Fréttablaðið - 01.02.2006, Blaðsíða 37

MARKAÐURINN 13MIÐVIKUDAGUR 1. FEBRÚAR 2006
Ú T T E K T
MUNUR Á GERÐUM FLUGFÉLAGA
Jón Karl segir Icelandair snemma hafa áttað
sig á að ferðaþjónusta væri grundvöllur alls
rekstrar félagsins. „Það hefur ekki enn verið
framleidd flugvél sem ein og sér dregur fólk
upp í sig. Almennt finnst fólki ekkert voða
gaman að fljúga og kemur ekki hingað bara
fyrir ferðalagið, heldur af því að hér er eitt-
hvað við að vera.“ Hann segir Icelandair leika
lykilhlutverk með annarri ferðaþjónustu í að
búa til og markaðssetja slíkar ástæður til að
sækja landið heim. „Flugið er afleiðing ferða-
þjónustunnar en ekki orsök. Við lítum á það
sem eitt af okkar hlutverkum að taka þátt í
að byggja upp þessa ferðaþjónustuímynd,“
segir Jón Karl.
Dæmi um breytt umhverfi í flugrekstri
segir Jón Karl vera tilkomu lággjaldaflug-
félaga og breytingar á mörkuðum eftir því
sem opnist fyrir flug til nýrra landa. „Austur-
Evrópa er að opnast og svo er að opnast í Kína
og víðar í Asíu þar sem gífurleg tækifæri eru
fyrir fyrirtækið. Okkar verkefni er fyrst og
fremst að byggja fyrirtækið upp til framtíðar
í breyttum heimi,“ segir hann, en fyrirtækið
er með söluskrifstofur og fulltrúa að störfum
um mestallan heim.
Jón Karl segir því ekki að neita að vera
kunni einhver samlegðaráhrif í fyrirtækjum
FL Group, en auk Icelandair á eignarhalds-
félagið einnig lággjaldaflugfélagið Sterling.
Hann segir þó grundvallarmun á hefðbundn-
um stærri flugfélögum og lággjaldaflugfé-
lögum. „Icelandair er þarna einhvers staðar
mitt á milli. Við höfum alla tíð byggt á að
selja að langstærstum hluta flug til almennra
ferðamanna, sem eru mjög meðvitaðir um
verðlag. Icelandair er því öðruvísi flugfélag
en til dæmis SAS eða BA, sem byggja á mjög
stórum viðskiptamannamarkaði heima fyrir.
En hvað varðar dreifingu á okkar vöru líkj-
umst við hefðbundnari félögum. Við erum
tengd á stærri netbanka og ferðaskrifstofur
geta bókað ferðir í gegn um okkar kerfi en
þurfa ekki að fara inn á internetið til þess.
Hins vegar eru lággjaldafélögin sem selja
bara ferðir frá A til B, eða svokallaðar point-
to-point ferðir.“ Fram til þessa hefur ekki
verið mikill samgangur milli þessara tveggja
gerða flugfélaga. „Grundvallarregla í rekstri
lággjaldaflugfélaga er einfaldleiki, en þetta
snýst ekki bara um hvort fólk fær mat eða
aðrar veitingar um borð, heldur hvernig bóka
má áframflug með öðru flugfélagi gegn-
um okkar bókunarkerfi, allt á áfangastað.“
Þannig segir Jón Karl að Icelandair beri
ábyrgð á ferð farþegans alla leið. „Ef einhver
er á leiðinni til Hong Kong og lendir í seinkun
í London, fellur á okkur kostnaður við hótel
og slíkt. Í hinu kerfinu er fólk á eigin vegum
á hverjum áfangastað og verður sér sjálft úti
um framhaldsflug.“ Hann segir kerfin tvö þó
hafa nálgast og lággjaldaflugfélög sérstak-
lega farin að horfa til tenginga inn á stærri
bókunarkerfin.
