Fréttablaðið - 14.01.2005, Qupperneq 20

Menn eru farnir að kenna átökin
milli manna í Framsóknar-
flokknum í Reykjavík við trúar-
bragðastyrjaldir eða átök milli
menningarheima, enda eru slík-
ar skýringar nánast staðalbún-
aður fréttaskýrenda í samhengi
heimspólitíkurinnar. Þó að vara-
samt sé að gera of mikið úr trú-
arbragðaáhrifum í þessum átök-
um, þá er felst vissulega ákveð-
inn sannleikskjarni í því, enda
hafa sumir framsóknarmanna í
borginni náð að koma sér upp
baklandi meðal trúaðra og sér-
safnaða með gott skipulag. Góð-
ur aðgangur að skipulagi er jú
dýrmæt auðlind í reykvískum
stjórnmálum, ekki síst í Fram-
sóknarflokknum og skiptir þá
ekki máli hvort það skipulag
tengist trú, íþróttum, menningu
eða öðru.
Hitt er að sönnu rétt líka að
vissulega má segja að átökin
milli Alfreðs Þorsteinssonar
annars vegar og núverandi
gagnrýnenda hans með Gest Kr.
Gestsson í fararbroddi hins veg-
ar geti kallast árekstur menn-
ingaheima. Þessum menningar-
heimum hefur hins vegar lostið
saman áður, t.d. í prófkjöri
framsóknarmanna fyrir síðustu
borgarstjórnarkosningar þegar
þær tókust á með skipulagskerf-
um sínum. Gagnrýnendur Al-
freðs náðu þá að koma Alfreð í
opna skjöldu og eins og Gestur
Kr. þreytist ekki á að rifja upp,
þá munaði minnstu að Alfreð
dytti út í prófkjörinu. Mjög ólík-
legt er að slíkt muni gerast aft-
ur – enda á Alfreð sinn hulduher
líka. Hins vegar féllu í þessum
vopnaviðskiptum margir
óbreyttir gamalgrónir fram-
sóknarmenn sem ekki voru hluti
af skipulaginu – og fengu jafn-
vel ekki einu sinni að taka þátt í
valinu.
Nú hins vegar snýst spurn-
ingin ekki eingöngu um menn og
menningarheima, heldur um
þátttökuna í Reykjavíkurlistan-
um. Sú spurning á eftir að valda
miklum viðbótarskjálftum í
Framsókn, rétt eins og hún á eft-
ir að valda Vinstri grænum
miklum erfiðleikum og ekki síð-
ur Samfylkingunni. Samfylking-
in stendur raunar frammi fyrir
margfalt erfiðari málum en
samstarfsflokkarnir, vegna þess
að flokkurinn þarf samhliða
ákvörðun um framhald R-lista-
samstarfsins að takast á við tvö-
faldan foringjaslag. Annars veg-
ar á landsvísu, milli Ingibjargar
Sólrúnar Gísladóttur og Össurar
Skarphéðinssonar, og svo í borg-
inni sjálfri milli núverandi odd-
vita Stefáns Jóns Hafstein ann-
ars vegar og svo Steinunnar Val-
dísar Óskarsdóttur núverandi
borgarstjóra. Telja verður mjög
ólíklegt að þessi mál verði leyst
í sátt og innanflokksátök í ein-
um samstarfsflokki R-listans
dregur úr sjarma samstarfsins í
augum hinna. Innri ágreiningur
í tveimur flokkum dregur enn
úr sjarmanum og ágreiningur í
þeim öllum gerir það beinlínis
fráhrindandi. Ekki er að efa að
gagnrýnendur Alfreðs, sem ekki
einvörðungu vilja Alfreð burt
heldur líka Reykjavíkurlistann,
geri sér grein fyrir þessu.
Átökin hjá Framsókn í
Reykjavík um framtíð Reykja-
víkurlistann og ákveðna menn
þar tengist með sérstökum
hætti samspili sveitarstjórn-
arpólitíkur og landsmálapólitík-
ur. Þetta má rekja til þess að
framsóknarmenn í Reykjavík
fóru þá leið að starfa í tveimur
aðskildum kjördæmasambönd-
um í sveitarfélaginu Reykjavík.
Þó að Reykjavík hafi verið skipt
upp í tvö kjördæmi, er hún
áfram eitt sveitarfélag. Fram-
sóknarmenn í borginni starfa
hins vegar í tvennu lagi, norður-
kjördæminu og suðurkjördæm-
inu, sem getur skapað vanda-
mál. Á þetta hefur Gunnlaugur
Júlíusson m.a. bent á vefsíðu
framsóknarmanna í Reykajvík.
