Tíminn - 28.03.1976, Blaðsíða 16

16
TÍMINN
Sunnudagur 28. marz 1976
Með og móti 200 mílunum
hennar eins og það kemur fyrir.
Itrekaði Björn siðan að útfærslan hefði verið með öllu
ótimabær og þjónaði i engu hagsmunum Islendinga.
Fannar Jónssoní V.I.) tók þvi næst aftur til máls og ræddi
um það, að útfærslan hefði ekki verið i samræmi við
albióðalög og vitnaði þar i orð M.R.-inga.
Fannar færði siðan i sex liðum rök gegn þessum stað-
hæfingum og vitnaði bæði til hafréttarráðstefnunnar,
Genfarráðstefnunnar, Haagdómstólsins (sjá ræðu Einars
Kristins hér á undan) og 200 milna efnahagslögsögu, sem
EBE hyggst taka sér. Þá hrakti hann einnig hinn sögulega
rétt, en i þvi sambandi sagði hann:
— Jafnvel þó svo, að Bretar hefðu einhvern sögul. rétt
til veiða hér við land, hafa þeir þegar fyrirgert þeim rétti,
þvi að ein meginregla þjóðréttar segir, að valdniðsla I
samskiptum þjóða sé fordæmd. Bannað sé að notfæra sér
auðlindir þannig að það skaði mikilvægari hagsmuni ann-
arra. Þarna framkvæmdu Bretar þvi réttarniðslu, sagði
Fannar.
★
I siðari ræðu sinni lagði Magnús Nordal áherzlu á að nú-
verandi deila stæði ekki um 200 milurnar, heldur væri hún
áframhald fyrri deilu um 50 milna landhelgi.
Rakti hann nokkuð rök andstæðinganna og visaði þeim
til föðurhúsa. Siðan sagði Magnús:
Við vitum að hér er ekki verið að vernda neinn fisk,
heldur er hér um ótimabæra ráðstöfun að ræða, sem er
okkur til tjóns. Okkur tókst með samningunum 1972 að ná
stjórn á veiðum innan 50 milnanna. Nú, þrem árum siðar,
horfum við upp á Breta skafa upp fisk af firðuðum sem
ófriðuðum svæðum, vegna óbilgirni okkar og stjórnmála-
legra stundarhagsmuna. Hið eina rétta, sem við hefðum
áttaðgera, var að biða úrskurðar hafréttarráðstefnunnar
i New York. Þá hefðum við ekki þurft að þola gegndar-
lausar veiðar á friðuðum svæðum. I siðari ræðu Sigurðar
Snæbergs Jónssonar(V.I.) gerði hann fyrst að umtalsefni,
hvort útfræslan hefði verið nægilega vel undirbúin og
hvernig málstaður íslands hefði verið kynntur.
Hann gat um fulltrúa Islands i undirbúningsnefnd haf-
réttarráðstefnunnar, sem eru tveir, og kvað ekki hægt að
hugsa sér betri kynningu á málstað okkar en einmitt þar
sem fulltrúar allra rikja væru samankomnir. Þá nefndi
hann islenzka fulltrúann i Evensen-nefndinni.
Þá ræddi hann um Landhelgisgæzluna, og hvort hún
hefði verið nægilega vel undir það búin að verja hafsvæði
200 milnanna. Hann taldi, aö það hefði verið frumhlaup að
stórefla Gæzluna fyrir útfærsluna, þar eð óvist hefði verið
hvort til átaka kæmi — og vitnaði i þessu sambandi til
samningsvilja rikisstjórnarinnar.
Menntamálaráðherra óskar Pétri Þorsteinssyni til hamingju með unninn sigur.til hægri við Pétur er Björn
Lindal fyrirliði MK-liðsins, og Magnús Nordal hcldur á bikarnum. Timamynd: Gunnar.
Að endingu sagði Sigurður:
— Við Islendingar höfum ætíð verið brautryðjendur
Evrópuþjóða i hafréttarmálum, og við höfum ætið sýnt
gott fordæmi. Höfum hugfast að fordæmi skapar þjóðar-
rétt.
★
Pétur Þorsteinsson tók siðastur til máls I siðari umferð
og iagði þá áherzlu á gildi þess að hafa lagalega samvinnu
við aðrar þjóðir um nýtingu auðlinda hafsins.
Sagði Pétur að útfærsla landhelginnar hefði verið lög-
leysa, þar sem enga brýna nauðsyn hefði borið til hennar,
likt og var þegar fært var i tólf og fimmtiu milur.
Rakti Pétur siðan nokkuð fyrri rök, en gerði rök and-
stæðinganna ekki að umtalsefni.
Lagði Pétur þó áherzlu á, að landgrunnslögin frá 1948,
sem Verzlunarskólamenn töldu að styddu útfærsluna, fælu
einkum i sér þrjú atriði. 1 fyrsta lagi stækkun fiskveiði-
landhelgi okkar, með það fyrir augum að friða landgrunn-
ið allt, i öðru lagi alþjóðasamvinnu um visindarannsóknir
til verndar auðæfum hafsins og i þriðja lagi friðun og
vernda fiskistofna.
Sagði Pétur rangt að útfærsla i 200 milur væri i sam-
ræmi við þessi lög, þar sém 200 milur næðu yfir mun meira
svæði en landgrunnið, útfærsla i 200 milur væri ekki i
samræmi við gildandi alþjóðalög, og þvi ekki til þess fallin
að stuðla að alþjóðasamvinnu, og með henni hefði alls ekki
náðst nein markmið friðunar eða verndar fiskistofna.
