Tíminn - 06.02.1977, Side 34

34

Sunnudagur 6. febrúar 1977
Fæddur 8. október 1932.
Dáinn 31. janúar 1977.
Hann var Austfirðingur, fæddur
á Sólbakka i Seyðisfiröi. Foreldr-
ar hans voru Ingólfur Hrólfsson
frá Hvammsgerði i Vopnafiröi og
kona hans Guðrún Eiriksdóttir
frá Hnefilsdal. Þau bjuggu um
hrlö á Vakursstöðum I Vopna-
firði, en fluttust siðar til Seyöis-
fjarðar þar sem Kristján ólst upp
og hóf skólagöngu. Hann tók
gagnfræöapróf i Vestmannaeyj-
um 1949, var I Haukadal á iþrótta-
skóla Siguröar Greipssonar næsta
vetur, settist þvi næst i Kennara-
skólann og útskrifaðist þaðan
1954. Siðan jók hann menntun sina
með bóklestri og á annan hátt, fór
m.a. náms- og kynnisferð til
Norðurlanda fyrir nokkrum ár-
um.
Hann kvæntist eftirlifandi konu
sinni Elinu óskarsdóttur kennara
úr Reykjavik 26. des. sama ár.
Börn þeirra eru þrjú: Ingileif bú-
sett I Reykjavik, Ingólfur nem-
andi I Menntaskólanum á Akur-
eyri og Óskar, sem er yngstur.
Kristján réðist skólastjóri i Vik
i Mýrdal 1954 og kennari á Bildu-
dal næsta ár. En 1957 veröur hann
skólastjóri Barnaskólans á Eski-
firöi og starfar þar til 1969, að
hann gerist kennari við Barna- og
unglingaskólann að Hallorms-
stað. Ariö 1973 er Kristján settur
námsstjóri á Austurlandi, slöan
fræðslustjóri 1975 og skipaður I
það starf árið eftir.
Kristján Ingólfsson var mikill
áhugamaöur um félagsmál og tók
um hrið virkan þátt I stjórnmál-
um og sveitarstjórn, auk marg-
vislegra félagsmála annarra.
Hann var iframboði i S-Múlasýslu
fyrir Þjóövarnarflokkinn 1956.
Nokkru eftir að sá flokkur lagðist
niður gekk hann i Framsóknar-
flokkinn og gegndi margvislegum
trúnaðarstörfum fyrir flokkinn i
héraöi. Var m.a. formaður kjör-
dæmissambands um hrlö, mið-
stjórnarmaöur og ritstjóri Austra
frá 1965-1973. Hann var varaþing-
maöur flokksins árin 1967-1974 og
tók sæti á Alþingi nokkrum sinn-
um. Meðal þingmála er hann
flutti var tillaga um aö flytja
Skógrækt rikisins frá Reykjavik
austur að Hallormsstað. Hann
átti sæti f nefnd þeirri utan þings,
sem undirbjó grunnskólafrum-
varpiö á lokastigi, og siöar i
vinnuhópum, sem undirbjuggu
reglugerðir og erindisbréf sam-
kvæmt þeim lögum.
Meðan Kristján bjó á Eskifirði
sat hann um skeið i hreppsnefnd
og hafði mikil afskipti af sveitar-
stjórnarmálum. Sem dæmi um á-
huga hans og afskipti af almenn-
um félagsmálum skal þess getiö,
að strax þegar hann var I gagn-
fræðaskóla I Vestmannaeyjum
var hann kosinn I stjórnir íþrótta-
félaga þar. Hann var og lengi i
stjórn og um hrið formaður Ung-
menna- og iþróttasambands
Austurlands og átti drjúgan þátt i
stofnun Styrktarfélags vangef-
inna á Austurlandi. — Málefni
þroskaheftra barna lét hann og
mjög til sin taka i starfi fræðslu-
stjóra.
