Fréttablaðið - 22.06.2005, Page 30

MIÐVIKUDAGUR 22. JÚNÍ 2005 MARKAÐURINN6
Ú T L Ö N D
Jón Skaftason
skrifar
Olíuverð hefur hækkað gríðarlega undanfarin
misseri og stendur nú í rúmum 59 dölum á tunnu.
Olíuverð hefur á árinu hækkað um 30 prósent og
sér ekki fyrir endann á hækkunum.
Í síðustu viku tóku samtök olíuuframleiðsluríkja,
OPEC, þá ákvörðun að auka ársframleiðslu um
hálfa milljón tunna og freista þess þannig að knýja
fram verðlækkanir.
Sérfræðingar telja hins vegar ólíklegt að það
ætlunarverk takist. Í fyrsta lagi sé ekki gefið að
framleiðendur ráði við aukninguna og í öðru lagi sé
eftirspurn svo gríðarleg að óvíst sé að verð lækki
þrátt fyrir að framboð aukist.
Eftirspurn hefur undanfarið aukist mjög í
Bandaríkjunum, þar sem sumarfrí standa nú yfir
og bensínþörfin eftir því. Einnig heldur olíuþörf
Kínverja áfram að aukast samfara sífellt meiri
framleiðslu.
Síðasta áfallið dundi svo yfir í Nígeríu á dögun-
um en nokkrar stórþjóðir; til að mynda Bandaríkin,
Bretland og Þýskaland, neyddust til að loka sendi-
ráðum sínum í Lagos, stærstu borg landsins, eftir
að sprengjuhótanir bárust frá íslömskum víga-
mönnum.
Nígería er áttunda stærsta olíuframleiðsluríki
veraldar og kaupa Bandaríkjamenn mikla olíu
þaðan. Ástandið í landinu hefur undanfarið ekki
verið beysið, í síðustu viku var til að mynda þrem-
ur starfsmönnum olíurisans Shell rænt en þeim var
síðan sleppt nokkrum dögum seinna.
Þóttu þessir atburðir leiða í ljós þann titring sem
ríkir meðal olíuframleiðenda en ekki þarf mikið til
að skortur verði á olíu. Svo er komið að smávægi-
legar truflanir geta valdið miklum verðhækkunum.
Tobin Gorey hjá Samveldisbankanum sagðist
efast um að framleiðendur önnuðu eftirspurn:
„Olíubirgðir eru af skornum skammti og eftirspurn
mikil. Það er ekki ólíklegt að skortur verði á olíu í
náinni framtíð“.
Daniel Hynes, sérfræðingur í orkumálum hjá
ANZ banka, var ekki bjartsýnni: „Það er ólíklegt að
bandarískir olíuframleiðendur anni eftirspurn
landa sinna. Það kæmi mér ekki á óvart þótt verð
skytist yfir 60 dali á næstu misserum“.




 

   

   


  
 

 


  

   


 
!
""
""
!
 #$%& !  !
'

 



 


(
)* 
)+
()

'
),

 
-  
(





)%& 
( 



 
    '

!

 ).

- 

*!


)/ ),

%& )%0





-


1 )


 )



  %& -

 
-
 -

(


 )2


-



"
 







)3

   

! 
(
 (   -

(

  )

 
04

-)#
 

-  
 

),

'"(

 

)5

)
%& 6(  

 7 
0 

(  

)-
%& 6

   
(  

 
(

(  


 ( 

),

%& )8'  
 0


 
 
-

( 9
 )1

 )#



)
3
1
-

   

!
' 
%&   9  ) 1) :
4 +

4 :

')



 





















%& +%
0
+;<=)>#$?@A(-)
B
"
")#
 B)C>B)@@@)7
%& 2%
0
=0=B)=#$?@@(-)
>
"
")#
 >)C$B)@@@)7
%& 2D 
=0=B)=#$?@@(-)
>
"
")#
 E)?$B)@@@)7FFF) & ) %& + %& 2 %& 8%
#'


