Tíminn - 12.09.1976, Qupperneq 8

8
TÍMINN
Sunnudagur 12. septeinber 1976.

NÝLEGA var Agiisti Petersen
boðið til Vinstra I Noregi til þess
aö vera þar viðstaddur og taka
þátt í hátiö, sem helguö er hinni
frægu persónu Pétri Gaut, eða
Per Gynt Stemnet, eins og þaö
heitir á norskunni. Hátið þessi
er haldin árlega i bænum
Vinstra i Guðbrandsdal, en það-
an var Pétur Gautur ættaöur —
það er að segja sá einstaklingur,
sem varð fyrirmynd Ibsens i
hinu fræga skáldverki hans. —
Hátið þessi er jafnan haldin á
sumrin, aö þessu sinni dagana 4.
til 15. ágúst.
Glæsileg
menningarhátið
Timinn náöi tali af Ágústi
Petersen á dögunum og spurði
hann um þessa ferð.
— Var einhver sérstök ástæöa
tii þess að þér var boöiö i þessa
ferö, Ágúst?
— Það held ég ekki — nei, ætli
það. Liklega hafa einhverjir
Norömenn séð myndir eftir mig
hér á landi, annaö hvort á
einkasýningu eða samsýning-
um, ef til vill i Norræna húsinu,
og það hefur svo orðið til þess að
þeir hafa ákveðið aö bjööa mér
aö taka þátt i málverkasýningu
I sambandi við Per Gynt hátiða-
höldin.
— Hvenær fórst þú svo utan?
— briðja ágúst, daginn fyrir
opnun hátiðarinnar.
— Og þetta hafa auövitaö
veriö vegleg hátlðahöld?
— Ég var satt að segja alveg
undrandi á þvi, hve tiu þúsund
manna bær eins og Vinstra
stendur framarlega, og hversu
stór verkefni þeir færast I fang.
Allt bar þar ósvikinn blæ há-
menningar og fágunar, jafnvel
pappirinn i litlum bæklingum og
auglýsingapésum var fyrsta
flokks. Svona var hvað eina, frá
hinu smæsta til hins stærsta.
— Var listafólkiö, sem tók
þátt i hátiöinni frá mörgum
iöndum?
— Þaö kom þarna fimmtán
manna flokkur frá Riga I Lett-
landi, listdansarar og söngvar-
ar. Þeir sýndu gamla rússneska
dansa og sungu þjóðlög og
söngva margs konar. Þetta fólk
flutti list sina af þvilikri Iþrótt
og snilld, aö hver sem sá þaö og
heyrði hlaut að sitja eins og
bergnuminn undir þvi. bá komu
fram dansarar og hljómlistar-
menn frá Sviþjóð, ballett og lát-
braðgsleikarar frá Danmörku
o.fl.
Sjálfir lögðu Norðmenn svo til
mikiö efni og gott. Af hljómlist
má nefna harmonikkuleik og
fiöluspil, sem ýmist var einleik-
ur, dúett, eða þá að margir léku
saman I senn.
Pétur Gautur
— Var ekki Pétur Gautur
leikinn lika?
— Jú, ekki má nú gleyma
sjálfum höfuöpaurnum, aöal-
persónunni, sem allt snerist i
raun og veru um. Pétur Gaut lék
Alf Malland, leikari viö Rikis-
leikhúsið I Osló, sem Norðmenn
segja að sé leikari á heimsmæli-
kvaröa. Móður Péturs lék Arn-
hild Skurdal — af frábærri
snilld. Stundum var leikiö inni,
en stundum undir beru lofti,
enda var veöri svo farið allan
timann, að sólskin var og hitinn
þrjátiu stig, eða rétt þar fyrir
neðan, svo segja mátti, ao
veðurguöirnir tækju þátt i há-
tiðahöldunum fyrir sitt leyti. —
Atriöið, þegar Pétur Gautur
narrar móður sina upp á húsþak
og hleypur svo frá henni, var
leikið úti, en aftur á móti var
dauöi Ásu leikinn inni. Það var
stórkostlegt atriði I meöförum
þessara leikara. Það dregur
meira og meira af Asu, og ljósin
á sviöinu fylgja þvi nákvæm-
lega eftir, en Pétur situr á rúm-
stokki móöur sinnar og gortar,
en gerir sér litla sem enga grein
fyrir þvi sem er að gerast. —
Þetta varð undra-áhrifamikiö
Hér er Agúst hjá einni þeirra mynda, sem hann sýndi á Pétur Gauts-hátiöinni I Noregi i sumar.
