Fréttablaðið - 22.06.2005, Blaðsíða 36

Fréttablaðið - 22.06.2005, Blaðsíða 36
Hægt er að nálgast nánast allar bíómyndir á íslenskum gagnastöðvum á sama tíma og þær eru til sýninga í kvik- myndahúsum. Þetta kemur fram í rannsókn sem Elfa Björg Aradóttir gerði í lokaverkefni sínu í Háskólanum í Reykjavík. NÆSTUM ALLAR BÍÓMYNDIR KOMNAR Á NETIÐ Elfa Björg skoðaði annars vegar hvaða myndir væri hægt að nálgast á innlendum skráaskiptisíðum og hins vegar hvaða myndir væri hægt að sækja til útlanda með svoköll- uðum Torrent-hugbúnaði. Elfa Björg bar saman lista yfir sýningar kvikmyndahúsa og niðurstöður leitar á bæði innlendum og erlendum síðum. Þetta gerði hún þrisvar í vetur. Í ljós kom að hægt er að nálgast 82 prósent mynda kvikmyndahúsana með BitTorrent-búnaði og 45 prósent þeirra mynda sem ekki hafa verið frumsýndar en eiga að koma til sýningar á næstu tveimur vikum. Innhal á gögnum frá útlöndum hefur lengst af kostað nokkuð mikið hér á landi og er það ekki fyrr en á allra síð- ustu misserum sem fjarskiptafyrirtækin hér á landi breyttu þeirri stefnu sinni í kjölfar komu Hive inn á markaðinn. Fram að þeim tíma kostaði hvert gígabæt af innhali frá útlöndum ríflega tvö þúsund krónur. Þar sem hver bíómynd er að minnsta kosti 700 megabæt var ekki hagkvæmt að hlaða niður heilli bíómynd frá útlöndum, sérstaklega í ljósi þess að aldrei er hægt að hafa fulla vissu um gæði myndar sem sótt er ólöglega. LOSNA VIÐ ERLEND INNHAL Af þessum sökum voru starfrækt hér á landi mjög öflug dreifinet. Notendur gátu því sótt bíómyndir án þess að greiða fyrir erlent innhal. Í rannsókn Elfu Bjargar kemur fram að í vetur var hægt að nálgast á íslenskum gagna- bönkum ríflega 70 prósent mynda sem voru í sýningum kvikmyndahúsana og um 35 prósent þeirra mynda sem til stóð að frumsýna á næstu vikum eftir að rannsóknirnar voru gerðar. Áður en takmörk á erlendu innhali voru felld niður var algengast að einstaklingar nýttu sér aðstöðu í vinnu eða skóla til þess að sækja myndir til útlanda og kæmu þeim síðan í dreifingu á innlendum netþjónum. Flestir hér á landi nota samskiptaforritið DC++. Notendur tengjast inn á miðlæga netþjóna en til þess að geta hlaðið niður gögn- um þarf einnig að bjóða öðrum upp á slíkt hið sama og eftir því sem menn geta séð öðrum fyrir meira magni efn- is þeim mun betri aðgang hafa þeir af efni annarra. Þannig myndast ákveðin stéttskipting í samfélagi þeirra sem stunda það að skiptast á gögnum á netinu. Þeir sem eru duglegir við að dreifa efni komast inn á betri svæði þar sem þeir geta nálgast meira úrval efnis og verið tryggari um að gæðin séu í lagi. Þetta kerfi ýtir einnig undir sam- félagsvitund í hópnum en um leið gerir það að verkum að þátttakendur verða allir samsekir í kolólöglegu athæfi. NETUMFERÐ FÉLL UM HELMING Á síðasta ári hófst mikil rannsókn á ólöglegri dreifingu tónlistar og myndefnis á netinu hér á landi. Fjöldi af tölvum var gerður upptækur og nokkrir þurftu að gista fangageymslur. Þegar aðgerðin fór af stað minnkaði umferð á netinu hér á landi um helming. Það gefur til kynna umfang ólöglegs afþreyingarefnis á netinu. Refsingin við því að eiga og dreifa efni sem varið er af höfundarrétti getur varðað sektum og fangelsi í allt að tvö ár. Að auki geta eigendur höfundarréttar höfðað einkamál á hendur dreifingaraðilum og