Fréttablaðið - 03.03.2006, Blaðsíða 20

3. mars 2006 FÖSTUDAGUR20
fólkið í landinu
STAÐURINN
TÖLUR OG STAÐREYNDIR
��������������
����������
Það er glaðasólskin og stilla
þegar Jón Sigurður Eyj-
ólfsson ekur út Miðfjörð í
átt að Hvammstanga sem
lúrir þar við spegilsléttan
sjó. Það er góð venja fyrir
ferðalanga sem vilja taka
púlsinn á bæjarlífinu að
byrja á því að ræða við
sætu stúlkuna í söluskála
þorpsins meðan pylsu er
sporðrennt og það er ein-
mitt það sem blaðamaður
hefur í hyggju.
Á Hvammstanga búa um sex
hundruð manns. Þorpsbúar hafa
löngum haft lífsviðurværi sitt af
landbúnaði og sjávarútvegi en þar
er sláturhús, rækjuverksmiðja og
áður voru þar mjólkurstöð og fisk-
vinnsla. Aðstæður hafa hins vegar
ögrað þessari tilveru þorpsbúa en
þeir virðast hvergi bangnir að
leita nýrra leiða í þessum efnum
og reyna að færa björg í bú eftir
nýjum leiðum.
Þungt yfir sætu stúlkunni í sölu-
skálanum
Það er ekki sérlega bjart yfir
Sonju Eðvaldsdóttur, sætu stúlk-
unni í söluskálnaum. „Þetta er allt
saman búið, það verður ekkert
eftir,“ segir hún. „Rækjuverk-
smiðjan er að loka og saumastof-
an. Svo er verið að fækka fólki í
Kaupfélaginu og eigendur kráar-
innar eru að reyna að selja hana.
Þannig að ég sé ekki annað en að
þetta sé bara allt að verða búið en
fólk er þó að reyna að gera eitt-
hvað,“ segir hún á meðan pylsan
er framreidd. Blaðamann fer því
að gruna að heimsókn hans á
Hvammstanga verði hin daprasta
en til allrar lukku reyndist sá
grunur ekki nær sanni enda kalla
heimamenn ekki allt ömmu sína,
jafnvel í lífsins ólgusjó.
Einn gesta í söluskálanum
áréttir það að þó að eigendur krá-
arinnar hafi hug á því að selja eru
þeir jafnvel að falast eftir því að
fá nýja menn með sér í reksturinn
svo ekki er allt útlit fyrir að heima-
menn verði að leggja land undir
fót til að fá sér öl í krús á næstu
misserum.
Selasetri ýtt úr vör
Ekki þarf að keyra lengi um bæinn
til þess að sjá að ekki er alls staðar
verið að draga saman seglin í
bænum. Til dæmis er allt á fullu í
gamla verslunarhúsi bæjarins
sem reist var árið 1926 en þar
verður opnað Selasetur 25. júní í
sumar. Hrafnhildur Ýr Víglunds-
dóttir, framkvæmdastjóri Selaset-
ursins, og Guðmundur Jóhannes-
son stjórnarformaður voru þar
innan um iðnaðarmenn að vinna
að endurbótum þegar blaðamaður
stakk hausnum þar inn um dyra-
gættina. „Hérna við Vatnsnesið er
alltaf hægt að sjá sel, allavega er
það mjög sérstakt ef hann lætur
ekki sjá sig,“ segir Hrafnhildur
meðan hún hugar að selskinni en
fjölda muna ber að líta á setrinu.
Þar verða uppstoppaðir selir,
munir tengdir selveiðum og gaml-
ar myndir af selveiðum og útgerð
á Hvammstanga. Þar verður
minjagripaverslun, afgreiðsla
fyrir selsskoðunarferðir á sjó og
væntanlega upplýsingamiðstöð ef
samningar um það nást við sam-
gönguráðuneytið. Einnig verður
boðið upp á fræðslusýningar um
seli í sal gamla verslunarhússins.
Vanir að þurfa að bjarga sér
„Fólkið hér er afskaplega dug-
legt,“ segir Hrafnhildur. „Við
höfum hvorki stóriðju, sem mér
finnst svo sem jákvætt, og svo
föllum við jafnan milli báts og
bryggju þegar kemur að lands-
byggðarmálum svo hér hafa menn
þurft að finna sitt lífsviðurværi
svolítið upp á eigin spýtur og fólk
hikar ekki við það. Það þýðir hins
vegar að ekki er verið að vinna að
svo stórum verkefnum hérna en
fólk hefur nóg fyrir sig og sína.“
Af slíku frumkvæði nefndir
Hrafnhildur sem dæmi að nú á að
fara að tappa vatni á flöskur til að
flytja út, annar er með rörbúta-
framleiðslu í bílskúrnum hjá sér
sem er eina slíka framleiðslan á
landinu. Einnig eru vaskir menn
að vinna að verkefni í ferða-
mennsku sem ber heitið Grettis-
tak. Þegar það verður orðið að
veruleika, sem væntanlega verður
sumarið 2007, geta menn þreytt
víkingaþrautir í sérstökum fjöl-
skyldugarði og upplifað Grettis-
sögu með myndrænum hætti í
húsakynnum sem þessir nútíma
víkingar hafa nú þegar fest kaup
á.
