Fréttablaðið - 13.11.2004, Qupperneq 26

13. nóvember 2004 LAUGARDAGUR
Hér í Bandaríkjunum er mikið
rætt um leynivopn Bush í kosn-
ingunum: hreyfingu kristinna
íhaldsmanna sem hópaðist á kjör-
stað í meiri mæli en nokkru sinni
fyrr. Þessi mikla kjörsókn var
ekki afleiðing af sjálfsprottinni
ást á lýðræðinu heldur skipulagt
herbragð Karls Rove, helsta ráð-
gjafa Bush. Meðan fjölmiðlar
ræddu ástandið í Írak, efnahags-
málin og atvinnuástandið fóru
hersveitir Roves með eldi um
kirkjur landsins og söfnuðu
evangelískum mótmælendum á
kjörskrár og til fylgis við Bush.
Klerkar notuðu predikunarstólinn
til að flytja áróðursræður fyrir
forsetann. Forsetinn gætti þess
vandlega að kynda undir baráttu-
þrek þessa hóps með kröftugri
andstöðu sinni við hjónabönd
samkynhneigðra og stofnfrumu-
rannsóknir. John Kerry hélt því
fram að stofnfrumurannsóknir
snerust um framfarir í læknavís-
indum en hinir kristnu settu mál-
ið í samhengi við baráttuna gegn
fóstureyðingum. Andstaðan við
fóstureyðingar og hjónabönd
samkynhneigðra eru límið sem
heldur hreyfingunni saman og
það má einu gilda hve margir eru
drepnir í Írak, þær fréttir hafa
engin áhrif á fylgispekt þeirra við
Bush. Þessi hópur greiddi at-
kvæði með vísan til „siðferðilegra
gilda“. Þeir vilja banna fóstureyð-
ingar og hjónabönd samkyn-
hneigðra auk þess að virða rétt
byssueigenda. Repúblikanar tala
um að allt líf sé heilagt og því
megi ekki deyða fóstur í móður-
kviði. Svo snúa þeir sér við, ráðast
á saklausa borgara í fjarlægum
löndum og heimta dauðarefsingu
yfir föngum. Nýr öldungadeildar-
þingmaður Repúblikana, Tom
Coburn frá Oklahoma, sameinar
báðar hliðar þessa máls en hann
styður dauðarefsingar á hendur
læknum sem framkvæma fóstur-
eyðingar. Coburn vakti sömuleiðis
athygli fyrir yfirlýsingar um að
lesbíur væru „grasserandi“ í
grunnskólum í Oklahoma. Annar
þingmaður Repúblikana frá Norð-
ur-Dakóta vill banna samkyn-
hneigðum og ógiftum barns-
hafandi konum að starfa sem
grunnskólakennarar. Margir Evr-
ópubúar hafa tilhneigingu til að
gera lítið úr áhrifum trúarbragða
í stjórnmálum Vesturlanda. Kann-
anir sýna að 7% Evrópubúa fara
reglulega í kirkju. Hér vestra er
hlutfallið 60%. Bush biðlaði til de-
mókrata í sigurræðu sinni og rétti
út sáttahönd eftir blóðuga kosn-
ingabaráttu. Rétt er hins vegar að
hafa í huga ummæli Karls Rove
eftir kosningarnar 2000, þess efn-
is að hugmyndinni um hófsama
miðjustjórn hefði verið ýtt út af
borðinu 30 sekúndum eftir kosn-
ingar.
Nýliðin kosningabarátta var sú
dýrasta í sögunni og kristnu
íhaldsmennirnir munu minna for-
setann á pólitískt skuldaregistur
hans. Þeir sjá nú á eftir helsta
talsmanni sínum í stjórninni, John
Ashcroft dómsmálaráðherra, en
eftirmaður hans, Alberto Gonzal-
es, er alinn upp undir handarjaðri
Bush og mun ekkert gera til að
styggja hið mikilvæga bakland
hans. Hann studdi m.a. pyntingar
gegn stríðsföngum frá Afganist-
an, hefur dregið í efa að ákvæði
Genfarsáttmálans eigi við í bar-
áttunni gegn hryðjuverkum og er
mikill fylgismaður dauðarefs-
inga. Hann mun ekki liggja á liði
sínu þegar ný orrusta hefst um
bann í stjórnarskrá við hjóna-
böndum samkynhneigðra og
fóstureyðingum. Demókratar töl-
uðu lítið sem ekkert um siðferði-
leg gildi í kosningabaráttunni.
Kaþólikkinn Kerry lítur á trúmál
sem einkamál og forðaðist að
ræða þau nema rétt á lokasprett-
inum. Demókratar geta hins veg-
ar ekki látið óáreittar tilraunir
Repúblikana til að eigna sér Guð
almáttugan. Framundan eru hörð
átök um bandaríska þjóðarsál. Á
vogarskálinni munu sitja umburð-
arlyndi gegn sérhyggju, réttlæti
gegn einstaklingsfrelsi. Skyldi
Guð láta sjá sig? ■
Skyldi Guð láta sjá sig?
