Fréttablaðið - 09.12.2004, Blaðsíða 18

18
HVAÐ KOSTAR ÞAÐ?
Þjóðarhreyfingin stendur nú fyrir fjár-
söfnun til að geta birt yfirlýsingu í
bandaríska blaðinu New York Times
þar sem þátttaka Íslendinga í stríðinu í
Írak verður hörmuð.
Sigurður Helgason, verkefnastjóri hjá
Umferðarstofu, segist ekki hafa gefið fé
til söfnunarinnar enda telur hann þess-
um peningum ekki vel varið í kaup á
auglýsingu. „Ég held að Þjóðarhreyfing-
in geti látið gott af sér leiða með því
að nota féð í eitthvað annað. Ég myndi
frekar gera einhverjum þurfandi gott
sem búa við lélegt atlæti.“
Sigurður segist ekki vera hlynntur stríð-
inu í Írak eða þátttöku Íslendinga í því,
enda sé hann alfarið andvígur stríðs-
rekstri. „Þjóðarhreyfingin vill vekja
athygli á því í Bandaríkjunum að við
Íslendingar tengjumst styrjaldarrekstr-
inum í Írak. Ég tel að við ættum fyrst
og fremst að koma þessum boðskap á
framfæri hér á landi. Það skiptir mestu
að við ræðum þessa þátttöku okkar í
stríðsrekstrinum á málefnalegan hátt.“
Að mati Sigurðar verður þjóðin þó að
treysta þeim mönnum sem hún hefur
til að stjórna landinu til að taka
ákvarðanir um hluti sem þessa. „Þeir
hafa lagt blessun sína yfir þetta og
þótt ég sé andvígur þessu þá þurfum
við líka að sjá til þess að fólki sé vært í
heiminum.“
SIGURÐUR HELGASON
Fjársöfnun
Þjóðarhreyfing-
arinnar
SJÓNARHÓLL
Nú hillir undir að hafin verði bygging
húsnæðis fyrir geðheilbrigðisþjónustu
barna og unglinga, að sögn Ólafs Ó.
Guðmundssonar, yfirlæknis á barna- og
unglingageðdeildnni við Dalbraut. Er
það í fyrsta skipti í Íslandssögunni sem
húsnæði er byggt hér á landi beinlínis
fyrir þá þjónustu.
Ýmis samtök og aðrir velunnarar geð-
deildarstarfsins hafa safnað fé að und-
anförnu til styrktar byggingunni, en
BUGL býr við afar þröngan og ófull-
nægjandi kost.
„Skipulagsvinnan er á lokastigi,“ sagði
Ólafur. „Hún verður kynnt almenningi
þegar henni er lokið.“
Ólafur sagði að ef skipulagsferlið gengi
vel eftir ættu framkvæmdir við bygging-
una að hefjast næsta haust. Vonir
stæðu til að fyrsta áfanga yrði lokið á
innan við tveimur árum. Stefnt er að því
að tvöfalda húsnæði BUGL, úr um
1.500 fermetrum í 3.000.
„Þetta er framkvæmd upp á 350-400
milljónir. En ef allt er tekið til í dag
erum við með um 170 milljónir saman-
lagt. Inni í þeirri upphæð er sala á eign.
Þá er Landspítali - háskólasjúkrahús að
undirbúa beiðni á fjárlögum til þessara
framkvæmda. Það er víst venja að hefja
slíkar framkvæmdir á fjárframlögum frá
stjórnvöldum. Þannig að sá sjóður sem
við höfum verið að safna með framlög-
um verður notaður til að ljúka verkinu.
Þetta stendur því og fellur með því að
stjórnvöld veiti fjármagni í framkvæmd-
irnar.“
Í hinu fyrirhugaða húsnæði verður sér-
hönnuð göngudeildarbygging til að
veita börnum, unglingum og fjölskyld-
um þeirra þjónustu. Þá verður gjörbylt-
ing á aðstöðu iðjuþjálfunar og skólans,
sem verða í sameinaðri byggingu. Loks
verða bæði barna- og unglingalegudeild
stækkaðar, þannig að hægt verður að
tvískipta þeim og leggja meiri áherslu á
dagdeildarþjónustu. ■
Hillir undir helmingsstækkun BUGL
EFTIRMÁL: ÓLAFUR Ó. GUÐMUNDSSON YFIRLÆKNIR
9. desember 2004 FIMMTUDAGUR
Hrein geggjun að auka lánin
Fólk á alls ekki að auka skuldirnar, þótt freistandi kostir séu í boði hjá lánastofnunum. Það er
hrein geggjun, segir Guðmundur Ólafsson hagfræðingur. Hann óttast hrun húsnæðisverðs á
næstu árum og varar við ákvæðum um endurskoðun vaxta, svo og gengistryggðum lánum.
HÚSNÆÐISLÁN Fólk á ekki að fara út
í nýjar lántökur nema þeir sjái sér
verulegan hag í því hvað varðar
lækkun greiðslubyrðinnar, segir
Guðmundur Ólafsson hagfræð-
ingur. „Þá eiga þeir alls ekki að
auka við lánin, því það er hrein
geggjun,“ segir hann.