Netbóksalan Amazon.com fagnar
um þessar mundir tíu ára afmæli
sínu. Hyggst fyrirtækið halda
upp á afmælið með trompi og
heldur risatónleika, þar sem
meðal annars koma fram Bob
Dylan og Norah Jones. Aðgang fá
þó einungis starfsmenn fyrir-
tækisins, hinir verða að gera sér
að góðu að sjá tónleikana í gegn-
um vefsíðu Amazon.
Amazon var stofnað árið 1995
af Jeff Bezos, sem nú er stjórnar-
formaður fyrirtækisins. Bezos
hafði áður selt bækur út úr bíl-
skúrnum heima hjá sér og ári
áður hafði hann stofnað aðra net-
bókabúð, Cadabra.com. Sú varð
þó ekki langlíf og var rekstri
fljótlega hætt. Bezos gafst þó
ekki upp og stofnaði Amazon.
Á þessum árum var internetið
að festa sig í sessi og fékk Bezos
þá flugu í höfuðið að fyrst hefð-
bundin bókabúð gæti selt 200
þúsund bækur á ári, gætu selst
margfalt fleiri bækur í gegnum
netið. Það reyndist rétt hjá hon-
um.
Það byrjaði þó heldur brösug-
lega hjá fyrirtækinu og var það
rekið með tapi fyrstu árin. Árið
1997 var fyrirtækið sett á hluta-
bréfamarkað en ávöxtun hlut-
hafa var í fyrstu heldur lítil.
Höfðu margir á orði að Amazon
yxi heldur hægt samanborið við
önnur internetfyrirtæki.
Amazon var þó eitt þeirra
fyrirtækja sem eftir stóðu þegar
netblaðran sprakk árið 2000 og
smám saman byrjuðu hjólin að
snúast. Árið 2002 var í fyrsta
skipti afgangur af rekstrinum og
á síðasta ári var hagnaður
Amazon um 50 milljarðar króna.
Amazon er ekki lengur ein-
ungis bóksala og má í dag finna
þar nánast allt milli himins og
jarðar; allt frá matvælum og
verkfærum að raftækjum og
skartgripum.
Fyrirtækið rekur einnig fjöld-
ann allan af vefsíðum og hliðar-
verkefnum; frægast þeirra er
líklega kvikmyndagagnagrunn-
urinn Internet Movie Database
(www.imd.com), þar sem finna
má upplýsingar um allt milli him-
ins og jarðar er við kemur kvik-
myndum.
Jeff Bezos þykir hafa unnið
mikið afrek með því að koma
Amazon á laggirnar og er talinn
til frumkvöðla er kemur að versl-
un á netinu. Hið virta bandaríska
tímarit Time valdi hann til að
mynda mann ársins 1999. -jsk
S Ö G U H O R N I Ð
Amazon.com – tíu ára Enn hækkar olíuverð
Olíuverð hefur hækkað um þrjátíu prósent á þessu ári. Sér-
fræðingar óttast að framleiðsluaukning nægi ekki til að knýja
fram verðlækkanir og tala um að olíuskortur sé á næsta leiti.
Fyrirtæki Land Gengi Gjald- (Gengi Breyting
miðill gjaldmiðils)
BTC Búlgaría 393,18 Lev 40,88 0,46%
Carnegie Svíþjóð 82,50 SEK 8,63 1,84%
deCode Bandaríkin 8,28 USD 65,21 6,80%
EasyJet Bretland 2,43 Pund 119,09 -4,78%
Finnair Finnland 7,14 EUR 79,65 -0,05%
French Connection Bretland 2,70 Pund 119,09 -0,11%
Intrum Justitia Svíþjóð 53,00 SEK 8,63 2,50%
Low & Bonar Bretland 0,97 Pund 119,09 0,35%
NWF Bretland 5,37 Pund 119,09 -0,08%
Scribona Svíþjóð 14,70 SEK 8,63 4,01%
Singer & Friedlander Bretland 3,15 Pund 119,09 1,48%
Skandia Svíþjóð 41,90 SEK 8,63 3,76%
Somerfield Bretland 1,96 Pund 119,09 -0,27%
Miðað við gengi bréfa og gjaldmiða 20. júní 2005
Ú T R Á S A R V Í S I T A L A 1 1 0 , 3 5 1 , 2 5 %
Danski bjórrisinn Carlsberg
hefur komist yfir 46 prósenta
hlut í kínverskri bruggverk-
smiðju. Kaupverðið var um 150
milljónir króna og var Carlsberg
eini bjóðandinn.
Vill Carlsberg með kaupunum
minnka framleiðslukostnað og
auka umsvif sín í Vestur-Kína.
Fyrirtækið á nú þegar nokkrar
bjórverksmiðjur í Kína, auk
einnar í Tíbet.
Forsvarsmenn Carlsberg stað-
festu kaupin,
en vildu ekki
tjá sig um
málið að öðru
leyti.
Kína er
stærsti bjór-
framle iðandi
veraldar, þrátt
fyrir að meðal-
neysla á mann sé
einungis tíundi
hluti af því sem
tíðkast á Vesturlönd-
um. Kínverska bjóriðn-
aðarsambandið segir
framleiðslu hafa aukist
um fimmtán prósent á
síðasta ári og búast þeir
við frekari aukningu í ár,
en í landinu eru meira en
400 bruggverksmiðjur. -jsk
JEFF BEZOS, STOFNANDI AMAZON.COM Fyrir-
tækið fagnar um þessar mundir tíu ára afmæli
sínu. Bezos hyggst af því tilefni halda risatón-
leika fyrir starfsmenn sína.
OLÍUHREINSISTÖÐ Í KALIFORNÍU Bandaríkjamenn framleiða
talsvert af olíu en þurfa einnig að kaupa hana annars staðar frá. Nú
óttast menn að olíuskortur kunni að koma upp eftir að fréttir bárust
af miklum óstöðugleika í Nígeríu, sem er áttundi stærsti olíufram-
leiðandi veraldar.
BJÓR Carlsberg hefur komist yfir
stóran hlut í kínverskri bruggverk-
smiðju. Fyrirtækið á nokkrar verk-
smiðjur fyrir í landinu.
Carlsberg til Kína
Danski bjórrisinn hefur fest kaup á bjórverksmiðju í Kína. Hvergi er
bruggaður meiri bjór en í Kína.