Fréttablaðið - 23.12.2005, Side 18

23. desember 2005 FÖSTUDAGUR18
fréttir og fróðleikur
FRÉTTASKÝRING
JÓHANN HAUKSSON
johannh@frettabladid.is
Stjórnendur KEA hafa lýst yfir áhuga á
að fá matvælarannsóknarstofnun sem
fyrirhugað er að setja á fót til Akureyr-
ar og taka þátt í uppbyggingu hennar.
Halldór Jóhannsson er framkvæmda-
stjóri KEA.
Hvers vegna teljið þið Akureyri
heppilegan stað fyrir matvælarann-
sóknarstofnun?
Fyrst og fremst er hér heppilegt rann-
sóknaumhverfi. Við höfum háskóla og
allir innviðir eru ákjósanlegir.
Af hverju hefur KEA sérstakan
áhuga á að koma að slíkri stofnun?
Við viljum hjálpa verkefninu. Það ligg-
ur fyrir að matvælastofnunin eigi að
verða hlutafélag þannig að það gefur
væntanlega opna möguleika á fjárfest-
ingum ef KEA hefur áhuga á þátttöku.
Það er auðvitað allt háð þeim forsend-
um að það liggi fyrir hvernig rekstri
þessarar stofnunar verður hagað, sem
við höfum engar upplýsingar um.
Teljið þið að það myndi styrkja
stöðu KEA á markaði?
Við teljum aðallega að það myndi efla
svæðið. Það sem vakir fyrst og fremst
fyrir okkur er að hér fjölgi störfum og
að hér vaxi opinber störf.
SPURT & SVARAÐ
MATVÆLARANNSÓKNIR
Myndi efla
Akureyri
HALLDÓR JÓHANNSSON
Framkvæmdastjóri KEA.
Komdu í spennandi heim
afþreyingar og upplýsinga
Smelltu þér á www.ogvodafone.is, farðu í næstu verslun Og Vodafone
eða hringdu í 1414 fyrir nánari upplýsingar.
24.900 kr.
MOTOROLA V3 RAZR
SÍMI
Milli jóla og nýárs ætlar
Sigríður Anna Þórðar-
dóttir umhverfisráðherra
að kveða upp úrskurð um
Norðlingaölduveitu sem
getur haft afgerandi áhrif
á framkvæmdir í námunda
við Þjórsárver, eitt verð-
mætasta friðland þjóðar-
innar.
Fastlega er búist við því að
Sigríður Anna Þórðardóttir
umhverfisráðherra taki afstöðu
í ágreiningsmáli um friðun og
virkjunarframkvæmdir við Norð-
lingaölduveitu sunnan Hofsjökuls
í næstu viku.
Í bréfi Skipulagsstofnunar 25.
október síðastliðinn er lagt til við
umhverfisráðherra að hann synji
staðfestingar á breytingartillög-
um samvinnunefndar miðhálend-
is á svæðisskipulagi sem lýtur að
Norðlingaölduveitu.
Skipulagsstofnun taldi að sam-
vinnunefnd miðhálendis hefði
breytt auglýstri tillögu sinni á
svæðisskipulaginu þannig að ekki
væri gert ráð fyrir set- og veitulón-
um suðaustan Hofsjökuls og mann-
virkjum tengdum þeim. Stofnunin
telur að með þessari breytingu
hafi samvinnunefnd miðhálend-
is breytt auglýstri tillögu sinni í
grundvallaratriðum.
Vernd og nýting
Vandi umhverfisráðherra er nokk-
ur og þykir málið á ýmsa lund
áhugavert, ekki síst í lagalegu til-
liti. Bent hefur verið á að í lögum
um raforkuver frá 1981 felist heim-
ild fyrir Landsvirkjun að reisa og
reka vatnsmiðlun við Norðlinga-
öldu í samræmi við síðari skilyrði í
úrskurði Jóns Kristjánssonar, setts
umhverfisráðherra, frá 30. janúar
2003.
Umhverfisverndarsinnar fögn-
uðu úrskurði setts umhverfisráð-
herra. Náttúruverndarsamtök
Íslands töldu þakkarvert að ráð-
herrann skyldi gera það að skilyrði
að framkvæmdir við Norðlinga-
ölduveitu hefðu ekki áhrif innan
friðlands Þjórsárvera.
Áhugahópur um verndun Þjórs-
árvera sendi til að mynda forystu
Framsóknarflokksins bréf í apríl
2003 þar sem skorað var á stjórn-
völd að virða úrskurðinn. Þótti
veigamikið að í úrskurðinum mið-
aðist hæsta borð lónsins við 566
metra yfir sjávarmáli. Hópurinn
átaldi að á sama tíma ynni Lands-
virkjun að útfærslu þar sem gert
var ráð fyrir að hæsta borð yrði
allt að 568,5 metrar yfir sjávar-
máli, en við það yrði lónið mun
stærra.
Í bréfinu sagði orðrétt: „Verði
lónhæðin ekki sú sem gengið var út
frá þegar úrskurðurinn var kynnt-
ur, 566 metrar yfir sjávarmáli,
er verið að blekkja almenning og
engin sátt um hann með augljósum
ófriði og afleitri niðurstöðu fyrir
land og fólk.“
Mismunandi verðmætamat
Þjórsárver eru talin eitt verð-
mætasta svæði landsins frá sjón-
arhóli náttúruverndar. Í ramma-
áætlun um nýtingu vatnsafls og
jarðvarma á liðlega 40 svæðum á
landinu eru Þjórsárver talin verð-
mætust svæða, meðal annars vegna
tegundafjölbreytni og gróðurfars. Í
úrskurði Jóns Kristjánssonar þótti
tekið tillit til alþjóðlegra skuld-
bindinga um verndun votlend-
is og verndun villtra plantna og
dýra og lífsvæða þeirra. Segja má
að í úrskurðinum hafi friðlýsing
Þjórsárvera verið viðurkennd.