FRAMUNDAN ER VÖXTUR
Flugrekstur er hins vegar erfiður og víða
hafa flugfélög staðið tæpt eða jafnvel farið
á hausinn síðustu ár. Jón Karl segir það
ekki síst fyrir áhrif eldsneytisverðsins, en
fyrir um fjórum árum hafi menn velt því
fyrir sér hvort flugrekstur í heiminum þyldi
almennt hærra olíuverð en 300 dollara á
tonnið. „Á síðasta ári sló verðið í 750 dollara.
Eldsneytisverð er að verða sambærilegur
kostnaðarliður og laun. En þrátt fyrir þetta
höfum við náð að skila viðunandi árangri og
erum bjartsýn fyrir árið í ár,“ segir hann, en
hærra eldsneytisverði hefur verið mætt með
hagræðingu á öðrum sviðum og betri sætanýt-
ingu, auk þess sem tækniþróun hefur dregið
mjög úr eldsneytisnotkun vélanna. „Núna er
eyðsla þeirra um 40 prósentum minni en fyrir
ekki lengri tíma en 10 til 15 árum. Við sjáum
hins vegar ekkert í spilunum sem bendir til
að verð á eldsneyti muni lækka.“
Þá er fyrirséð að gengisþróun krónunnar
geri ferðaþjónustu hér erfitt fyrir vegna þess
hve útlendingum þykir dýrt að koma hingað.
Jón Karl býst því ekki við áframhaldandi
örum vexti nú í kjölfar metárs
í fyrra. „Sérstaklega finnum
við fyrir þessu í hópum sem
hingað koma á ráðstefnur og
fundi og eru afskaplega mik-
ilvægir viðskiptavinir utan
háannatímans.“ Hann segir
því markið á þessu ári sett
á að viðhalda þeim farþega-
fjölda sem félagið hafi náð.
„Við höfum stækkað mjög
hratt síðustu tvö ár og það
getur verið kostnaðarsamt að
stækka hratt. Því höfum við
ætlað okkur að ná nú inn og
halda þessu við, en á sama
tíma veltum við fyrir okkur
áfangastöðum fjær og í aust-
urátt. Við höfum þegar hafið
leiguflug inn á Japansmarkað
og verið er að velta fyrir sér
næstu skrefum í þeim efnum.
Á næstu árum sér maður fyrir
sér að fyrirtækið geti stækk-
að mjög hratt. Vaxtatækifærin
eru mikil. Þó svo að gengið sé
hátt núna benda allar kannan-
ir til að Ísland sé eftirsóttur
áfangastaður. Til lengri tíma
höfum við sett markið á 7 til
10 prósenta aukningu á far-
þegafjölda hingað til lands þó
við gerum kannski ekki ráð
fyrir því á þessu ári.“ Gangi
eftir tvöföldun farþega hingað
til lands á næstu tíu árum kall-
ar það á stækkun leiðakerfis-
ins og þegar er hafinn undir-
búningur að auknum flutning-
um. Icelandair hefur pantað
fimm svokallaðar Dreamliner-
þotur, en það eru 787 vélar
frá Boeing. „Þær geta farið
að koma inn í fyrsta lagi 2010,
eða 2012, eftir því hvað við
viljum gera, en vélarnar taka
270 til 280 farþega hver.“
Jón Karl segir að í heimin-
um öllum sé gert ráð fyrir 4 til
6 prósenta vexti á flugmörk-
uðum á ári hverju og jafnvel
enn hraðari vexti þegar stórir
markaðir á borð við Kína og
Indland opnast. „Þessir mark-
aðir eru svo ótrúlegir,” segir
hann og bendir á að í Indlandi
einu, þar sem býr um 1,1 millj-
arður manna, séu miðstéttarmenn, nokkuð
vel settir eða efnaðir, 250 milljón talsins, jafn
margir og Bandaríkjamenn eru. „Og svo held
ég séu um 50 milljónir sem teljast myndu
mjög ríkir, jafn margir og Bretar. Þannig að
rétt má ímynda sér hver áhrifin verða þegar
þessi ríki opnast enn frekar og fólk frá þess-
um löndum fer að ferðast meira.“
Ætla að halda í horfinu eftir metár í farþegaflutningum
Icelandair sló á nýliðnu ári met í farþegaflutningum milli landa. Fyrirtækið hefur verið í örum vexti síðustu ár og nýafstaðnar eru
umfangsmiklar skipulagsbreytingar hjá móðurfélaginu. Óli Kristján Ármannsson kynnti sér starfsemi Icelandair Group, en félagið
stefnir á að halda sínu á þessu ári þrátt fyrir hátt olíuverð og hátt gengi krónunnar.