Kristján Ingólfsson var fljúg-
andi mælskur og sagði vel frá i
ræðu og riti og hagyröingur góö-
ur. Eftir hann liggur fjöldi greina
i blöðum og ritum, allt frá þvi
hann var unglingur I skóla. I
fyrstu mun hann einkum hafa
skrifað um iþróttir og æskulýðs-
mál. En um árabil hygg ég að
greinar um landsmál hafi verið
fyrirferðarmestar, enda var hann
lengi ritstritstjóri Austra, eins og
fyrr segir. Hann skrifaði einnig i
önnur blöð fyrr og siðar. Af öðru
efni má nefna sem dæmi útvarps-
erindi ýmis, barnasögur, ritgerð
um Helgustaöahrepp i Sveitir og
jaröir i Múlaþingi og fleiri rit-
smiöar tengdar Austurlandi sér-
staklega.
Ég kynntist Kristjáni sáralitið
fyrr en I framboöinu 1956, en sið-
an höfum vib átt eigi litið saman
að sælda: sem andstæöingar og
þó miklu lengur sem samherjar i
pólitik, en við sátum t.d. lengi
saman I stjórn kjördæmissam-
bands Framsóknarmanna og I
ritstjórn Austra, á vettvangi
.sveitarstjórnarmála og
annarra félagsmála fjölmargra
og siðast en ekki sizt sem sam-
starfsmenn i skólamálum. A ég
þvimargsaömirtnastog mikiö aö
þakka.
Kristján var hamhleypa til
verka, áhlaupamaöur i orðsins
fyllstu merkingu og fljótur aö átta
iHiiIll'i'
KRISTJÁN INGÓLFSSON
sig á hlutunum. Kynni hans á
fólki og hugöarefnum þess voru
yfirgripsmikil og oft náin. og ald-
ursmunur virtist engu skipta.
Ahugasvið hans var umfangs-
mikiö og margslungið. Hann var
ólatur að berjast fyrir málstaðn-
um. Það notuðu menn sér löng-
um, hvort heldur sem ganga
þurfti á hólm við pólitiskan and-
stæðing á fundi, forma tillögur og
greinargerðir eða gera þorra-
blótsannál og flytja gleöimál — i
tali eða tónum, þvi hann var á-
gætur söngmaður.
Atti Kristján lengst af, að ég
hygg, fristundir fáar. Þannig fer
þeim, sem ánetjast félagsmálun-
um i jafnrikum mæli og hann.
Samkennd Kristjánsmeð þeim,
sem máttu sin minna var rik og
hlý. Störf hans að málefnum van-
gefinna siðustu misserin voru
dæmigerð fyrir þennan þáttinn i
skaphöfn hans og eru mörgum
kunn. Enn hugstæðari eru mér
einstök viðbrögð þegar vanda bar
að höndum, stundum óvænt og
skyndilega, en þaö rek ég ekki
nánar hér.
í þann mund, sem Kristján tók
við starfi námsstjóra og siöar
fræðslustjóra urðu eins konar
þáttaskilfævihans. Hann tók nú i
rikara mæli en áður að einbeita
sér að afmörkuðu verkefni. Mun
þar hafa komið til bæði ásetning-
ur og svo hitt, að í ákaflega eril-
sömu starfi fræðslustjóra verður
margskiptingu trauðla eða ekki
við komið. Haföi Kristján haft orö
á þessu viö kunningja okkar
beggja og látið vel af breyting-
unni. Sjálfur fann ég glöggt að
hánn mat hið nýja starf mikils og
lagði sig I framkróka 1 þjónust-
unni.
Það hefir mjög mætt á fræðslu-
stjórunum þessi fyrstu misseri að
skipuleggja og byggja upp þýð-
ingarmikið þjónustustarf við ó-
trúlega erfið ytri skilyrði. En
hópurinn hefir sýnt þolgæði og
samheldni og sigraö þraut.