hafa kröfur í slíkum málum numið gríðarlegum upphæðum í Bandaríkjunum þar sem um verulega hagsmuni er að ræða. Töluverð harka hefur færst í heim ólöglegrar dreifin- gar á netinu og ljóst að forsprakkar slíkrar starfsemi gera sér vel grein fyrir þeirri áhættu sem henni fylgir og leggja áherslu á að hylja slóð sína. Í kjölfar lögreglu- rannsóknarinnar í fyrra tók þó ekki langan tíma að koma dreifingu aftur í gang en mikil leynd hvílir yfir mörgum af helstu miðstöðvum ólöglegs afþreyingarefnis á Íslandi. Aðeins þeir sem er algjörlega treyst í er gefinn kostur á að tengjast bestu tengipunktunum þar sem nýjasta og besta efnið er að finna. VINSÆLT AÐ STELA SJÓNVARPSEFNI Rannsókn Elfu Bjargar náði til kvikmynda en það færist einnig mjög í vöxt að vinsælir sjónvarpsþættir séu sóttir á netið. Nú er vinsælast að hala inn Desperate House- wives en spennuþættirnir Lost og 24 eru einnig í mikilli dreifingu. „Ef þáttur er sýndur í Bandaríkjunum á mánudagi þá er oftast hægt að finna hann á þriðjudagi eða miðvikudegi á innlendu vefjunum. Ef þátturinn er ekki kominn þá skoða ég hvort ég sæki hann ekki sjálfur til útlanda og kem honum þannig í dreifingu hér á landi. Þannig ber fólk sem tekur þátt í þessu ákveðna ábyrgð og þurfa að vera fyrstir til að sækja ákveðna hluti,“ segir netverji sem tekið hefur þátt í skjalaskiptum á netinu í mörg ár. Elfa Björg einskorðaði rannsókn sína við kvikmyndir en segist telja að um þessar mundir sé mun algengara að sjónvarpsþáttum sé hlaðið niður heldur en kvikmyndum. KVIKMYNDIR TAKA VIÐ AF TÓNLIST Fyrstu kynni flestra netverja af svökölluðum „peer-to- peer“ skjalaskiptum urðu í kjölfar tilkomu Napster-for- ritsins. Útbreiðsla þess var gríðarlega þegar hæst lét og hægt var að nálgast nánast hvað sem er. Tónlistariðnaður- inn hefur þó barist um á hæl og hnakka til að stemma stigu við þeim hugverkaþjófnaði sem hann hefur orðið fyrir. Forsvarsmenn í tónlistinni segja að minni sölu á geisladiskum megi rekja til auðvelds aðgengis að stolinni tónlist á netinu. Þó hafa rannsóknir ekki sýnt fram á einhliða niðurstöð- ur í þessum efnum og því er jafnvel haldið fram að dreif- ing tónlistar með ólöglegum leiðum hafi ýtt undir sölu á tónlist þar sem áhugi fólks á tónlist hafi vaxið mjög með auknu aðgengi. TÓNLISTARIÐNAÐURINN Í VARNARSTÖÐU Þeir sem telja viðbrögð tónlistariðnaðarins of harkaleg vilja halda því fram að tónlistariðnaðurinn geti að nokkru leyti kennt sér sjálfum um hversu algengur þjófnaðurinn sé og benda á að tónlistariðnaðurinn hafi verið seinn til að bregðast við tækninýjungum líkt og verið hafi með hljóð- snælduna á sínum tíma. Þá óttuðust tónlistarframleið- endur að sala á hljómplötum hryndi sökum þess að ein- staklingar gætu sjálfir tekið upp tónlist úr útvarpi. Reyndin varð hins vegar önnur og hljóðsnældan reynd- ist hafa jákvæð áhrif á tónlistariðnaðinn. Hið sama gæti verið að eiga sér stað hvað varðar dreif- ingu tónlistar um netið. Tónlistarverslun Apple, iTunes, er mjög öflug og áhugamenn um tónlist virðast vera til- búnir til þess að kaupa tónlist á netinu en framleiðendur hafi dregið lappirnar og ekki fylgt kröfum markaðarins. STÓRMYNDUM FREKAR STOLIÐ Erlendar rannsóknir hafa sýnt að það eru stóru myndirn- ar sem mest er stolið á netinu og að tengsl eru milli gróða af bíómynd og líkinda á því að hægt