Tíminn - 28.03.1976, Page 32

32
TÍMINN
Sunnudagur 28. marz 1976
III.
Leiðin liggur upp með
Kongófljóti
1.
Kongófljógið er annað
vatnsmesta fljót
heimsins, en það er lika
eitt af lengstu fljótum
veraldar. Frá upptökum
til ósa er vegalengdin
4650 km. En þótt Kongo-
fljótið sé svona langt og
vatnsmikið, þá hefur
það ekki nærri eins
mikla þýðingu fyrir
verzlun, siglingar og
samgöngur og mörg
önnur miklu minni fljót.
Það kemur til af þvi að
viða i Kongófljótinu en
þó einkum næst hafinu,
á leiðinni frá Matadi til
Leopoldville, er mikill
fjöldi fossa og hávaða,
sem hindrar áframhald-
andi skij)aferðir um
fljótið. Skip, sem sigla á
þessu fljóti verða þvi að
afferma vörurnar, þar
sem fossar og hávaðar
hindra siglingar, og svo
eru vörurnar fluttar
með járnbrautum, sem
lagðar hafa verið um
frumskógana milli
helztu borganna. Þetta
allt gerir samgöngur um
Mið-Afriku miklu dýrari
en annars staðar. Ama-
sonfljótið, sem lika fell-
ur gegnum hitabeltis-
skóga, er fært haf-
skipum langt inn i land,
eða yfir 1600 km og
smærri skip komast alla
leið upp til Iquitos i Perú
eða um 3700 km frá ós-
um fljótsins. Upp eftir
Kongo komast hafskip
aðeins upp til Matadi,
sem er um 150 km frá
hafinu. Strax ofan við
Matadi, byrja fossamir.
Þeir eru taldir 32 alls.
Enginn þeirra er sérlega
hár, en straumfallið er
pungt og flúðir og stórir
klettar i farvegi fljótsins
hindra allar siglingar á
þvi svæði. Það er talið,
að eini hviti maðurinn,
sem hingað til hefur
farið eftir Kongofljóti
frá Leopoldville og út til
sjávar, sé Henry Morton
Stanley. (Á leiðinni
missti hann i fljótið
fjölda af burðarmönnum
sinum og eina hvita
manninn, sem lagði með
honum i þessa glæfra-
för. Þetta var árið 1877).
Stanley hefur i hinni
glæsilegu bók, „Hið
myrka meginland”, lýst
Útgerðarmenn
Athugið!
Höfum á skrá fjölda aðila, sem óska
eftir að kaupa fiskiskip af flestum
stærðum
Þorfinnur Egilsson
lögmaður
Vesturgötu 16
Reykjavik
Simar:
2-19-20 & 2-26-28
ttUSANflUST!
SKIPA-FASTEIGNA OG VEROBREFASALA
__VESTURGÖTU Ió - REYKJAVÍK
21920 22628
Málverka- og mynda-
AAARKAÐUR
Komið og gerið góð kaup. Umtalsverður'
afsláttur gegn staðgreiðslu.
SÝNINGARSALUR f |
TIL LEIGU m
Vöruskiptaverslun f\
Laugavegi 178 simi 25543 *
þessari ferð af mikilli
snilld.
Þar sem Kongófljótið
er þannig ófært til sigl-
inga á löngu svæði, var
þegar árið 1890 byggð
jámbraut milli Matadi
og Leopoldville. Járn-
brautín er um 400 km
löng, og liggur brautin
alla leiðina i gegnum
frumskóga. Hæðarmun-
ur er ekki mjög mikill,
en þó hefur viða þurft að
sprengja göng i gegnum
klettabelti og hæðir. Af
þvi að jámbrautin ligg-
ur alllangt frá fljótninu,
sér aldrei i fljótið. Alla
leiðina sér maður aðeins
skóg, endalausan skóg.
