Fréttablaðið - 16.02.2006, Blaðsíða 18

16. febrúar 2006 FIMMTUDAGUR18
fréttir og fróðleikur
SVONA ERUM VIÐ
> Fjöldi gistinótta á hótelum í desember.
Heimild: Hagstofa Íslands
28.469
13.873
Íslendingar
Útlendingar
Tæplega fjögur þúsund
morð voru framin í El
Salvador á síðasta ári og
hafa þau ekki verið fleiri í
sjö ár. Um 80 prósent hinna
myrtu voru skotnir til bana.
Langflest morðanna má
rekja til gengja sem tröll-
ríða salvadorsku samfélagi.
Hættulegast þeirra er Mara
Salvatrucha.
Mara Salvatrucha á rætur sínar að
rekja til níunda áratugarins þegar
borgarastyrjöldin í El Salvador
geisaði. Meira en hundrað þúsund
manns létust í styrjöldinni og um
milljón manna flutti til Bandaríkj-
anna, stór hluti ólöglega.
Flestir innflytjendanna fóru
til Kaliforníu og settust að í Los
Angeles, sem oft hefur verið
nefnd höfuðborg götugengjanna.
Þeir komu sér þaki yfir höfuðið í
spænskumælandi hverfum borg-
arinnar. Þar urðu þeir hins vegar
fyrir aðkasti mexíkóskra gengja
og annarra. Sér til varnar stofn-
uðu þeir sér því sitt eigið gengi.
Við Pico Union í Los Angeles varð
sem sagt til gengið Mara Salv-
atrucha sem þýðir einfaldlega
gengi drengja frá El Salvador.
Gengið gengur einnig undir heit-
inu MS 13.
50 þúsund meðlimir
Mara Salvatrucha átti síðan eftir
að vaxa hraðar en nokkurn óraði
fyrir. Á fyrri hluta síðasta áratug-
ar gripu bandarísk stjórnvöld til
þess ráðs að senda meðlimi geng-
isins aftur til síns heima, til Mið-
Ameríku. Þar náði gengið fótfestu
og nú er svo komið að í því eru um
50 þúsund meðlimir víðs vegar um
Mið-Ameríku og í Bandaríkjunum,
á jafn ólíkum stöðum og Alaska
og Flórída. Mara Salvatrucha er
því ólíkt öðrum götugengjum í
Bandaríkjunum að því leyti að það
teygir anga sína til annarra landa
og hefur náin tengsl við El Salvad-
or. Nú er svo komið að Mara Salv-
atrucha veður uppi í El Salvador,
Gvatemala og Hondúras, þannig
að þarlend stjórnvöld vita ekki
sitt rjúkandi ráð. Í El Salvador og
Hondúras hafa verið samþykkt
lög sem á spænsku nefnast Super
Mano Dura sem heimila lögreglu-
mönnum að handtaka menn sem
þykja líklegir til að vera í meðlim-
ir gengja.
Yfirvöld í Mið-Ameríkuríkj-
unum hafa gagnrýnt bandarísk
stjórnvöld fyrir að vísa liðsmönn-
um Mara Salvatrucha frá Banda-
ríkjunum án þess að láta ákærur
eða nokkur skjöl um afbrot við-
komandi fylgja. Þetta hefur orðið
til þess að þegar glæpamennirnir
koma aftur til síns heima sleppa
þeir við refsingu og byrja strax
að vinna að því að koma sér aftur
norður til fyrirheitna landsins.
Reyndar er þetta ekki alltaf svo
einfalt því margir meðlimir í
genginu óttast mjög að vera vísað
úr landi því í Mið-Ameríku er
annað gengi sem tekur oft á móti
þeim – þó varla sé það opnum
örmum. Það gengi ber spænska
heitið Sombra Negra sem þýðir
Svarti skugginn. Sombra Negra
er gengi harðsvíraðra lögreglu-
og hermanna sem hafa það eitt
að markmiði að myrða meðlimi
glæpagengja. Þetta eru menn sem
vilja láta hart mæta hörðu og eru
orðnir langþreyttir á máttleysi
löggæsluyfirvalda.