Sögu Icelandair má rekja 69 ár
aftur í tímann norður á land, en
66 ár eru síðan heitið Icelandair
var fyrst notað um erlenda starf-
semi félagsins. 33 ár eru síðan
Flugleiðir urðu til og FL Group
varð til fyrir tæpu ári.
3. júní árið 1937 var Flugfélag
Akureyrar stofnað á Akureyri,
en þremur árum síðar voru höf-
uðstöðvar félagsins fluttar til
Reykjavíkur og nafninu breytt í
Flugfélag Íslands. Sama ár varð
erlent heiti félagsins Icelandair.
Fyrsta vél félagsins var TF-ÖRN,
fimm sæta sjóflugvél af gerðinni
Waco YKS.
Auk farþegaflutninga sinnti
félagið í fyrstu síldarleitar- og
sjúkraflugi. Síðar eignaðist
Flugfélag Íslands aðra Waco-
flugvél og árið 1941 var ráð-
ist í að kaupa fyrstu tveggja
hreyfla flugvélina. Hún var af
Beechcraft D18 gerð og kom
til landsins árið 1942. Fyrsti
Catalina-flugbáturinn í eigu
Flugfélags Íslands kom til lands-
ins 1944 og árið 1946 eignaðist
félagið fyrsta „Þristinn“, DC-3
Dakota (C-47).
SAMKEPPNI
Árið 1944 var einnig stofnað
annað flugfélag í svipuðum verk-
efnum með Stinson Reliant flug-
vél. Þrír ungir menn höfðu snúið
heim frá flugnámi í Kanada og
stofnuðu Loftleiðir. Þar bættust
næstu ár einnig við vélar í inn-
anlandsfluginu, en fram til árs-
ins 1945 einskorðaðist starfsemi
beggja félaga við það.
11. júlí 1945 var svo í
fyrsta skipti flogið með far-
þega í íslenskri flugvél til
útlanda þegar Catalina-flugbáti
Flugfélags Íslands var flogið til
Largs Bay í Skotlandi. Nokkrum
dögum síðar var svo flogið til
Kaupmannahafnar með viðkomu
á Skotlandi. Ferðirnar voru með
fyrstu almennu farþegaflug-
ferðum innan Evrópu eftir stríð.
Loftleiðir byrjuðu millilanda-
flug árið 1947 en hófu áætlun-
arflug milli Bandaríkjanna og
Lúxemborgar með viðkomu á
Íslandi árið 1955. 1. júlí 1967,
hóf svo Gullfaxi, Boeing 727 þota
Flugfélags Íslands, millilandaflug
á áætlunarleiðum. Gullfaxi var
fyrsta þotan í eigu Íslendinga.
FLUGLEIÐIR VERÐA TIL
Á sjötta og sjöunda áratugnum
einbeitti Flugfélag Íslands sér
að innanlandsflugi og flugi milli
Íslands og Evrópu en Loftleiðir
sinntu eingöngu flugi yfir
Norður-Atlantshaf, milli Evrópu
og Ameríku, með viðkomu á
Íslandi. Með vaxandi samkeppni
varð svo úr að félögin voru
sameinuð og eignarhaldsfélagið
Flugleiðir hf. stofnað árið 1973.