Enginn veit stundina þá kallið
kemur. Kristján lézt á Borgar-
spítalanum 44 ára gamall. Hann
verður kvaddur I kapellunni I
Fossvogi á mánudag og jarðnesk-
ar leifar lagðar til hvildar þar
suðurfrá. Með söknuði og þökk
kveðég samstarfsmann og félaga
og árna fararheilla um ókunna
stigu. Elinu og börnunum og öðr-
um ástvinum votta ég innilega
samúð.
Vilhjálmur Hjálmarsson.
Að kvöldi dags 1. febrúar s.l.
barst mér sú harmafregn, að
Kristján Ingólfsson, fræðslustjóri
væri látinn. Hann andaðist á
Borgarsjúkrahúsinu I Reykjavlk
44 ára aö aldri. Aldrei eru and-
látsfregnir sviplegri, en þegar
menn á bezta aldr;i eru brott
kallaöir.
Kristján Ingólfsson fæddist á
Sólbakka á Seyðisfirði 8. október
1932. Foreldrar hans voru Ingólf-
ur Hrólfsson, verkamaður og
kona hans Guörún Eiriksdóttir.
Þau ólust bæði upp á Vopnafiröi
og bjuggu þar um hrið á Vakur-
stöðum. Að þeim stóðu ættir úr
Skaftafellssýslum, Eyjafirði og
Þingeyjarsýslum. Þau fluttust til
Seyðisfjarðar 1924. Kristján ólst
upp á Seyðisfiröi og var þar i
bama- og unglingaskóla, en lauk
gagnfræðaprófi frá Gagnfræða-
skólanum I Vestmannaeyjum
1949. Um eins árs skeið var hann
við nám i íþróttaskólanum i
Haukadal. Siöan lagði hann stund
á nám I Kennaraskóla Islands og
lauk þaöan prófi 1954. 26. desem-
ber 1954 kvæntist hann eftirlifandi
konu sinni Elinu óskarsdóttur.
Hún er alin upp i Reykjavik að
Skeggjagötu 5, en þar búa for-
eldrar hennar, Ingileif Steinunn
Guömundsdóttir ættuð frá Mos-
völlum I Onundarfiröi og Óskar
Gislason, ökukennari frá íragerði
á Stokkseyri. Þau Kristján og
Elín eignuðust 3 börn. Ingileif ,
sem er viö liffræðinám i Háskóla
fræðslusljóri
Islands, Ingólf, sem stundar nám
við Menntaskólann á Akureyri og
Óskar, sem er nemandi I grunn-
skóla á Reyðarfiröi. Eftir
kennarapróf lá leið Kristjáns
austur i Vik I Mýrdal og var hann
skólastjóri barna- og unglinga-
skólans þar i eitt ár. A meöan
lauk Elin námi við Kennara-
skólann. Eftir að hafa kennt eitt
ár við barnaskólann a’ Bildudal
fluttust þau til Eskifjarðar og tók
Kristján þar við stjórn barna- og
unglingaskólans. Þvi starfi
gegndi hann I mörg ár. Hann var
settur námsstjóri Austurlands
1973. 1975 var, samkvæmt grunn-
skólalögunum, stofnað embætti
fræðslustjóra i Austurlandskjör-
dæmi. Kristján var settur til að
gegna þessu embætti 1975 og skip-
aöur 1976.
A æskuheimili Kristján austur
á Seyðisfiröi rikti mikill áhugi á
félags-ogstjórnmálum; Þar veltu
menn fyrir sér lögmálum um-
hverfis og samfélags. Faðir
Kristjáns, Ingólfur Hrólfsson, var
I hópi forystumanna Alþýðu-
flokksins á Seyðisfirði. Hann var
formaöur verkamannafélagsins
Fram um margra ára skeið og
áberandi persónuleiki I bæjarlífi
Seyðisfjaröar. Enginn vafi er á
þvi, að Kristján hefur i föðurhús-
um drukkið i sig áhuga á þjóö-
félagsmálum, mannlegum kjör-
um og umhverfi.
