Fréttablaðið - 06.10.2005, Blaðsíða 20

Með fækkun sveitarfélaga
og stækkun verða þau í
meiri mæli í stakk búin til
að taka við fleiri verkefn-
um frá ríkinu. Minni sveit-
arfélög starfa í byggða-
samlögum til að geta sinnt
lögbundnum verkefnum.
Stór hluti ráðstöfunar-
fjár þeirra renna beint til
byggðasamlaganna.
Kosið verður um sextán samein-
ingartillögur í 61 sveitarfélagi á
laugardag. 69.144 eru á kjörskrá
en íbúar þessara sveitarfélaga
eru um 96 þúsund. Ef allar sam-
einingartillögurnar verða sam-
þykktar, sem verður þó að teljast
ólíklegt, fækkar sveitarfélögun-
um í 46. Stærsta sveitarfélagið
verður áfram Reykjavík en það
minnsta Skorradalshreppur þar
sem 64 búa. Skorradalshreppur
hafnaði sameiningu sveitarfélaga
í Borgarfirði norðan Skarðsheiðar
í apríl og aftur í byrjun júní.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson,
formaður Sambands íslenskra
sveitarfélaga, segir Ísland eina
landið sem beitir svona lýðræðis-
legri aðferð við sameiningu. Í Sví-
þjóð og Danmörku fari sameining
fram með lagaboði. „Þetta er ferli
sem býður
upp á lýð-
r æ ð i s l e g
vinnubrögð.
Það eru íbúar
sem taka þessa
ákvörðun.“ Vil-
hjálmur segir
tilganginn með
sameiningu skýr-
an. „Hann er í þeim
tilgangi að styrkja og
efla sveitarfélögin og sveit-
arstjórnarstigið. Það er verið
að gera sveitarfélög hæfari til að
takast á við núverandi verkefni og
hugsanlega fleiri verkefni. Einn-
ig mynda sameinuð sveitarfélög
heildstætt atvinnu- og þjónustu-
svæði.“ Vilhjálmur segir þetta í
annað sinn sem farið er í meiri-
háttar atkvæðagreiðslu um sam-
einingu sveitarfélaga. Sú fyrri
var árið 1993, sem hafi haft sín
áhrif. „Frá 1990 til dagsins í dag
hafa sveitarfélögum fækkað úr
204 í 92, sem er allgóður árangur.
Langflest sameiningarverkefni
á undanförnum árum hafa tekist
vel.“
Vilhjálmur segist ekki hafa
áhyggjur af framtíð smærri
sveitarfélaga, þar sem sameining
verður ekki samþykkt, þrátt fyrir
að verkefnum sveitarstjórna geti
fjölgað. „Minni sveitarfélög hafa
myndað byggðasamlög um rekst-
ur, eins og samstarf um rekstur á
grunnskólum. Þau munu leysa sín
mál áfram með þeim hætti. Það
er þeirra að ákveða hvernig því
starfi verður háttað.“
Þórður Skúlason, framkvæmda-
stjóri Sambands íslenskra sveit-
arfélaga, segir sameiningarátak-
ið nú komið vegna samþykktar
á landsþingi sambandsins árið
2002, þar sem samþykkt var að
unnið skyldi að eflingu og styrk-
ingu sveitarfélaga með frjálsri
sameiningu, í stað þess að sam-
eina sveitarfélög með lögum.
Stærri sveitarfélög eru frekar
í stakk búin að takast á við þær
breytingar sem þegar hafa orðið,
og fjölgun verkefna sem getur
orðið. Það er ljóst að sveitar-
stjórnir í stærri sveitarfélögum
eru tilbúnari til að taka við fleiri
verkefnum og efla sveitarstjórn-
arstigið og til þess að slíkt sé hægt
þurfa þau að stækka og eflast.
„Sveitarstjórnir hér á landi fara
með færri verkefni en á hinum
Norðurlöndunum. Hér fara sveit-
arstjórnir með um 30 prósent af
ráðstöfun hins opinbera, en ríkið
fer með rétt um 70 prósent. Hlut-
fallið er gagnstætt á hinum Norð-
urlöndunum. Þar fara sveitarfélög
með um 60-70 prósent af ráðstöf-
un hins opinbera.“
Þórður bendir á, líkt og Vil-
hjálmur, að minni sveitarfélög hafa
brugðist við auknum lögbundnum
skyldum gagnvart íbúum með því
að stofna byggðasamlög og eiga
í samvinnu um stærri verkefni.
Hins vegar sé það svo að sveit-
arstjórnarmenn hafa bent á að
aðkoma þeirra og ábyrgð sé minni
í slíku samstarfi og stór hluti fjár-
magns þeirra sveitarfélaga fari
beint til byggðasamlaganna.
18 6. október 2005 FIMMTUDAGUR
Aðildarviðræður Tyrklands við Evrópusam-
bandið áttu að hefjast á mánudag, en hóf-
ust ekki fyrr en á þriðjudag vegna andmæla
stjórnvalda Austurríkis, sem vildu setja frekari
skilyrði inn í samningsumboð Evrópusam-
bandsins áður en viðræður hófust. Tilgangur
þess að setja frekari skilyrði í samningsum-
boðið var að gera það erfiðara fyrir sambandið
að semja við Tyrki.