Þvi væri ekki hægt að beita landgrunnslögunum sem
rökum fyrir útfærslu I 200 milur.
Lokaorð
Einar Kristinn Jónsson (V.t.) fyrirliði Verzlunarskóia-
nema sagði i upphafi lokaorða sinna:
— útfærslan var orðin fyllilega timabær og okkar rök
eru ný og fersk, en ekki tekin upp úr Morgunblaöinu frá
1972. Arið 1972 var þegar ljóst hvert stefndi með okkar
helztu nytjafiska. Svarta skýrslan svonefnda staðfesti ein-
mitt að stórhætta væri á útrýmingu þorsks og ýsu. Nú vill
svo til, að meginhluti þessara tegunda veiðist innan 50
milna markanna. Þar eru hrygningarstöðvarnar, en ung-
viði þessara fiska kemur i stórum torfum frá Grænlandi
hingað til hrygningar. Það liggur þvi i augum uppi, að
þessar torfur ungviðs verður að friða til aö hægt sé að
byggja stofnana upp. Það er ekki nóg að friða uppkomna
fiskinn ef ekki er hægt að vernda þann fisk, sem kemur til
endurnýjunar. Þá mundi uppkomni fiskurinn aöeins deyja
úr elli og stofninn verða útdauður. Þess vegna var útfærsl-
an i 200 milur timabær!
Þá vek hann að loðnugöngum milli 50 og 200 mflna en
sagði siðan:
— Við höfum einnig hrakið það, að með útfærslunni I 200
milur höfum við verið að brjóta lög. Það er ekkert sem
bannar okkur útfærsluna, ekki einu sinni Haag-dómstóll-
inn. A hafréttarráðstefnunni i Genf 1975 var tillaga studd
af miklum meirihluta allra strandrikja heims um 200
milna efnahagslögsögu og alger forgangur og yfirráð
þeirra yfir auðlindum sinum I hafinu innan 200 milna.
Þessi tillaga var studd i aprfl 1975, en það er ekki fyrr en i
september 1975 sem við færum út i 200 milur. Þá þegar
höfðu um 40 riki fært út i 200 milur. Okkar aðgerðir eru þvi
i anda hafréttarráðstefnunnar.
— En hvers vegna gátum við ekki beðið endanlegrar
niðurstöðu hennar. 1. ráðstefnunni lýkur ekki fyrr en i
fyrsta lagi i sept.-okt. 1976. Þá eiga allmörg riki eftir að
staðfesta ályktun hennar, en sú staðfesting getur tekið
mörg ár. 2. Vegna hrikalegs ástands fiskistofna okkar, svo
og vegna rányrkju og smáfiskadráps getum við ekki beðið
svo langan tima, heldur verðum við að hefjast handa um
uppbyggingu fiskstofnanna vegna lifstilveruhagsmuna
okkar.
— Af framansögðu má augljóst vera, að útfærsla okkar
i 200 milur var ekki aðeins fyllilega timabær, heldur einnig
algjörlega lögleg og byggð á þjóðarrétti. Missum aldrei
sjónar af lokapunkti baráttunnar fyrir lifstilveru okkar.
★
Fyrir hönd liðs menntaskólanema flutti Björn Lindal
lokaorð og sagði hann þá:
Við höfum i okkar málflutningi lagt áherzlu á rök, sem
sýna að útfærslan i 200 milur var ótimabær.
Við höfum lagt áherzlu á, aðútfærslan hafi verið pólitisk
bomba.
Við höfum lagt áherzlu á, að 200 milna útfærsla skiptir
litlu sem engu máli fyrir friðun fiskistofna, til að mynda
veiði útlendingar aðeins 3% af heildarafla þorsks á Is-
landsmiðum utan 50 milna.
Við höfum lagt áherzlu á, að 200 milna útfærslan bæti
ekki stöðu okkar á hafréttarráðstefnu, heldur veiki hana.
Einnig er ekki ósennilegt, að útfærslan valdi umræðum
um gerðardómsákvæði, sem er Islendingum sizt til hags-
bóta.
Við höfum lagt áherzlu á að 200 milna útfærslan hafi tor-
veldað störf landhelgisgæzlunnar að ástæðulausu.
Auk alls þessa má ekki gleyma þvi, að ýmsar þjóðir
hafa fengið veiðiheimildir innan 200 milnanna, sem hljóða
upp á um 80 þúsund tonna ársafla, sem er heldur meiri afli
en útlend veiðiskip hafa fengið undanfarin ár á svæðinu út
frá 50 milum og að 200 milna mörkunum. Þetta atriði eitt
sér ætti að nægja til að sýna hvers konar skollaleikur þessi
útfærsla er.
Ég held að ekki sé fjarri lagi að likja okkur Islendingum
og 200 milna stefnu okkar við hundinn, sem missti af kjöt-
bitanum, sem hann hafði uppi i sér, af þvi hann var að
glefsa eftir myndinni af þessum sama bita, sem hann sá
speglast i læknum.
Vilhjálmur Hjálinarsson, menntamálaráðherra ræðir við
fundargcsti..
Timamynd: Gunnar.
AAeð og móti 200 mílunum