Þótt Kristján yrði ekki gamall
maður markaði hann vlða spor,
ýtti viö umhverfinu hvar sem
hann fór, breytti kyrrstöðu I llf,
settirótá hugi manna, var jafnan
i fararbroddi. Kristján var mikl-
um hæfileikum búinn, harð-
greindur, rökfastur og ötull, hélt
þvi vel til hags er hann las, enda
stálminnugur, funamælskur, orð-
snjall og orðheitur á stundum,
skapið mikið og þykkjan þung, ef
þvi var að skipta. Spauggreind
Kristjáns var ómenguö. I sam-
kvæmum var hann jafnan hrókur
alls fagnaöar. Hann mælti visur
af munni fram, sagði oft hnyttnar
sögur og hélt ósjaldan eftirminni-
legar tækifærisræöur. Hann var
sjófróður og vissi deili á fjölda
manna viðs vegar um land.
Stundum hef ég velt þvi fyrir
mér, hvenær svo önnum köfnum
félagsmálamanni sem Kristján
var gafst timi til lestrar. Hér er
þó ótalið það, sem e.t.v. er mest
um vert. Kristján var drengur
góður. Fáir stóðust reiðari en
hann, ef ranglæti var beitt, sér-
staklega ef gengið var á hlut
þeirra er minna mega sin. Það
var þvi engin tilviljun, að
Kristján barðist alla tíð fyrir
auknu félagslegu réttlæti, að
hann gerðist svo umsvifamikill i
félagsmálum og stjórnmálum,
sem raun ber vitni.
Um árabil var hann I stjórn
Ungmenna- og Iþróttasambands
Austurlands, mörg ár formaöur.
Hann átti sæti i miðstjórn Þjóð-
varnarflokksins 1954-’56 og var i
framboði fyrir þann fldkks á
Austurlandi 1956.
Hann starfaði um skeið I Samtök-
um herstöðvaandstæöinga. En
lengst og mest starfaði hann i
Framsóknarflokknum og átti
sæti i miðstjórn hans frá 1963-
1974, var varaþingmaður flokks-
ins um hrið og sat nokkrum sinn-
um á Alþingi.
Kristján var sjálfstæður I hugs-
un, I raun og veru sóslalisti að
lifsskoöun, og þvi hlaut hann að
veröa bágrækur i Framsóknar-
flokknum, enda gat hann ekki átt
samleið með honum til lengdar,
sagði að lokum skilið við hann og
var framarlega 1 flokki þeirra
manna, er stofnuðu Möðruvalla-
hreyfinguna 1973.
Ég fékk tækifæri til að kynnast
Kristjáni náiö, er við tókum sæti i
Grunnskólanefndinni i júni 1972
og störfuöum þar til vors ’74. En
frumvarpið, sem nefndin samdi,
var afgreitt sem lög frá Alþingi á
margfrægum þingfundi 8. mai
1974, er ölafur Jóhannesson rauf
þing og boöaði til nýrra kosninga.
Kristján starfaði af miklum
dugnaði i nefndinni og hlifði sér
aldrei, hafði frumkvæði um
margt, ekki sizt það er varðaði
dreifbýlið. Ég hygg, að á engan
nefndarmann sé hallað þótt sagt
sé, að Kristján hafi átt einna
drýgstan þátt i starfi nefndarinn-
ar. Hann hafði góða þekkingu á
skólamálum, er hann hóf
nefndarstörfin og ágæta, er þeim
lauk. Leitun mun vera að mönn-
um, sem höfðu jafnmikinn áhuga
á skólamálum dreifbýlisins og
jafn viðtæka þekkingu á þeim og
Kristján. Hvort tveggja kom sér
vel, er hann varð námsstjóri
Austurlands og siðar fræðslu-
stjóri.
