Fréttablaðið - 27.12.2005, Blaðsíða 51

27. desember 2005 ÞRIÐJUDAGUR34
��������������� �����������������
��
����������������������
75%
�������������������
������������������
Eftir lok kalda stríðsins hafa for-
sendur fyrir samstarfi Evrópu-
landa breyst með afgerandi hætti.
Útvíkkun Evrópusambandsins og
ýmis vandamál sem ná út fyrir
landamæri einstakra landa krefj-
ast viðeigandi lausna, m.a. hvað
varðar umhverfismál, hryðjuverk
og alvarlega glæpi; sem og við-
skiptastjórnmál.
Þessar breyttu forsendur krefj-
ast skilvirkara samstarfsfyrir-
komulags en er til staðar í dag.
Norrænir þingmenn og leiðtogar
liðinna áratuga reyndu að samein-
ast um sameiginlega sýn á málefni
og lausnir sem hentuðu vandamál-
um þess tíma og voru aðkallandi
á því tímabili sögunnar. Á sínum
tíma var Norðurlandaráð hið rétta.
Í dag er það úrelt, úr sér gengið og
það ber að leggja það niður. Val-
kosturinn liggur í augum uppi:
Nánara samstarf við Evrópusam-
bandið. Við viljum benda á þrjár
forsendur sem hvetja til afnáms
Norðurlandaráðsins.
Í fyrsta lagi hefur járntjaldið
fallið. Í grunninn hefur það breytt
forsendum fyrir öllu samstarfi í
Evrópu. Fall Sóvétríkjanna opn-
aði leið fyrir lýðræði og markaðs-
hagkerfi og styrkti tengsl allra
landa umhverfis Eystrasalt, ekki
síst Eystrasaltslanda og Póllands.
Öll þessi ríki eru meðlimir Atl-
antshafsbandalagsins, auk Dan-
merkur, Þýskalands, Noregs og
Íslands.
Í öðru lagi hefur Evrópusam-
bandið stækkað og nær núorðið
yfir öll Norðurlönd og Eystrasalts-
ríkin, að undanskildum Noregi og
Íslandi, sem eru þó með langtíma
EES-viðskiptasamning. Þetta
þýðir að í dag fer nánast öll sam-
hæfing stjórnmála í mikilvægum
málaflokkum fram innan ESB og
á Evrópuþinginu. ESB-samstarfið
er vissulega í vanda, en stofnanir
ESB standa á föstum grunni í Evr-
ópu nútímans, samstarfið styrkist
æ meir og varðar æ fleiri málefni.
Vegna samstarfssamningsins
hafa Noregur og Ísland þurft að
aðlagast einhliða ákvörðum ESB
og glata sífellt meir af fullveldi
sínu með því að standa fyrir utan
ESB. Þetta er auðvitað þeirra höf-
uðverkur, Noregs og Íslands, en
ekki halda að við í Svíþjóð eigum
að halda lífi í Norðurlandaráðinu
eingöngu sökum þess að Noregur
og Ísland vilja ekki ganga í ESB!
Í dag er Evrópuráðið einnig til
staðar. Það leggur mikla áherslu á
málefni mannréttinda og lýðræð-
is og nær núorðið til allra Evrópu-
landa, að Hvíta-Rússlandi undan-
skildu.
Í þriðja lagi, mikilvægi nor-
rænna stjórnmálastofnana til að
stuðla að aukinni hreyfingu og
meiri samskiptum yfir landa-
mærin er í dag algjörlega ofmet-
ið, bæði með tilliti til möguleika
fólks að ferðast upp á eigin spýt-
ur, flytja búsetu og vinna innan
ESB, og með tilliti til samtvinn-
aðs drifkrafts markaðar og versl-
unar. Samstarfið hefur að þessu
leyti verið svo vel heppnað eftir
lok seinni styrjaldar, sérstaklega
á tíunda áratug síðustu aldar, að
stofnun eins og Norðurlandaráðið
er orðin óþörf. Samstarfið á milli
þjóða, í Svíþjóð og nágrannalönd-
um, mun „sjálfkrafa“ finna nýjar
og dýpri leiðir.