Það sem hann hins vegar ekki
dregur fram, er að samhliða
kjördæmaskiptingunni hefur
innan flokksins orðið vísir að
pólitískri skiptingu milli kjör-
dæma. Alfreð starfar í suður-
kjördæminu – Gestur Kr. í norð-
ur. Mikilvægara er að bæði
Halldór Ásgrímsson og Árni
Magnússon starfa með norður-
kjördæminu og þeir hafa báðir
haft efasemdir með R-listann. Í
suðurkjördæminu er hins vegar
Jónína Bjartmarz þingmaður og
hún hefur ekki marserað í þeim
takti sem formaðurinn hefði
kosið sem kunnugt er. Áberandi
óánægja kom fram hjá forustu
suðurkjördæmisins vegna ráð-
herramála og menn þar hafa
talið að gengið hafi verið fram
hjá þingmanni kjördæmisins. Í
fjölmiðlamálinu í sumar var
gerð landsfræg uppreisn gegn
flokksforustunni á fundi í suð-
urkjördæminu og Alfreð var
eftir þann fund með óvenju
harða gagnrýni á forustuna.
Stjórn norðurkjördæmisins
studdi forustuna.
Það er því óhætt að fullyrða
að það eru ekki einvörðungu
skipulagslegar markalínur milli
kördæma hjá Framsókn í
Reykjavík, heldur líka pólitísk-
ar. Vegna þess hvernig þessar
markalínur liggja er hugsanlegt
að þær muni skipta talsverðu
máli í þeim átökum sem nú eru
að koma upp milli manna og
menningarheima vegna fram-
boðsmála og framhalds R-list-
ans. ■
E kkert lát ætlar að verða á togstreitunni innan Reykjavík-urlistans og tekur hún á sig æ fjölbreyttari myndir einsog orðahnippingar meðal framsóknarmanna í höfuð-
borginni undanfarna daga bera vitni um. Flest bendir til þess að
dagar R-listans séu taldir og hann muni ekki hafa afl til að bjóða
fram í borgarstjórnarkosningunum á næsta ári.
Ef innri og ytri aðstæður hefðu verið R-listanum hagfelldar
væri ekki útilokað að hann gæti haldið völdum í Reykjavík í
næstu kosningum án aðildar Framsóknarflokksins. Nýjustu
skoðanakannanir sýna að Framsókn, sem nú á tvo fulltrúa í
borgarstjórn, fengi engan mann kjörinn ef flokkurinn byði einn
fram til borgarstjórnar. R-listinn hefur frá upphafi notið víð-
tæks stuðnings óháð hefðbundnum flokksböndum. Aðild
„óháðra“ að framboðinu hefur styrkt það. Ef Frjálslyndir
gengju til liðs við R-listann, eins og Guðmundur Andri Thorsson
rithöfundur stakk upp á í grein hér í blaðinu á mánudaginn, er
nær öruggt að ekki væri lengur þörf á stuðningi framsóknar-
manna.
En sannleikurinn er sá að hvorug skilyrðin, hin innri eða ytri,
eru fyrir hendi. Innan allra stjórnmálaflokkanna sem standa að
R-listanum á sér stað barátta sem snýst um völd og áhrif í
stjórn höfuðborgarinnar. Forystumenn flokkanna í borginni
taka þátt í þessari baráttu leynt og ljóst. Innan Samfylkingar-
innar er ekki eining um nýja borgarstjórann, Steinunni Valdísi
Óskarsdóttur. Það er opinbert leyndarmál að Stefán Jón Haf-
stein sætir færis að ná til sín foringjahlutverkinu og þar með
borgarstjórastólnum. Innan flokks Vinstri grænna hefur lengi
verið óánægja með málefnalega stefnu borgarstjórnarmeiri-
hlutans. Grasrótin í flokknum er ósátt við framferði sumra for-
ystumannanna. Framkoma Bjargar Vilhelmsdóttur gagnvart
skjólstæðingum félagsmálakerfisins hefur nokkrum sinnum
orðið tilefni ádeilu og hneykslunar úr röðum hennar eigin
flokksfélaga. Ólíklegt er að svokölluð „kynnisferð“ leiðtoga
Vinstri grænna, Árna Þórs Sigurðssonar, til Brussel bæti ímynd
borgarstjórnarhópsins.
Ytri skilyrði eru R-listanum líka óhagstæð. Ljóminn sem lék
um listann á upphafsárunum, þegar Ingibjörg Sólrún Gísladótt-
ir var foringi hans, er horfinn. Mestur tími forystumannanna
fer í að svara fyrir óvinsæl mál eins og skuldasöfnun, aukna
skattbyrði, skipulagsklúður og ábyrgðarlausa meðferð fjár-
muna þar sem Orkuveitan undir stjórn Alfreðs Þorsteinssonar
er helst í sviðsljósinu.