Við Kristján unnum mikið sam-
an milli nefndarfunda. Á þessu
timabili var Kristján heimagang-
ur á Ránargötu 22, okkur
Rannveigu og börnum okkar til
óblandinnar ánægju. Það var gott
aö vinna með Kristjáni. Þótt við
værum ekki alltaf sammála kom-
umst við ætið að sameiginlegri
niðurstöðu að lokum. Kristján
hafði ágætt vald á islenzku máli.
Hann var eldfljótur að setja sam-
an skýrar greinargerðir, og kom
þessi hæfileiki ser vel við
nefndarstörfin.
Þáverandi menntamálaráð-
herra, Magnús Torfi Ólafsson,
ákvað að láta kynna frumvarpið
um allt land og skyldu nefndar-
menn annast þá kynningu. Kynn-
ingarfundirnir voru undirbúnir i
öndverðum janúarmánuöi 1974.
Það kom I hlut okkar Kristjáns að
kynna frumvarpiö á Austurlandi,
Noröausturlandi og Vestfjörðum.
Gott var i þessari ferð að hafa
stuðning af svo snjöllum ræðu-
manni sem Kristján var.
Þrátt fyrir brennandi áhuga á
málinu og framgangi þess, var
málflutningur hans jafnan gædd-
ur sveigjanleika og á köflum
óborganlegri kimni. Ég er ekki i
vafa um það, að framlag hans á
fundunum átti drjúgan þátt i þvi
að vinna menn til fylgis við frum-
varpið.
Sem námsstjóri og fyrsti
fræðslustjóri Austurlands vann
Kristján mikið brautryöjanda-
starf við erfiðar aðstæður. Hann
beitti sér m.a. fyrir viðtæku nám-
skeiðahaldi fyrir kennara á
Austurlandi og fékk til liðs við sig
færustu fagnámsstjóra hérlendis.
Þess má og geta, að hann bar vel-
ferð þroskaheftra barna mjög
fyrir brjósti og vann mikið starf I
þeirra þágu. Skólastjórar á
Austurlandi sýndu i verki, hve
mikils þeir mátu námsstjórastörf
Kristjáns, er þeir einróma mæltu
með þvi, að honum yrði veitt
staöa fræðslustjóra á Austur-
landi.
Þaö er skarö fyrir skildi við frá-
fall Kristjáns Ingólfssonar. Aust-
firðingar sakna fræðslustjóra
sins, brautryðjanda i skólamál-
um. Margir sakna vinar i stað og
góðs félaga frá gengnum sam-
verustundum, en sárastur er
söknuöur eiginkonu hans og
barna. Við Rannveig og böm okk-
ar sendum þeim kærar kveðjur.
Meðal okkar mun lifa minningin
um merkan mann og góðan
dreng.
Ingólfur A. Þorkelsson.
F. 8. okt. 1932.
D. 31. jan. 1977.
Þegar ég nú kveð minn ágæta
vin, Kristján Ingólfsson leitar
margt á huga minn I einlægri eft-
irsjá.
A björtum dögum æskunnar
hófust okkar góðu kynni og æ slð-
an hafa þau varað, e.t.v. voru
samskipti okkar hvað nánust á
slðustu misserum.
Svo alltof fljótt kom endadæg-
ur hans, þessa snjalla og góða
drengs, sem ætið geymdi innra
með sér þann eld ófölskvaðan,
sem kenna má við sanna æsku.
Ýmsar leifturmyndir liða um
hugann. Þegar á skólaárunum
háðum við ýmsa hildi saman, er
veitti báðum reynslu og þroska,
hvort sem við lúskruðum heimsk-
um Heimdallarlýð fyrir herdýrk-
un slna eða þröngsýnum þjónum
kirkjunnar fyrir kreddur.
