Fréttablaðið - 27.03.2006, Blaðsíða 14

27. mars 2006 MÁNUDAGUR14
fréttir og fróðleikur
FRÉTTASKÝRING
GUÐRÚN HELGA SIGURÐARD.
ghs@frettabladid.is
Björgunarmál þjóðarinnar eru í upplausn eftir að Bandaríkjastjórn til-
kynnti að þyrlur varnarliðsins myndu hverfa á brott með haustinu. Íslensk
stjórnvöld þurfa á skömmum tíma að finna framtíðarlausn sem tryggir
sem best öryggi landsmanna.
Hvert er hlutverk flugflota gæslunnar?
Landhelgisgæslan hefur yfir að að ráða
tveimur þyrlum og einni flugvél.
Þessi loftför sinna almennu
eftirliti á hafinu í kringum landið
svo sem fiskveiðieftirliti,
mengunareftirliti, ískönnun
og rannsóknarvinnu. Leit,
björgun, sjúkraflug og flug með björg-
unarsveitir er veigamikill þáttur í starfi
gæslunnar.
Á flugbjörgunarflotinn að vera á einum stað?
Ljóst er að fjölga þarf þyrlum gæslunnar svo að hún verði í stakk búin til
að sinna öryggishlutverki sínu sem skyldi. Óverjandi er að allur flugbjörg-
unarfloti þjóðarinnar sé staðsettur á sama stað. Mannslíf hanga oftar
en ekki á bláþræði tímans þegar neyð ber að garði og því þarf að stytta
viðbragðstíma þeirra sem koma að björgun og sjúkraflugi svo mikið sem
kostur er. Veður og önnur náttúruvá getur hindrað að björgunarþyrlur
komist á loft á einum
stað á meðan flugfært
er í öðrum landshluta. Því er
eðlilegt að hluti flugbjörgunarflotans sé staðsettur
á landsbyggðinni.
Hvar á landsbyggðinni?
Rökrétt er að ein björgunarþyrla hið
minnsta verði á Akureyri. Þar er nú
þegar miðstöð sjúkraflugs á Íslandi,
sólarhringsvaktir á flugvellinum og öflugt
sjúkrahús. Björgunarþyrla á Akureyri myndi
svara ákalli sjómanna til margra ára þess efnis að
þyrla verði staðsett á landsbyggðinni.
FBL-GREINING: FLUGBJÖRGUNARFLOTINN
Björgunarþyrlu út á land
Í skýrslu grein-
ingardeildar
Danske Bank
er því spáð að
efnahagsástand
á Íslandi muni
versna til muna
á þessu ári. Þess-
um spám hefur
verið vísað til
föðurhúsanna af
forsvarsmönnum
fjármálafyrirtækja
hér á landi.
Af hverju stafar þessi heift Dana í
garð íslenskra fjármálafyrirtækja?
Það vekur upp spurningar að Danske
Bank skuli kjósa að birta skýrslu um
íslenskt fjármálalíf, sem er uppfull
að staðreyndavillum. Forsvarsmenn
Danske Bank hafa sagt það vera til
þess að upplýsa viðskiptamenn sína,
en þá vaknar sú spurning hvers vegna
skýrslan er einungis gefin út á ensku
en ekki á dönsku, þar sem flestir
viðskiptamenn bankans eru dönsku-
mælandi.
Getur skýrslan skaðað starfsemi
íslenskra banka í Danmörku?
Nei, það held ég ekki. Skýrslan vekur
upp spurningar til skamms tíma um
starfsemi íslenskra fjármálafyrirtækja,
en þau þola fyllilega þá skoðun sem
fylgir slíkri athygli. Til lengri tíma
held ég að þetta skaði ekki starfsemi
fyrirtækjana.
SPURT & SVARAÐ
ÍSLENSKT FJÁRMÁLALÍF
Bankar þola
gagnrýnina
ÞÓRÐUR PÁLSSON
Yfirmaður greining-
ardeildar KB banka.
Eftirlit komið ofan í grunnana
Sex manna Útlendingaeftirlit hjá Lögreglunni í Reykjavík
sinnir eftirliti með því að útlendingar séu löglegir í land-
inu og á vinnumarkaði, heimsækir vinnustaði, skoðar lista
yfir erlenda starfsmenn og kannar atvinnu- og dvalarleyfi
þeirra. Sömu lögreglumenn sinna eftirliti með skipakomum,
alþjóðaflugi og vopnaleit í kringum Reykjavíkurflugvöll.
Segja má að landamæraeftirlitið
sé komið ofan í byggingagrunn-
anna eftir að landið var opnað jafn
mikið fyrir erlendu vinnuafli og
raun ber vitni.
Þörf Íslendinga fyrir erlent
vinnuafl hefur verið gríðarlegt og
í dag skipta þeir þúsundum erlendu
iðnaðar- og verkamennirnir, sem
hér eru til skemmri eða lengri
tíma. Sumir þeirra koma til starfa
í gegnum erlendar starfsmanna-
leigur, aðrir í gegnum þjónustu-
samninga og enn aðrir ráða sig í
beint ráðningasamband.