Eins og vænta má horfir Lands-
virkjun til hámarksnýtingar virkj-
unarkosta og rekstrarhagkvæmni
vatnsaflsvirkjana. Það liggur í
hlutarins eðli, að því hærri stíflur
og því hærra sem vatnsborð miðl-
unarlóns má vera yfir sjávarmáli,
þvi meiri er vatnsforðinn og þar
með orkuframleiðslan og rekstr-
aröryggið. Af þessum sökum
koma umhverfismál inn á borð
orkufyrirtækisins.
Norðlingaölduveitu mótmælt
Í lögboðinni kynningu skipulagstil-
lagna um svæðið sunnan Hofsjök-
uls sneru nær allar athugasemdir
að Norðlingaölduveitu. Þess ber
að geta, að í úrskurði Jóns Kristj-
ánssonar frá árinu 2003 var gert
ráð fyrir mótvægisaðgerðum utan
friðlandsins með setlóni norð-
austan Þjórsárvera en suðaustan
Hofsjökuls.
Í bréfi samvinnunefndar
hálendisins 12. ágúst síðastlið-
inn segir að í auglýstri tillögu
hafi nefndin gert tillögu um nýtt
orkuvinnslusvæði við Hágöng-
ur sem mótvægisaðgerð. Engar
athugasemdir bárust vegna þeirr-
ar tillögu en 140 mótmæli vegna
Norðlingaölduveitu.
Með bréfinu frá 12. ágúst síð-
astliðinn samþykkir samvinnu-
nefndin auglýstar tillögur að því
undanskildu að hún fellur frá því
að heimila gerð veitu- og setlóna
suðaustan Hofsjökuls. Með þessu
fráviki taldi samvinnunefndin
að komið væri til móts við sam-
þykktir heimamanna í Skeiða- og
Gnúpverjahreppi og einungis um
svo breytta tillögu væri samstaða
í nefndinni.
Skipulagsstofnun telur að með
þessu hafi samvinnunefndin breytt
auglýstri tillögu í grundvallarat-
riðum og því beri að auglýsa svo
breytta tillögu á nýjan leik.
Fastlega er búist við ákvörð-
un Sigríðar Önnu Þórðardóttur
umhverfisráðherra fyrir lok næstu
viku en fyrir henni liggur tillaga
Skipulagsstofnunar um að hún
synji staðfestingar á þeim hluta
skipulagssvæðis miðhálendisins
sem lýtur að Norðlingaölduveitu.
Líkur á að hún fallist ekki á
breytingar samvinnunefndar mið-
hálendisins verða að teljast meiri
en minni.
Beðið ákvörðunar ráðherra
um Norðlingaölduveitu
SIGRÍÐUR ANNA
ÞÓRÐARDÓTTIR,
UMHVERFISRÁÐ-
HERRA
Synjar hún
staðfestingar á
breytingartillögum
samvinnunefndar
miðhálendis?
ÓSKAR BERGS-
SON FORMAÐUR
SAMVINNUNEFNDAR
MIÐHÁLENDIS Ekki
varð samstaða í
nefndinni um set-
og veitulón suðaust-
an Hofsjökuls.
Svona erum við
> Svona skiptist Ísland
SÉÐ YFIR ÞJÓRSÁRVERIN Umdeildar framkvæmdir eru fyrirhugaðar skammt utan friðlands Þjórsárvera. MYND/LANDSVIRKJUN
Gróið land 23%
Stöðuvötn 3%
Jöklar 11%
Auðnir 63%
Heimild: Hagstofa Íslands
Sagt var frá því í Fréttablaðinu í vikunni
að ríkisstjórn Íslands hefði samþykkt
að tilnefna Surtsey á heimsminjaskrá
Menningarmálastofnunar Sameinuðu
þjóðanna (UNESCO).
Hvað er heimsminjaskrá UNESCO?
Heimsminjaskrá UNESCO er skrá yfir
staði sem þykja hafa einstakt menn-
ingarlegt eða náttúrulegt gildi. Þess
er krafist að staðirnir búi við ströng
verndunarskilyrði, séu friðlýstir eða
lögbundnir þjóðgarðar. Starfsemin
miðar að því að standa vörð um þessa
staði og tryggja það að ekkert komi fyrir
þá. Yfirleitt hefur það mjög góð áhrif
á ferðamannastraum til staða að vera
samþykktir inn á listann.
Hvaða staðir eru í skránni?
Í dag eru 812 staðir víðs vegar um heim-
inn í skránni. Í henni er meðal annars að
finna Stóra kóralrifið við Ástralíu, Angkor
í Kambódíu, Frelsisstyttuna í New York,
útrýmingarbúðirnar í Auschwitz, Kínamúrinn,
Vatíkanið og Þingvelli.
Hvers vegna ætti Surtsey að vera gjald-
geng í skrána?
Til að fá samþykkt inn á listann þarf staður
að uppfylla að minnsta kosti eitt af tíu
skilyrðum sem UNESCO leggur til grundvall-
ar. Eitt skilyrðið tekur til staða þar sem sjá
má mikilsverða yfirstandandi jarðfræðilega
landslagsþróun. Surtsey er enn yngsta land-
svæði á jörðunni og því nokkuð ljóst að það
fellur í þennan flokk staða.
FBL GREINING: SURTSEY Á HEIMSMINJASKRÁ
Einstakt náttúrulegt gildi