Smygla eyturlyfjum, vopnum og
fólki
Mara Salvatrucha er glæpagengi
með stóru G-i. Gengið smyglar eit-
urlyfjum í stórum stíl frá Mexíkó
til Bandaríkjanna og hefur tengsl
við stóra eiturlyfjahringi í Suður-
Ameríku. Gengið smyglar einnig
fólki og vopnum yfir landamærin
og stelur þúsundum bíla í Banda-
ríkjunum á hverju ári. Samkvæmt
upplýsingum frá saksóknara í
Orange-sýslu í Kaliforníu er talið
að um 80 prósent allra bíla í El
Salvador hafi verið stolið í Banda-
ríkjunum.
Dómsmál í Virginíu, þar sem
meðlimur Mara Salvatrucha
var dæmdur fyrir morð, veitti
ákveðna innsýn í starfsemi geng-
isins. Í vitnaleiðslum kom fram að
meðlimir gengisins eiga beinlínis
refsingu yfir höfði sér, ráðist þeir
ekki á meðlimi úr öðrum gengj-
um. Þannig upplýsti eitt vitnið að
ef meðlimur Mara Salvatrucha
gerðist uppvís að því að ráðast
ekki gegn óvininum kæmu for-
ingjar MS 13 upp sérstökum dóm-
stóli götunnar. Viðkomandi væri
síðan dæmdur til að þola harðar
barsmíðar í 13, 26 eða 39 sekúnd-
ur.
Meðlimir Mara Salvatrucha
eru alræmdir fyrir að nota hand-
sprengjur, sveðjur og hríðskota-
byssur gegn óvinum sínum. Eitt
af vörumerkjum þeirra er að
skera eistun undan mönnum sem
þeir telja sig eiga sökótt við og
gefa hundunum sínum þau. Geng-
ið sýnir lögreglunni enga virðingu
og hafa meðlimir þess meðal ann-
ars myrt fjölda lögreglumanna í
Mið-Ameríku sem og þrjá banda-
ríska alríkislögreglumenn.
Land í heljargreipum MS 13
MERKTIR GENGINU Allir meðlimirnir Mara
Salvatrucha eru húðflúraðir og flestir í
bak og fyrir. Algengast er að þeir séu með
bókstafinn „M“ flúraðan á sig eða „MS“.
Talan „13“ er einnig algengt húðflúr sem og
spænska orðið „sureno“ eða styttingin á
því „sur“. NORDICPHOTOS/AFP
STÓRHÆTTULEGIR MORÐINGJAR Meðlimir Mara Salvatrucha bera ábyrgð á fjölda morða í El Salvador, sem og öðrum ríkjum Mið-Ameríku
og Bandaríkjunum. Þeir hafa einnig verið dæmdir fyrir mútur, nauðganir, fíkniefnasölu, innbrot, rán og ólöglega sölu vopna, svo eitthvað
sé nefnt. Þeir hafa jafnvel gengið svo langt að leggja „skatt“ á fíkniefnasölu og vændi sem stundað er á svæðum sem þeir ráða yfir.
NORDICPHOTOS/AFP
Drög að nýju frum-
varpi um kynferðis-
brot þar sem gert er
ráð fyrir að vændi
verði með öllu
refsilaust var lagt
fyrir ríkisstjórn til
kynningar í vikunni.
Í núgildandi lögum
er refsing við vændi
sé það til fram-
færslu. Drífa Snædal,
framkvæmdastýra
Samtaka um Kvenna-
athvarf, telur þetta frumvarp af hinu
góða en að það gangi ekki nógu langt
í núverandi mynd.
Hvaða áhrif hefur það að gera
vændi refsilaust með öllu?