Þar kom þegar vel I ljós hverj-
um gáfum Kristján var gæddur,
logandi mælskan, leiftrandi fynd-
in, hugsjónahitinn, rökfimin og
fróðleiksfýsnin, sem áttu eftir að
reynast honum farsælir förunaut-
ar ævina alla.
Og sizt skyldi gleymt einlægri
hlýju hjartans, er i hlut áttu þeir,
er undir höfðu orðið I hörðum
heimi.
Til hinztu stundar varð það og
hlutskipti hans að hlúa að þvi
veika og smáa, það var unun hans
og llfsfylling um leið.
1 skóla var Kristján hrókur alls
fagnaðar, svo var og um hvert
mannamót alla tlð, þar var hann
fremstur með glaðværð og glettni
og ekki spillti söngrödd hans
hreimþýð og hljómmikil I senn.
Og á þessum æskudögum hreppti
hann dýrasta llfshnoss sitt, þar
bundust þau Elln kona hans bönd-
um, en Ella varð sannkölluð
óskadis okkar i skólanum.
Upplag og eðli ásamt sterkum
uppeldislegum áhrifum urðu til
þess að gera Kristján að félags-
hyggjumanni i beztu merkingu
þess orðs.
Vald auðs og vopna áttu þar
öflugan óvin, herstöðvaandstæð-
ingar minnast hans. sem eins
ótrauðasta liösmannsins i langri
baráttu.
Félagshyggja hans og sam-
kennd með öðru fólki var eðlislæg
og sönn, enda kom hann vlða við i
félagsmálum og til forystu valdist
hann eins og af sjálfu sér, þar var
oft af mikilli ósérhllfni unnið og
ekki um vinnustundir spurt.
Hann var kennari, skólastjóri
og siðast fræöslustjóri Austur-
lands, menntun og menning áttu
þar verðugan og sannan fulltrúa.
Kennari var hann ágætur og bar
margt til. Hann var góður félagi
nemenda sinna. Hann glæddi
kennslustundir sinar gjarnan
nýju lifi meö fjölþættum fróðleik,
ekki þurrum frásögnum, heldur
brá hann upp lifandi myndum
einkum úr sögu lands og þjóðar.
Minni hans var frábært og víð-
lesinn var hann, ekki slzt I þjóð-
legum fróöleik svo og þjóðfélags-
legum bókmenntum af ýmsu tagi.
Allt þetta gerði hann einnig að
hinum ágætasta viðmælanda, svo
oft var hrein unun að eiga með
honum stund.
Honum var sérstaklega lagið að
tala við fólk, ná fram hugsunum
þess og lifsskoðun, laöa fram
skemmtilegar frásögur, eftir-
minnileg atvik. Útvarpsþættir
hans og blaðaviðtöl eru með þvi
bezta, sem gert hefur verið á þvi
sviði.
Fjölhæfni Kristjáns var mikil,
svo að án efa hefur hún oftlega
fært honum vissan vanda.
Svo fer um marga þá, sem hafa
margþætta hæfileika. En þó mun
hún hafa orðið honum gleði- og
gæfuvaldur fremur öðru og gert
það að verkum, að á skammri ævi
hafði hann afkastað ótrúlega
miklu, bæði á sviöi ævistarfsins
og á félagsmálasviðinu. Þjóðfé-
lagsmál lét hann mjög til sintaka,
hanii var oft I framboði, sat I
sveitarstjórn á Eskifirði, var um
skeið varaþingmaður og sat sem
slikur tvivegis á Alþingi.
Þar átti hann sannarlega
heima, hugmyndaauðgi hans var
mikil, andinn slfrjór og vakandi,
ræðumennska var honum sem
léttur leikur, áróöursmaður var
hann sérstakur, kynntist fólki
fljótt og vel og átti auðvelt með að
laga sig að hinum ólikustu að-
stæðum. í félagsmálum verður
hans lengi minnzt sem forystu-
manns i æskulýösmálum á Aust-
urlandi, formaður U.Í.A. var