Ástæðan er sú að húsnæðis-
verð getur fallið verulega eftir 1 -
2 ár. Vegna þenslu og breytinga á
lánamarkaði hefur verið nánast
óðaeftirspurn eftir húsnæði. Nú
er verið að byggja ógrynni af nýju
húsnæði. Eftir fáein ár minnkar
kaupmátturinn hugsanlega hjá
þjóðinni af því að atvinna dregst
saman og atvinnuleysi eykst. Við
slíkað aðstæður er reynsla fyrir
því að húsnæðisverð hrynur.“
Guðmundur vísaði til áranna
1993 til 1994 þegar húsnæðisverð
lækkaði um þrjátíu prósent miðað
við það sem það hafði verið 1988.
Þá nefndi hann þróun þá sem varð í
Svíþjóð 1987 til 1989, þegar verð-
gildi húsnæðis var orðið mun
minna heldur en skuldirnar sem á
því hvíldu, sem þýddi að eigendur
gátu ekki selt, en sátu fastir, dæmd-
ir til að borga allt hvað af tók.
„Svo er annað sem fólk verður
að huga að. Sé gengistrygging á
láninu þá er það miklu verra held-
ur en venjuleg verðtrygging,“
sagði Guðmundur. „Gengið á
krónunni getur fallið, og það á
einni nóttu. Sá sem væri að greiða
af milljón að kvöldi, gæti þurft að
greiða af 1.3 milljónum að morgni
eftir þrjátíu prósent gengisfell-
ingu. Þar með eru viðkomandi
lánastofnanir að firra sig allri
ábyrgð, en velta vandanum á
skuldarann. Þetta er stórhættu-
legt, því líkur eru á að það verði
mjög stormasamt á gjaldeyris-
mörkuðum því dollarinn er á nið-
urleið. Íslenska krónan er enn háð
dollaranum og gæti farið niður
líka. Þá eru ákvæði um heimildir
lánastofnana til að endurskoða
vexti að ákveðnum tíma liðnum
stórvarasöm.
Vísitölutryggingin gerir það að
verkum að lánið hækkar ekki
nema í takt við neyslu. Það tekur
miklu lengri tíma.“
Guðmundur sagðist ráðleggja
fólki að fara hægt í hlutina og
gera ekki breytingar á sínum fjár-
málum að ráði fyrr en séð værir
fyrir hvernig þessir nýju lána-
möguleikar virkuðu. Aðaláherslan
væri á að fólk ætti að taka eins lít-
il lán og það kæmist mögulega af
með.
jss@frettabladid.is
GUÐMUNDUR ÓLAFSSON
Guðmundur Ólafsson hagfræðingur varar fólk við að fara út í nýjar lántökur nema að það sjái sér ótvíræðan hag í því.
ÍSLENSKI FÁNINN
KOSTAR 7.342 KRÓNUR.
Miðað er við meðalverð nokkurra
verslana á landinu á fána af hefðbundinni
stærð, 150x108 sentimetrar.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
YFIRLÆKNIRINN
Ólafur Ó. Guðmundsson yfirlæknir á BUGL
er bjartsýnn á að starfsemin komist brátt í
stærra húsnæði.
VÍSINDI Fólki er misvel í lófa
lagið að þekkja andlit. Fyrir
suma er reyndar um slíka fötlun
að ræða að þeir þekkja ekki
ásjónu barna sinna. Þeir eru
sagðir hrjáðir af andlitsblindu
og svo virðist að fólk sem er
haldið þessum krankleika eigi
ekki í vandræðum með að greina
á milli annarra hluta.
Fólk sem haldið er andlits-
blindu, eða prosopagnosíu, sér
andlit ekki á sama hátt og annað
fólk heldur skýjaða og óskýra
ásjónu. Vísindamenn eru forvitnir
um þetta ástand því þeir telja að
hæfileikinn til að þekkja andlit sé
undirstaða þess að bera kennsl á
fólk og af þeirri getu er sprottin
hæfni okkar til að mynda sam-
félög og menningu, eins og segir í
nýjasta hefti tímaritsins The
Economist.
Vísindamenn við Harvard-
háskólann sýndu á dögunum
nokkrum andlitsblindingjum
myndir af ýmsum hlutum, þar á
meðal andlitum, og var sumum
myndunum endurtekið brugðið
upp. Þátttakendurnir gátu auð-
veldlega þekkt að nýju hús, bíla
og áhöld en andlit voru þeim gjör-
samlega sem lokuð bók.
Vísindamennirnir telja að
þetta bendi til að heilinn vinni á
annan hátt úr andlitum en öðrum
hlutum. Heilalínurit virðast stað-
festa þetta en þegar fólki eru
sýndar myndir af andlitum eykst
virkni á tilteknu svæði í heilanum
og mynstrið breytist þegar ný
andlit birtast.
Ólíklegt er þó talið að hægt
verði að þróa lækningu við and-
litsblindu á grundvelli rannsókn-
anna.
- shg
Andlitsblinda:
Þekkja ekki ásjón-
ur ættingjanna
ÓSKÝR ÁSJÓNA
Einhvern veginn svona sjá andlitsblindir
annað fólk.
HÚSIN MJAKAST UPP
Ógrynni nýs húsnæðis er nú í byggingu en
vegna þenslu og breytinga á markaði hef-
ur verið nánast óðaspurn eftir því.