Ameríkubréf
SKÚLI HELGASON
MAÐUR VIKUNNAR
Óvænt atburðarás, sem ekki þarf að rekja, varð til
þess að Reykvíkingar fá nýjan borgarstjóra á full-
veldisdaginn næsta, 1. desember. Það er Steinunn
Valdís Óskarsdóttir, sem setið hefur í tíu ár í borgar-
stjórn fyrir R-listann, sem þá tekur við lyklavöldum
í ráðhúsinu. Steinunn er 39 ára gömul, sagnfræðing-
ur að mennt, gift Ólafi Haraldssyni, grafískum hönn-
uði, og eiga þau eitt barn. Hún er þriðja konan til að
setjast í stól borgarstjóra. Á undan henni voru Auð-
ur Auðuns í stuttan tíma og síðan Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir í tæp níu ár. Eins og Ingibjörg Sólrún á
Steinunn að baki sagnfræðinám og sama er að segja
um valdamesta mann veraldar um þessar mundir,
Bush Bandaríkjaforseta. Hvort þetta er
merki um nýtt blómaskeið sagnfræð-
inga í valdastöðum á alþjóðavísu skal
ósagt látið en hér á landi er þetta
vissulega tilbreyting frá lög-
fræðingahefðinni.
Steinunn er Samfylkingar-
kona en var áður í Kvenna-
listanum. Hún hóf pólitísk
afskipti í Háskóla Íslands,
varð forystumaður
Röskvu og sem slík kjörin
formaður Stúdentaráðs.
Þeir sem þekkja hana
segja að þótt hún sé vinstri
maður sé hún „pragmat-
isti“ en ekki nein byltingar-
kona. Góðborgarar Reykja-
víkur ættu því ekki að
þurfa að eiga svefnlausar
nætur. Hún er þó ekki al-
veg útreiknanleg eins og
sannaðist á ávarpi
hennar á Austurvelli
17. júní 2002 þegar
hún notaði tækifær-
isávarp formanns
þjóðhátíðarnefndar
til að gagnrýna ríkis-
stjórnina fyrir að tak-
marka ferðafrelsi Falun
Gong-fólks sem hingað hafði
komið til að mótmæla heimsókn forseta
Kína. Sagði hún að það væri kaldhæðnis-
legt að Íslendingar, sem fyrstir þjóða
viðurkenndu sjálfstæði Litháens svo eft-
ir var tekið á alþjóðavettvangi, skyldu nú
vera í heimsfréttum vegna skerðingar á
mannréttindum og ákveðinnar tegundar af kyn-
þáttahyggju. Vakti þetta mikla óánægju þáverandi
forsætisráðherra, Davíðs Oddssonar, sem kvað
Steinunni hafa misnotað aðstöðu sína við hátíðar-
höldin. Margir aðrir fögnuðu orðum hennar og
töldu þau tímabær.
Steinunn skipaði fjórða sætið á Reykjavíkurlist-
anum í borgarstjórnarkosningum fyrir tveimur
árum. Hún hefur starfað með R-listanum frá upphafi
og setið í borgarstjórn allar götur síðan Sjálfstæðis-
flokkurinn var sigraður eftir langt valdaskeið árið
1994. Hún var formaður Íþrótta- og tómstundaráðs
fyrstu tvö kjörtímabilin og þótti standa sig ágætlega
á þeim vettvangi. Hún er sögð rösk til verka og
áhugasöm um allt sem hún tekur sér fyrir hendur.
Síðastliðin tvö ár hefur hún verið formaður Skipu-
lagsnefndar sem margir telja vandasamara verk-
efni; eru skoðanir mjög skiptar um það innan R-list-
ans sem utan hvort Steinunn hafi náð góðum tökum
á því. Gagnrýnendur benda á tvö
„klúður“ sem þeir telja hana bera
ábyrgð á: deiluna um Austurbæj-
arbíó og Hringbrautarfram-
kvæmdirnar. Hefur R-listinn
logað í deilum um hvort
tveggja. Steinunn þótti sýna
mikla ákveðni þegar hún
varði stefnu borgaryfir-
valda í þessum málum og
fyrir vikið skapaðist það
umtal í bænum að hún
væri orðin þóttafullur
valdsmaður án
tengsla við grasrót-
ina. Var í því sam-
bandi talað um hana
sem innanbúðar-
manneskju í „ráð-
húsklíkunni“ sem svo
hefur verið nefnd.
Steinunn á í raun-
inni engan feril að
ráði í atvinnulíf-
inu, var um tíma
s t a r f s m a ð u r
Kvenfélagasam-
bandsins á Hall-
veigarstöðum en að
öðru leyti hefur pólitíkin verið vettvangur
hennar í leik og starfi. Telja ýmsir það veikja
hana í starfi enda var það talinn einn höfuðkostur
fráfarandi borgarstjóra, Þórólfs Árnasonar, að þar
væri á ferð þaulreyndur stjórnandi úr viðskiptalíf-
inu. Hitt er þó talið veikja hana enn meir að hún
kemur ekki í borgarstjóraembættið sem leiðtogi
sem getur tekið af skarið í umdeildum málum held-
ur sem síðasti kostur í langvinnri togstreitu í borg-
arstjórnarflokknum um völd og áhrif. Sagt er að hún
hafi orðið fyrir valinu vegna þess að engum „hinna
stóru“ (miðaldra karlar sem flestir eða allir stefna á
borgarstjórastólinn „við betra tækifæri“) finnist að
hún ógni sér. Það á eftir að koma í ljós hvort þeir hafi
misreiknað sig. ■
Rösk kona í ráðhúsið
STEINUNN VALDÍS ÓSKARSDÓTTIR
VERÐANDI BORGARSTJÓRI
TEIK
NIN
G: H
ELG
I SIG
. - W
WW
.HU
GVE
RKA
.IS