Hátíð til
heiðurs
Ibsen og
Pétri
Gaut
sens um Pétur Gaut var fyrst
gefið út, og siðan hefur hátiöin
verið haldin árlega.
— Og þarna eruð þiö á slóöum
Péturs Gauts sjálfs, það er að
segja hins raunveruiega ein-
staklings, sem varö fyrirmynd
Ibsens?
— Já, sannarlega. Norömenn
segja það engum vafa undirorp-
iö, aö Pétur Gautur hafi átt
heima i Vinstra og verið uppi
um 1700. Okkur var meira aö
segja sýnt húsið, þar sem hann
bjó með móður sinni. I þvi húsi
var okkur borinn norskur mat-
ur, kjöí, sem hafði verið þurrk-
að I sex mánuði, sósur, sem
áður fyrr voru mikið i tízku, en
eru minna notaðar nú á dögum,
og þannig mætti lengi telja, en
ég ætla ekki að láta endurprenta
allan matseðilinn, enda yrði þaö
seinlegt.
Fyrsti íslendingurinn,
sem fær slikt boð
— Svo við snúum okkur aftur
að dagskrá hátiðahaldanna:
Þar var líka stór málverkasýn-
ing, sem þú tókst þátt I?
— Já, það er rétt. Mér var
boðið tií þess að sýna þar mál-
verk eftir mig, og ég er vist
fyrsti Islendingurinn, sem
hlýtur þann heiður. Norðmenn
hafa vist haft þann hátt á, aö
bjóða einum málara frá ein-
hverju hinna Noröurlandanna
að taka þátt I málverkasýning-
um sem haldnar eru I sambandi
við Pétur Gauts-hátiöahöldin,
og svo mikið er vist, að I þetta
skiptið var ég eini útlendingur-
inn, sem átti málverk á þessari
sýningu, hinir voru allir Norð-
menn.
— Og þú ert ánægöur með
þær viðtökur, sem þú sjálfur og
verk þin hlutu hjá frændum vor-
um, Norðmönnum?
— Miklu meira en ánægður.
Ég á naumast orö til þess aö
lýsa þakklæti minu fyrir þann
hlýhug og alúð sem ég mætti
hvarvetna þar sem ég kom. Það
var reyndar auðséð á bréfunum,
Norðmenn
bjóða íslenzkum
listmólara að
sýna myndir á
hátíðinni
atriöi, tónlistin, ljósin og öll
„stemmningin” eru nákvæm-
lega eins og vera ber á slikri
stundu, en Pétur einn er utan-
gátta og lifir aðeins i sinum hug-
arheimi. En þegar móðir hans
er dáin, vaknar hann loks af
dvalanum, og þá brestur hann ’
grát.
— Hvenær byrjuðu Norð-
menn aö halda þessa hátíö til
minningar um Ibsen og skáld-
skap hans og þá Pétur Gaut sér-
staklega?
— Fyrsta hátiðin mun hafa
verið haldin árið 1928. Siöan var
þessi dagamunur gerður öðru
hverju, en árið 1967 voru hundr-
að ár liðin frá þvi skáldverk Ib-
Þetta oliumálverk heitir Húsin við hafið. Agúst Petersen geröi þessa mynd fyrir þrem árum, og
hun var ein þeirra mynda hans, sem sýndar voru á hátiöinni I Vinstra. Norska blaðið Guðbrands-
dolen bu-ti þessa mynd i sumar ásamt grein um málverkasýninguna á Pétur Gauts-hátiðinni.