Starf Útlendingaeftirlitsins má
segja að gangi að verulegu leyti út
á það að reka leigurnar inn í hólfið,
sjá til þess að þær fari að lögum og
reglum. Lögreglan hefur verið
önnum kafin síðustu vikur við að
heimsækja vinnustaði og kanna
hvort erlendar starfsmannaleigur,
sem hafa sent starfsmenn á þessa
vinnustaði, fari eftir nýjum lögum
um starfsmannaleigur sem tóku
gildi í upphafi ársins. Ljóst er að í
flestum tilfellum er það ókunnug-
leiki, vanþekking á lögum og leik-
reglum, menningarmunur og
tungumálavandi sem veldur því ef
ekki er farið eftir leikreglum.
Eftirlit með útlendingum er í
raun mun meira en inngangurinn
hér að ofan gefur til kynna því að
almennir lögreglumenn, hvort
heldur á höfuðborgarsvæðinu eða
úti á landi, rannsaka málefni
útlendinga með einum eða öðrum
hætti alla daga. Þá eru þrír lög-
reglumenn í föstu starfi hjá
Útlendingaeftirlitinu við að skoða
rekstrar- og vínveitingaleyfi á hót-
elum, skemmti- og veitingastöð-
um, bakaríum og í skyldum rekstri.
Þeir sinna ekki öðru á meðan.
Erlendar starfsmannaleigur
þurfa að starfa eftir starfsmanna-
lögum og eru þeim settar tvær
meginreglur. Til að þær geti end-
urleigt vinnuafl sitt þurfa þær að
vera með skráða starfsmannaleigu
í heimalandi sínu eða einhverju
hinna Evrópulandanna. Ef svo er
þá geta þær ráðið í gegnum það
fyrirtæki vinnuafl úr heima-
landinu eða öðrum Evrópulöndum
inn á íslenskan vinnumarkað.
Starfsmannaleigurnar þurfa
líka að uppfylla lög og reglur um
tryggingamál og skattamál. Ef
þær gera það eru þær í góðum
málum. Ef starfsmannaleigurnar
hins vegar fara ekki að leikreglum
þá getur Vinnumálastofnun óskað
eftir því að lögreglan stöðvi starf-
semi þeirra. Lögregla hefur þannig
hlutverk eftirlitsaðila, hún fylgist
með því að útlendingar séu hér á
landi undir réttum formerkjum og
hafi allar tryggingar og leyfi. Lög-
reglan heimsækir því vinnustaði
og skoðar hvort þetta sé í lagi hjá
hverjum og einum, fer yfir starfs-
mannalista og uppfyllir þannig
eftirlitsskyldu sína.
Nokkuð er um það að starfs-
mannaleigurnar láti hjá líða að til-
kynna sig með lögformlegum
hætti hjá Vinnumálastofnun, en
þær eiga að tilkynna alla starfs-
mennina þangað og á hvaða kjör-
um þeir eru ráðnir. Samkvæmt
heimildum Fréttablaðsins hafa
forsvarsmenn leiganna talið að
þetta gengi sjálfkrafa fyrir sig.
Einnig hefur oft brugðist að til-
kynna starfsmenn til Útlendinga-
stofnunar.
Í þriðja lagi eru svo skattskilin
og tryggingamálin. Lögreglan
fylgist með skattskilum í sam-
bandi við skattstjórana í landinu
og sömuleiðis að erlendir starfs-
menn séu með svokallaða E101
tryggingu sem er afar mikilvæg
til að þeir njóti nánast sömu heil-
brigðisþjónustu og Íslendingar
hér á landi.
Launagreiðslur erlendra starfs-
manna hafa talsvert verið til skoð-
unar á vinnumarkaði. Íslensk lög
segja að greiða skuli að minnsta
kosti lágmarkslaun samkvæmt
kjarasamningum. Starfsmanna-
leigur rukka fyrirtækin, sem fá
starfsmenn á leigu, en skilyrði er
að starfsmönnunum sé greitt í
samræmi við íslensk lög. Þar
kemur lögreglan inn, það er jú
hennar skylda að sjá til þess að
lögum sé framfylgt og til þess þarf
hún að skoða ráðningasamninga
og launaseðla.
LANDIÐ ER OPIÐ FYRIR
ERLENDUM STARFS-
MÖNNUM Erlendir verka-
menn og iðnaðarmenn
hafa streymt til landsins
enda nóga vinnu að fá og
landið í stórum dráttum
opið fyrir erlendu vinnu-
afli. Starfsmannaleigur
þurfa þó að fara eftir
reglunum og því gengur
starfsemi lögreglunnar
nú að miklu leyti út á að
reka þær inn í girðinguna.
Mennirnir á myndinni
tengjast ekki efni greinar-
innar ekki beint.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
> Fjöldi togara skráðir á Íslandi 2002-2005
Svona erum við
76 71 70TO
G
AR
AR
80
ÁR 2002 2003 2004 2005
Heimild: Hagstofa Íslands
ERLINGUR HELGI EINARSSON REYNDI
AÐ HJÁLPA VEIKRI VINKONU SINNI
„Þeir neituðu
að koma“
NEITAÐ UM SJÚKRA-
BÍL OG ELSA DÓ
DV2x15 - lesið 26.3.2006 21:00 Page 1