Við teljum það hafa góð áhrif. Það
sjónarmið, að konur sem fara út í
vændi af félagslegri neyð séu gerðar að
glæpamönnum, er aftan úr steinöld.
Frumvarpið er vissulega skref í áttina
en við viljum sjá þetta ganga lengra.
Telurðu að við ættum að taka
sænsku leiðina upp á Íslandi?
Já, við viljum að sænska leiðin verði
farin hérlendis. Það eru kaupendur
vændis sem hafa val um að kaupa
þessa þjónustu. Vegna þessa valds
bera þeir ábyrgð. Allar rannsóknir
benda til þess að konur fari í vændi af
félagslegri og fjárhagslegri neyð. Lög
eiga að dekka það en ekki taka mið af
hugsanlegum undantekningum.
SPURT & SVARAÐ
NÝTT VÆNDISFRUMVARP
Viljum
ganga lengra
DRÍFA SNÆDAL
Framkvæmdastýra
Samtaka um
kvennaathvarf
Mikil umræða hefur farið fram um áliðnað hér
á landi að undanförnu. Í gær var straumi hleypt
á fyrstu kerin sem fylgja stækkun Norðuráls á
Grundartanga en það er aðeins einn áfanginn
enn í stækkun álversins þar.
Hver er saga álversins á Grundartanga?
Álverið tók til starfa árið 1998 en þá var það í
eigu fyrirtækisins Columbia Ventures Corpor-
ation sem síðan er í eigu Kenneth D. Peterson
Jr. Fyrsta skóflustungan var tekin í apríl 1997 og
var álverið risið aðeins 14 mánuðum síðar. Árið
2004 festi fyrirtækið Century Aluminum kaup
á álverinu en það var áður dótturfyrirtæki Col-
umbia Ventures Corporation.
Hversu mikið hefur álverið stækkað frá
upphafi?
Í upphafi var framleiðslugetan 60 þúsund tonn
en eftir stækkunina 2001 var hún orðin um 90
þúsund. Í gær var straumur settur á ný ker sem
mun auka framleiðslugetuna um 130 þúsund
tonn svo eftir þá stækkun verður hún orðin 220
þúsund tonn. Ekki verður þar staðar numið því
fyrirhuguð er ein stækkunin enn árið 2008 en
þá á að auka framleiðslugetuna um 40 þúsund
tonn til viðbótar. Þá verður búið að fjórfalda
framleiðslugetuna og rúmlega það frá upphafi.
Hvað starfa margir við álverið?
Nú starfa um 195 starfsmenn við álverið en
stækkunin mun hafa það í för með sér að þeim
fjölgi um 160 og verða því orðnir 355. Þessi
stækkun er einnig nokkuð merkileg fyrir þær sakir
að þessi nýi hluti álversins verður knúinn áfram
af raforku frá jarðvarma eingöngu og er það eins-
dæmi í þessum iðnaði. Sú orka kemur frá Orku-
veitu Reykjavíkur og Hitaveitu Suðurnesja.
FBL-GREINING: ÁLVERIÐ GRUNDARTANGA
Framleiðslan meira en fjórfaldast
FRÉTTASKÝRING
TRAUSTI HAFLIÐASON
trausti@frettabladid.is
JÓN ÞÓR ÓLAFSSON OG VINKONA HANS
VORU LEIDD TIL AFTÖKU AF VILLIMÖNNUM
„ÞESSIR HÓPAR SAMANSTANDA AF ATVINNUGLÆPAMÖNNUM“
TEKIN AF LÍFI
Samúðarkveðjur
Auglýsing sem stærsta
orkufyrirtæki El Salvador birti í
tveimur stærstu dagblöðum
landsins á þriðjudag. Í henni
er fjölskyldu Jóns Þórs vottuð
samúð.
2x15-lesið 15.2.2006 20:42 Page 1