Árið 1979 var svo ákveðið að
rekstur og öll starfsemi félag-
anna heyrði beint undir og væri á
ábyrgð Flugleiða. Ákveðið var að
nota nafnið Icelandair um nýja
félagið í útlöndum og Flugleiðir
innanlands.
NÝTT SKIPULAG Á NÝRRI ÖLD
Eftir mikinn vöxt og marghátt-
aða endurnýjun flugflotans kom
til endurskipulagningar hjá
Flugleiðum á nýrri öld. Í janúar
2003 varð Flugleiðir hf. eign-
arhaldsfélag ellefu fyrirtækja
í ferðaþjónustu og flugrekstri
og dótturfyrirtækið Icelandair
var stofnað til að taka við milli-
landafluginu. 10. mars 2005
var nafni Flugleiða svo breytt
í FL Group og ákveðið að leggja
meiri áherslu á fjárfestingar.
Í október í fyrra var svo gerð
grundvallarbreyting á skipulagi
FL Group og fjárfestingar urðu
aðalverkefni félagsins um leið
og flug- og ferðatengdum rekstri
var skipt í tvö aðskilin dóttur-
félög. Undir annað, Icelandair
Group, heyrir alþjóðlegur flug-
rekstur, Icelandair, Icelandair
Cargo, Loftleiðir-Icelandic,
Bláfugl, Flugflutningar,
Icelandair Technical Services
og Icelandair Ground Services.
Undir hitt félagið, FL Travel
Group, heyra fyrirtæki sem ann-
ast ferðaþjónustu hér, Flugfélag
Íslands, Ferðaskrifstofa Íslands,
Flugleiðahótel, Íslandsferðir,
Kynnisferðir og Bílaleiga
Flugleiða.
H V A Ð E R
I C E L A N D A I R G R O U P ?
Kjarnastarfsemi gömlu Flugleiða, flug-
samgöngur milli landa með fólk og varn-
ing, er nú rekin undir hatti Icelandair
Group, en Flugleiðir hafa breyst í
fjárfestingar- og eignarhaldsfélagið
FL Group. Alls starfa hjá fyrirtækjum
Icelandair um 2.200 manns, en stöðu-
gildin eru um 1.700 talsins.
1 Icelandair er alþjóðlegt flug- og ferðaþjónustufyrirtæki sem er með reglulegt flug til fjölda
áfangastaða bæði austan hafs og vest-
an. Hjá fyrirtækinu starfa að meðaltali
um 1.000 manns. www.icelandair.is
2 ITS, eða Tækniþjónustan Keflavíkurflugvelli, annast viðhald flugvéla Icelandair
bæði í Keflavík og erlendis, auk þess að
annast viðhald véla annarra flugfélaga
sem lenda á Keflavíkurflugvelli. Hjá ITS
starfa yfir 200 manns. www.its.is (vefur
í smíðum)
3 Flugþjónustan Keflavíkurflug-velli ehf. annast flugvallaþjón-ustu við flugfélög og farþega
á Keflavíkurflugvelli og skiptist upp í
fjórar deildir; flugafgreiðslu, flugeldhús,
veitingaþjónustu í flugstöð og fraktmið-
stöð. Hjá Flugþjónustunni starfa um 360
manns. www.igs.is
4 Loftleiðir Icelandic býður ferða-skrifstofum og flugfélögum upp á leiguþjónustu, bæði á flugvél-
um og áhöfnum. Fastir starfsmenn eru
um 10 talsins. www.loftleidir.com
5 Icelandair Cargo ehf. er flug-flutningafyrirtæki á leiðum yfir Norður-Atlantshafið, með
flutning til og frá Íslandi sem kjölfestu.
Hjá félaginu starfa um 50 manns. www.
icelandaircargo.is
Saga Icelandair til dagsins í dag
Í FLUGSTJÓRNARKLEFANUM Það stekkur enginn á bak við stýri risaþotu í millilandaflugi
og tekur af stað enda takka og stillingaflóran yfirþyrmandi.