Af hverju andstaða við inngöngu Tyrklands?
Það sem helst hefur verið tínt til gegn inn-
göngu Tyrklands í Evrópusambandið er í fyrsta
lagi fjöldi Tyrkja, en þeir eru um 72 milljónir.
Þótt Tyrkir gengju í Evrópusambandið yrðu
Þjóðverjar enn fjölmennasta ríki þess. Tyrk-
land yrði hins vegar næstfjölmennasta ríkið.
Samkvæmt mannfjöldaspám yrði Tyrkland þó
enn fjölmennara en Þýskaland eftir einung-
is fimmtán ár. Því er spáð að þá verði Tyrkir
komnir yfir áttatíu milljónir, en fjöldi Þjóðverja
dragist eitthvað saman.
Hvað annað en fjöldinn?
Fjöldinn er í sjálfu sér ekki ógn við núver-
andi íbúa Evrópusambandsins ef ekki kæmi
fleira til. Sérstaklega er litið til þess að Tyrk-
land sé of fátækt ríki, miðað við fólksfjölda.
Nógu erfitt hafi verið fyrir sambandið að
hafa fengið inn fyrir sínar raðir Pólland, sem
bæði er fjölmennt og fátækt. Þegar Pólland
gekk í sambandið spruttu upp miklar deilur
um framtíð landbúnaðarþjóða sambandsins
og krafa um endurskipulagningu, þar sem
pólskir bændur myndu tæma þá sjóði á fáum
árum. Ef færa ætti landbúnað í Anatólíu á
sama stig og í sveitahéruðum Frakklands yrði
það einnig mjög dýrt fyrir Evrópusambandið.
Mikill þróunarmunur er innan Tyrklands, og
er höfuðborgin Istanbul á allt öðru þróunar-
stigi en sveitir landsins.
En trúarbrögðin?
Þriðja atriðið sem Evrópubúar hafa tínt til
sem ástæðu fyrir því að hefta inngang Tyrkja
í Evrópusambandið er að meginhluti Tyrkja er
súnnímúslimar. Samkvæmt stjórnarskrá Tyrk-
lands er reyndar aðskilnaður ríkis og kirkju
og er hvergi annars staðar í íslömsku ríki eins
ströng skilin þarna á milli. Um það verður
þó varla deilt, eftir deilur innan Evrópusam-
bandsins um hlutverk kristni í stjórnarskrá,
að það að Tyrkland skuli ekki vera kristið land
skiptir máli.
FBL GREINING: TYRKLAND OG VIÐRÆÐUR VIÐ EVRÓPUSAMBANDIÐ
Of margir fátækir múslimar
ÝSUSPRENGJA Í
DAG ÝSUFLÖK
499 kr kg
ÍSLENSKAR
STÓRAR RÆKJUR
AÐEINS 990 kr kg
Fleiri verkefni og flóknari stjórnsýsla
BÚFERLAFLUTNINGAR Á ÁRINU
Heimild: Hagstofa Íslands
Áhyggjur foreldra og yfirvalda af
breyttum viðhorfum unglinga til
kynlífs fara sívaxandi og er land-
læknisembættið að taka á málun-
um. Það hefur stofnað samvinnu-
hóp sem á að kynna unglingum
gangkvæma virðingu í kynlífi því
óttast er að unglingar líti á kynlíf
sem skiptimynt.
Telur þú áhyggjur foreldra of
miklar?
Nei, það er eðlilegt að hafa áhyggj-
ur af því að einhverjir unglingar
líti á kynlíf sem skiptimynt en við
megum samt ekki ætla öllum það.
Meirihlutinn lítur alls ekki á kynlíf
sem skiptimynt. Hann ber mikla
virðingu fyrir öðrum en stór hluti
þeirra er ekki farinn að stunda kynlíf
við sextán ára aldur. Þó er ákveðinn
hópur sem vissulega ber að hafa
áhyggjur af.
Er samt rétt að kynna þeim hvern-
ig beri að líta á kynlíf?
Mín skoðun er sú að við eigum ekki
að færa þeim upplýsingar um óeðli-
lega eða óæskilega hegðun án þess
að spurningarnar hafi vaknað hjá
þeim. Þá getum við verið að kveikja
upp hugmyndir sem voru ekki til
staðar. Ég óttast oft að það sem við
að gera með of mikilli umræðu um
neikvæða hegðun.
Telur þú að umræða um kynlífs-
væðinguna ýti undir kynlíf meðal
unglinga?
Hún getur í það minnsta komið inn
þeim hugmyndum að þetta sé ein
leiðin til þa ð fá eitthvað í gegn.
SPURT OG SVARAÐ
KYNLÍF UNGLINGA
JÓRUNN FRÍMANNSDÓTTIR
Áhyggjurnar eðlilegar
fréttir og fróðleikur
5.
35
0
4.
82
0
56
.6
99
Fluttu
innanlands
Fluttu
til landsins
Fluttu
frá landinu
FRÉTTASKÝRING
SVANBORG SIGMARSDÓTTIR
svanborg@frettabladid.is