sé að stela henni af netinu. Sömu rannsóknir hafa einnig sýnt að myndir sem finnast á dreifisíðum eru gjarnan mjög nýlegar en erfið- ara er að ná í eldri myndir og að mun líklegra sé að stór- myndum sé stolið heldur en myndum sem njóta álits gagnrýnenda. Þá leiða kannanir erlendis í ljós að þeir sem fara oftast í bíó, á vídeóleigur og kaupa oftast mynddiska eru líkleg- ir til þess að stunda einnig innhal á kvikmyndum. Eins virðist sem viðhorf einstaklinga til verðlagningar á af- þreyingunni hafi ekki áhrif á hvort þeir steli myndum af netinu eða ekki. Margt bendir því til þess að stór hluti inn- halsins sé eingöngu til kominn vegna þess að notandanum finnst þægilegt að nálgast myndirnar með því móti - ekki vegna þess að þeir tími ekki að borga sanngjarnt verð. Elfa Björg segir það í raun illskiljanlegt að eigendur höfundarréttar á kvikmyndum hafi ekki fyrr brugðist við þeirri augljósu þörf á markaðinum sem er fyrir nýtingu á netinu sem dreifileið. „Sérstaklega í ljósi reynslunnar með tónlistina er skrýtið að þessir aðilar geri ekkert til að mæta þessari þörf,“ segir hún. Þar vísar hún til þess að tónlistargeirinn barðist lengi gegn þeirri þróun að tónlist yrði dreift um netið án árangurs. Eftir að stærstu aðilarn- ir í tónlistargeiranum byrjuðu að nýta sér tæknina hefur MIÐVIKUDAGUR 22. JÚNÍ 2005 MARKAÐURINN12 Ú T T E K T Fr ét ta bl að ið /S te fá n Annars vegar er það innanbúðarfólk í kvikmyndageir- anum sem sendir nýjar myndir í ólöglega dreifingu og hins vegar er það almenningur. Í ritgerð Elfu Bjargar eru nokkrar leiðir nefndar. EINTAK LEKUR ÚR FRAMLEIÐSLUNNI Einhver starfsmaður, til dæmis í klippiher- bergi, kemur eintaki af myndinni undan. Eintök sem er stolið með þess- um hætti eru gjarnan ókláruð og ekki í full- um gæðum. AFRIT SENT GAGNRÝN- ANDA LEKUR ÚT Kvikmyndaframleið- endur senda gagn- rýnendum og ýmsum öðrum, til dæmis meðlimum í kvikmyndaakademíunni, eintök af mynd á sama tíma og hún fer í sýningu - eða örlítið fyrr. Þessi eintök eiga það til að leka út á netið. SÝNINGARMENN STELA EINTAKI Sýningarmenn í kvikmyndahúsum hafa orðið uppvísir að því að nota stafrænar vélar til að taka upp bíómynd- ir. Eintak sem næst með þeim hætti er í réttum hlutföll- um og ágætum gæðum. FRAMLEIÐANDI DVD LEKUR EINTAKI Þegar verið er að framleiða DVD disk koma margir af framleiðslunni og ef myndin er ekki komin í dreifingu á þeim tímapunkti er líklegt að leki eigi sér stað og ólögleg eintök komist út. H V E R N I G K E M S T B Í Ó M Y N D Í D R E I F I N G U Flestar myndir í bíó líka til á netinu Ný rannsókn sýnir að hægt er að nálgast ólögleg eintök af nánast öllum bíómyndum sem verið er að sýna í bíóhúsum borgarinnar. Þá er hægt að sækja um helming þeirra mynda sem til stendur að frumsýna á næstunni. Þetta kemur fram í útskriftarritgerð Elfu Bjargar Aradóttur við Háskólann í Reykjavík. Þórlindur Kjartans- son kynnti sér stöðu mála og ræddi við Elfu. STAR WARS VAR STOLIÐ Ekki leið langur tími á milli þess að búið var að ganga frá endanlegri útgáfu af nýjustu Star Wars myndinni og þar til hún var komin í heilmikla ólöglega dreifingu um heim allan á netinu. Refsingin við því að eiga og dreifa efni sem varið er af höfundarrétti getur varðað sektum og fangelsi í allt að tvö ár.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.