Þorpið á sinn bangsa
Vart er hægt að yfirgefa þorpið án
þess að hitta einn dáðasta mann
þess. Það birtir yfir hverju andliti
þegar minnst er á hann Bangsa.
Þegar spurt er hvað hann heiti
réttu nafni verður hins vegar fátt
um svör. Fáeinir vita þó að Bangsi
heitir réttu nafni Björn Sigurðs-
son. Blaðamaður rakst á hann í
bókasafninu þar sem hann heldur
iðulega til, starfsfólki og bóka-
safnsgestum til mikillar ánægju.
„Ég hef aldrei verið kallaður
annað en Bangsi og ég vona að þar
verði engin breyting á,“ segir
Bangsi meðan krakkarnir þyrpast
að honum. Hann veiddi og verkaði
áður hákarl, byggði skektur og
sótti sjóinn hart en er nú kominn á
eftirlaun og tekur lífinu með ró.
Það er glatt á hjalla á Hvamms-
tanga þegar bókasöfn um land allt
halda svokallaðan bangsadag
hátíðlegan 27. október. Ekki þarf
að geta þess að sá dagur er tileink-
aður Bangsa á Bókasafninu á
Hvammstanga og er hann þá knús-
aður í bak og fyrir og sérstök
bangsaterta borin á borð.
Vanir að þurfa að bjarga sér
HARÐFISKHJALLUR Á HVAMMSTANGA
Allt útlit er fyrir að hjallurinn hans Bangsa
verði eini staðurinn þar sem fiskur verður
verkaður á Hvammstanga. JÓN SIGURÐUR
BANGSADAGUR Á BÓKASAFNINU Bangsi skipar mikilvægan sess á bangsadag sem haldinn
er hátíðlegur á bókasafni Hvammstanga sem og öðrum bókasöfnum. Önnur bókasöfn búa
þó ekki svo vel að hafa lifandi bangsa.
HRAFNHILDUR ÝR VÍGLUNDSDÓTTIR OG GUÐMUNDUR JÓHANNESSON Í SELASETRINU
Unnið er að því hörðum höndum að koma Selasetrinu á kopp en það verður væntanlega
opnað 25. júní í sumar. Þá verður merkilegu verslunarhúsi frá 1926 fundið hlutverk við
hæfi en það hefur verið frekar eymdarlegt undanfarin ár. JÓN SIGURÐUR
Íbúafjöldi í desember 2005: 581
Íbúafjöldi í desember 1997: 641
Íbúafjöldi í desember 1991: 689
Sveitarfélag: Húnaþing vestra.
Helstu atvinnufyrirtæki: Rækju-
verksmiðjan Meleyri, Sláturhús
K.V.H., Forsvar ehf. Hugbúnaðar- og
bókhaldsfyrirtæki, Heilbrigðisstofnun
Hvammstanga, Kaupfélag Vestur-Hún-
vetninga.
Skólar: Grunnskóli Húnaþings vestra.
Leikskóli Húnaþings vestra
Tónlistarskóli Vestur-Húnavatnssýslu
Vegalengd frá Reykjavík: 197 km
Hvammstangi
Fyrirhuguð lokun Rækjuverksmiðjunnar
Meleyri er það mál sem vissulega mest er til
umræðu á Hvammstanga. Öllum 23 starfs-
mönnunum í 20 stöðugildum hefur verið
sagt upp. Verksmiðjan hefur undanfarin sjö ár
verið rekin af fyrirtækinu Ísfangi sem er með
aðsetur á Ísafirði. Blaðamaður gerði sér leið í
Meleyri þegar starfsfólk var að ganga frá eftir
vinnslu dagsins. „Við erum svo sem ekki alveg
búnir að afskrifa þetta,“ segir Örn Gíslason
vinnslustjóri. „Ef ástandið skánar eitthvað þá
reynum við vissulega að halda áfram. Það er
svo sem engin nýlunda að rækjuvinnsla loki
í einhvern tíma þó svo að við höfum svo að
segja unnið sleitulítið frá því að vinnsla hófst
hér um 1972.“
Rækjan sem unnin er í Meleyri er flutt inn
frá Kanada, Frakklandi og Grænlandi en þó
mest frá norskum skipum sem eru á veiðum
í Barentshafi. Undanfarin ár hefur nær engin
rækja fundist við Húnaflóa sem áður var fullur
af rækju.
„Það er náttúrlega ekkert bjart yfir fólkinu
hérna en við höldum í vonina. Sjálfur er ég
ekkert farinn að leiða hugann að því hvað ég
geri ef það verður lokað hér fyrir fullt og allt.
Ég myndi helst ekki vilja fara suður en maður
veit þó aldrei.“ Um framtíðina á Hvammstanga
segir Örn: „Ég veit ekki hvernig þetta fer allt
saman. Það er óneitanlega hart í ári nú um
þessar mundir. Margir telja að framtíðin felist
í uppstoppuðum selum og átöppuðum vatns-
flöskum, ég skal ekkert um það segja. Kannski
gengur þetta,“ segir Örn og fer að smúla svo
blaðamaður á fótum fjör að launa.
ATVINNUREKANDINN: MELEYRI
Ein elsta rækjuverksmiðja landsins
ÖRN GÍSLASON VINNSLUSTJÓRI