Nú hefur mannshönd-
in lagt þennan skóg
undir sig. Allar trjá-
tegundir hafa verið
upphöggnar og útrýmt,
nema oliupálmanum. Er
það auðugt sápugerðar-
fyrirtæki i Englandi,
sem hefur reist þarna
nokkrar sápugerðar-
verksmiðjur (Lever
Brothers Co.) í þessum
verksmiðjum er unnin
feiti og olía úr ávöxtum
oliupálmans. Þessir
ávextir eru álika stórir
og hænuegg og vaxa i
þéttum hvirfingum upp
undir blaðkrónu pálm-
ans. Geta ávextirnir
orðið 800 til 4000 talsins.
Næstum allar enskar
sáputegundir eru
blandaðar oliu úr
þessum pálmaávöxtum
frá Kongo eða öðrum
hitabeltislöndum.
Svertingjar eru líka
mjög sólgnir i þessa
ávexti og nota þá eins og
við notum smjör.
Það var ekkert
skemmtilegt á þeim
tímum að ferðast með
járnbrautarlestum á
sjóðheitum sumardög-
um I hitabeltinu. Hrað-
inn er litill, og þessi
óendanlegi, þétti skógur
meðfram járnbrautinni
er þreytandi og tilbreyt-
ingarlaus. Sérkennilegt
er það við þessa járn-
brautarlest, að eim-
reiðin er ekki kynt með
kolum, heldur með eins
konar oliukökum, sem
búnar eru til úr grottan-
um, sem sezt á botninn,
þegar olía er hreinsuð.
Þessar kökur eru fluttar
alla leið frá Kákasus og
eru notaðar þarna,
vegna þess að á þeim
timum höfðu ekki
fundizt kol i Kongolönd-
um.
Anton Mohr:
Árni og Berit
Ævintýraför um Afríku
Siðla dags daginn eftir
komu þau Árni, Berit,
Vic og Songo til Leopold-
ville, sem er höfuð-
borgin i belgisku Kongó.
Hér gistu þau, en
bráðsnemma næsta
morgun stigu þau út i
stóran, flatbotnaðan
fljótabát, sem eftir áætl-
uninni átti að vera 14
daga upp eftir fljótinu til
Stanleyville. Þvi næst
þurftu þau að fara all-
langa leið með járn-
braut, vegna grynninga
og flúða i fljótinu, og svo
aftur með fljótabát og
siðasta spölinn aftur
með járnbraut, og þá
yrðu þau loks komin til
Kongolo.
Borgin Leopoldville er
reist rétt fyrir ofan foss-
ana „þrjátiu og tvo”,
sem loka siglingaleið
um Kongofljót. Þar
breikkar fljótið mjög
mikið og myndar eigin-
lega griðarmikið stöðu-
vatn, sem kallast
„Stanleypollur” eftir
hinum fræga landkönn-
uði, er sá það fyrstur
Evrópumanna.
2.
Það var stór og þægi-
legur bátur, sem þau
systkinin voru komin út
i, ásamt föruneyti sinu.
Hvitu fagþegamir, sem
voru 23 I þessári ferð,
fengu allir hreinlega,
loftgóða kvenklefa og
dvöldu á daginn uppi á
efra þilfari, sem var
hvitþvegið daglega.
Svörtu farþegarnir,
negrarnir, sem voru
mörg hundruð i þessari
ferð, voru allir á neðra
þilfari.
Skipið átti að koma
viða við á leið sinni upp
fljótið. Viðstöðutiminn
var oft margir klukku-
timar og stundum heill
dagur. Þau Árni og
Berit fengu þvi nóg
tækifæri til að athuga
frumskóginn nánar.
Þessir frumskógar með-
fram Kongo eru þeir
stærstu I heimi, næstir
frumskógunum við am-
sonfljótið. 1 stórum
dráttum má segja, að
frumskógar séu með
tvennu móti. Á lágslétt-
unum, sem liggja næst