Þetta ástand ætti að gefa forystuflokki minnihlutans, Sjálf-
stæðisflokknum, sóknarfæri. En skoðanakannanir benda ekki
til þess að hann sé að spila rétt úr stöðunni. Taktur og tónn
minnihlutans virðist ekki ná hljómgrunni meðal borgarbúa.
Kannski þarf að skipta um manninn í brúnni eða jafnvel áhöfn-
ina alla. Eitthvað er að þegar jafn „hagstæð“ skilyrði verða ekki
til þess að flokkurinn nái að rétta úr kútnum.
Átök meirihluta og minnihluta eru eðlilegur þáttur lýðræðis-
legra stjórnmála. En hin sífellda togstreita meðal meirihlutans
er hins vegar óþægileg og raunar óviðunandi fyrir borgarbúa
vegna þeirrar óvissu sem hún skapar um stjórn og stefnu höf-
uðborgarinnar. ■
14. janúar 2005 FÖSTUDAGUR
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Átök innan R-listans skapa óvissu um
stefnu og stjórn höfuðborgarinnar.
Óviðunandi
fyrir borgarbúa
FRÁ DEGI TIL DAGS
Kvikmyndafélagið Bjarmaland í
samvinnu við Skífuna og Íslandsbanka
Hefur ákveðið að láta allan aðgangseyri
af sýningum kvikmyndarinnar Í takt
við tímann í Regnboganum í dag
föstudaginn 14. janúar 2005 renna
óskiptan til Neyðarhjálpar úr norðri
Landssöfnun vegna flóðanna í Asíu
Íslandsbanki mun auk þess jafna þá
upphæð sem safnast vegna sölu
umræddra aðgöngumiða.
Jafnframt er skorað á Sambíóin að verja
aðgangseyri The Incredibles í heilan dag
til söfnunarinnar.
Menningarheimar Framsóknar
“Algjör firra“
Ekki fór það hátt þegar ein af elstu há-
skóladeildum landsins skipti um nafn á
dögunum; heimspekideild Háskóla Ís-
lands heitir nú hugvísindadeild. Á þeim
bæ segja menn að gamla nafnið hafi
valdið ruglingi því hugtakið heimspeki
sé núorðið eingöngu notað um sam-
nefnda fræðigrein í stað þess að vera
samheiti yfir ólíkar greinar mennta og
fræða sem kenndar eru í deildinni. Þá
var það notað í rökstuðningi fyrir nafn-
breytingunni að heitið heimspekideild
gæfi þeirri ranghugmynd undir fótinn
að í deildinni
væru ekki
stunduð al-
vöru vísindi,
„sem er að
sjálfsögðu algjör firra“ segir í grein um
málið á vef Háskólans, hi.is.
Af hverju alþýða?
Enn af orðum. Ung menntakona, Ragn-
heiður Kristjánsdóttir, veltir því fyrir sér
í fróðlegum fyrirlestri sem lesa má á
vef framtíðarhóps Samfylkingarinnar,
framtid.is, hvers vegna íslenskir sósíal-
demókratar hafi í upphafi kennt sam-
tök sín við „alþýðu“ en ekki „verka-
menn“ eins og tíðkaðist í nágranna-
löndunum, samanber Alþýðuflokkurinn
og Alþýðusambandið
sem stofnuð voru 1916.
Niðurstaða hennar er
sú að orðið „alþýða“
hafi í íslensku samfélagi
á þessum tíma haft víð-
ari skírskotun og jákvæðari merkingu
en orðin „verkamaður“, „verkafólk“ og
„verkalýður“. Ísland hafi á þessum tíma
enn verið sveitaþjóðfélag þar sem am-
ast var við flutningi á mölina og for-
dómar ríkt gagnvart daglaunafólki, sem
jafnvel var talið hálfgerð úrhrök.
Bæjarstjóri á netinu
Þingmenn eru ekki einu stjórnmála-
mennirnir sem halda úti bloggsíðum á
netinu. Halldór Halldórsson bæjarstjóri
á Ísafirði birtir greinar og skrifar dag-
bók á vefsíðunni haddi.is. Þetta er til
fyrirmyndar. Gaman væri að vita hve
margir bæjarstjórar og sveitarstjórnar-
menn notfæra sér netið til að vera í
sambandi við kjósendur og aðra um-
bjóðendur sína.
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING: Skaftahlíð 24, 105
Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is SETNING OG UMBROT:
Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
SKOÐANIR OG UMRÆÐUR Á VISIR.IS
Í DAG
ÁTÖK Í FRAMSÓKN
Í REYKJAVÍK
BIRGIR
GUÐMUNDSSON