Við höfum orðið vitni að því
hvernig norræn fyrirtæki fjár-
festa í auknum mæli og koma sér
fyrir í nágrannalöndum sínum
og Eystrasaltsríkjunum. Norður-
löndin eru fyrsta skrefið í átt að
heimsmarkaðnum. Þetta styrkir
norrænu fyrirtækin og möguleika
þeirra til að takast á við harðn-
andi samkeppni í hnattvæddum
viðskiptum heimsins. Alþjóðlegt
eignarhald og viðskiptatengsl
verða sífellt samofnari. Ford á
hlut í Volvo, SAAB er hluti af GM,
49,9 prósent af Aftonbladed eru í
eigu Schibsted í Noregi, o.s.frv.
Dæmin eru ótal fleiri. Á milli nor-
rænu fyrirtækjanna eiga samruni
og eignaskipti sér einnig stað.
Samstarf norrænu tryggingafé-
laganna er að aukast. Þetta er
þróun sem á sér stað á mörgum
sviðum innan og utan Norður-
landa.
Við sjáum hvernig mikið magn
upplýsinga flæðir á milli borg-
ara, félagasamtaka, fyrirtækja og
landa. Möguleikarnir á að afla sér
upplýsinga og staðreynda, taka
þátt í skoðanaskiptum og koma
með tillögur eru nánast ótæm-
andi. Samskiptin á milli þeirra
sem taka ákvarðanir eru mun
hraðari, nánari og tíðari en þau
voru þegar Norðurlandaráð var
sett á laggirnar. Við skulum ekki
gera lítið úr mikilvægi Norður-
landaráðs í fortíðinni, en það var í
þá tíð. Það sem er næst á dagskrá
í dag er hvernig Norðurlandasam-
starfið verður í framtíðinni skipu-
lagt í takt við tímann, eða hvernig
það verður afnumið til góðs fyrir
annað evrópskt bandalagsmynst-
ur.
Samstarfið við önnur lönd,
sérstaklega innan Evrópu, þarf
að styrkjast. Stundum getur sam-
eiginlegt norrænt samstarf verið
gagnlegt og stundum skilar ann-
ars konar samstarfsfyrirkomulag
mestum árangri. Styrkur hins
norræna samstarfs felst í þátt-
töku fólksins. Samstarfið á milli
ríkjanna á sér einnig stað á öðrum
sviðum, t.d. á milli vinabæja,
frjálsra samtaka og fyrirtækja.
En fyrst og fremst snýst þetta um
samvinnu á milli einstaklinga.
Styrkur hinnar norrænu samstöðu
felst í sameiginlegum hversdags-
leika og í þekkingunni á því sem
sameinar okkur og skilur okkur
að, styrkleika okkar og veikleika.
Þetta samstarf getur fundið sér
farveg í hugsjónasamtökunum
Norræna félaginu.
Nú er tímabært að flytja
umræðuna frá fundum Norður-
landaráðsins til ríkisþinganna.
Þeir þróunarmöguleikar sem
kynnu að felast í norrænu sam-
starfi eru best nýttir sem hluti
af daglegu starfi þingsins, t.d.
sænska þinginu - Riksdag - og
nefndum þess. Umræður um
málefni ESB eiga sér nú þegar
stað á þinginu. Markmiðið er að
leggja meiri áherslu á málefni
ESB í daglegu starfi þingsins.
Hlutverk þingnefnda er þar sér-
staklega mikilvægt og mörg rök
hníga að því að öll málefni ESB
verði afgreidd í viðeigandi fag-
nefnd. Það eru ekki lengur til
nein „norræn málefni“. Það eru
aðeins til málefni með Evrópu-
sambands-vídd á ólíkum stjórn-
málasviðum.
Afleiðing þessa er að Norður-
landaráð verður að leggja niður.
Með tilliti til stofnunarinnar sem
hefur verið sett á fót mun slík
vinna taka nokkur ár. Það er hins
vegar áríðandi að grundvallar-
ákvörðun um afnám Norðurlanda-
ráðs verði tekin á árinu 2006.
Höfundar eru þingmenn Þjóðar-
flokksins á sænska þinginu.
Lennart Kollmats er formaður
menningarráðs sænska þingsins
og Carl B. Hamilton er varafor-
maður í Evrópusambandsnefnd
þingsins.
Leggjum niður Norðurlandaráð
NORRÆNA HÚSIÐ Mikilvægi norrænna stjórnmálastofnana til að stuðla að aukinni hreyf-
ingu og meiri samskiptum yfir landamærin er í dag algjörlega ofmetið að mati greinarhöf-
unda. FRÉTTABLAÐIÐ/EGGERT
UMRÆÐAN
SAMSTARF
NORÐURLANDA
LENNART KOLLMATS
OG CARL B. HAMILTON