Fréttablaðið - 27.03.2006, Blaðsíða 16

27. mars 2006 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson FRÉTTARITSTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FRÉTTASTJÓRI: Arndís
Þorgeirsdóttir VARAFRÉTTASTJÓRI: Trausti Hafliðason RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000
SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja
ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum
á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
������������������
���������
��������������������������������������������
������������������������������� �����������
�� ���������������������������������������
���������������������������������������������
�������������������������������������������
������������������������������������ ����
������������������������������������������
����������������������������������������
���������������������������������������������
������������������ �������������������������
����������������������������������������������
���� ������������������
��������������
����������������������
������������
���������������������
������������������
Mest lesna viðskiptablaðið
AUGLÝSINGASÍMI
550 5000
FYLGIR FRÉTTABLAÐINU ALLA MIÐVIKUDAGA
Sa
m
kv
æ
m
t
fj
ö
lm
ið
la
kö
n
n
u
n
G
al
lu
p
o
kt
ó
b
er
2
00
5.

Nú þegar réttir tveir mánuðir eru þar til sveitarstjórnar-kosningar fara fram hér á landi eru flokkar og fulltrúar kosningabandalaga um land allt í óða önn að undirbúa sig
fyrir kosningaslaginn sem er framundan. Víðast hvar er orðið
ljóst hverjir verða í framboði og listar hafa verið birtir og þá hefst
venjulega málefnavinnan.
Eins og jafnan áður beinist athygli landsmanna einkum að stöð-
unni í Reykjavík, en þar bendir ekkert til annars en að sjálfstæð-
ismenn eigi sigurinn vísan, eins og raunar er búið að vera ljóst nú
um nokkurra mánaða skeið. Skoðanakönnun Fréttablaðsins, sem
birt var í gær undirstrikar enn og aftur yfirburði sjálfstæðis-
manna í þessum efnum með Vilhjálm Þ. Vilhjálmsson í broddi
fylkingar. Þeir fengju hvorki meira né minna en níu af fimmtán
borgarfulltrúum í Reykjavík, Samfylkingin fimm og Vinstri
grænir einn fulltrúa. Frjálslyndir og Framsóknarflokkurinn
fengju engan fulltrúa kjörinn. Framsóknarflokurinn má muna
fífil sinn fegri í borgarmálum, og menn þar á bæ hljóta að vera
þungt hugsi yfir útkomu flokksins í skoðanakönnunum.Það þýðir
ekki sí og æ að minna á að flokkurinn fái minna í könnunum en í
kosningum.Sífelld ólga og óánægja innan flokksins í Reykjavík
hefur áreiðanlega sitt að segja varðandi útkomu í könnunum og í
vor. En þótt augu flestra beinist að úrslitunum í Reykjavík, er ljóst
að framundan eru spennandi sveitarstjórnarkosningar víða um
land. Frá því í síðustu kosningum hafa orðið þónokkrar breytingar
á framboðum og nægir þar að minna á nýtt kosningaafl í Reykja-
nesbæ, þar sem Samfylking og Framsóknarflokkur hafa slegið sér
saman um einn sameiginlegan lista. Hann var ákveðinn áður en
Bandaríkjamenn vörpuðu Varnarliðssprengjunni á íslenskt sam-
félag fyrir skömmu. Úrslitin í viðræðunum við Bandaríkjamenn
munu eflaust hafa einhver áhrif á gang sveitarstjórnarmála á Suð-
urnesjum í maí, og forystumenn aðallistanna þar eru þegar farnir
að yfirbjóða hvor annan, vegna nálægðar kosninganna.
Í sveitarstjórnarkosningum á ýmsum stöðum á landsbyggðinni
verður það oft svo í kosningabaráttunni og reyndar stundum á
kjörtímabilinu öllu, að málefnaumræða víkur fyrir persónulegum
kryt og heift, þannig að byggðarlögin líða fyrir. Návígið er mun
meira í sveitarstjórnarkosningum og sveitarstjórnum en á Alþingi
og í alþingiskosningum og þar kemur margt til. Þetta hefur orðið
til þess að frambærilegir menn og konur gefa ekki kost á sér til
starfa í sveitarstjórnum, eða gefast upp eftir stutta setu þar. Með
stærri sveitarfélögum og öflugri ætti þetta vandamál að minnka,
þótt seint verði komi í veg fyrir nágrannakryt og öfund.
SJÓNARMIÐ
KÁRI JÓNASSON
Yfirburðir sjálfstæðismanna í Reykjavík:
Tveir mánuðir
í kosningar
Í sveitarstjórnarkosningum á ýmsum stöðum á lands-
byggðinni verður það oft svo í kosningabaráttunni
og reyndar stundum á kjörtímabilinu öllu, að mál-
efnaumræða víkur fyrir persónulegum kryt og heift,
þannig að byggðarlögin líða fyrir.
Ætli það hafi ekki verið vegna
þess að hann er sálfræðingur: en
grein í mogganum í síðustu viku
eftir Áskel Örn Kárason varð til
þess að ýfa upp hjá mér sárar
minningar sem ég hef bælt of
lengi með sjálfum mér. Við lestur
greinar sálfræðingsins skildi ég
að ég yrði að deila reynslu minni
með öðrum til að hún yrði ekki að
langvarandi meinsemd í sálarlíf-
inu. Bælingar enda í spælingum:
ég gæti endað sem langreiður
maður að skrifa um fólsku og
fylgispekt mér meiri höfunda...
Í mogganum sagði Áskell Örn
frá ferð sinni frá Ósló til Keflavík-
ur og engri þjónustu Flugleiða –
eða Icelandair group – eða FL-
group – eða Flugfélagið-group
– eða hvað sem þeir kalla nú þetta
gamla félag eigendurnir nýju í
baráttu sinni gegn veruleikanum,
en eins og kunnugt er var félagið
keypt af mönnum sem hafa meiri
reynslu af því að láta hlutabréf
fljúga en fólk. Ég lenti sem sé í
svipuðum ævintýrum á vegum
þessa félags og Áskell Örn þann 2.
janúar síðastliðinn.
Fjölskyldan var að koma frá
Kaupmannahöfn þar sem við
dvöldum yfir áramótin. Við vorum
fjögur, hjón og tvö börn, tíu og
fimm ára. Okkur var ætlað að fara
í loftið um klukkan átta um kvöld-
in svo að við vorum mætt upp úr
sex. Sem var eins gott því að við
þurftum að ráfa milli termínala í
leit að borði þar sem hægt væri að
tékka sig inn á vegum Icelandair.
Við fundum eitthvað um síðir úti í
horni, enda skildist okkur að félag-
ið ætti ekki lengur vinum að mæta
hér í ríki SAS eftir kaup sín á
Sterling flugfélaginu sem manni
skildist að væri til höfuðs hinu
gamla félagi.
Við vorum komin út í vél á til-
settum tíma en ekkert gerðist.
Klukkustund leið. Þá loks kom til-
kynning í hátalara á dönsku eða
ensku um að bilun væri í hreyfli
og ekkert yrði af ferð okkar að
þessu sinni; við myndum gista á
hóteli í nótt en ættum fyrst að fara
á transit-svæði. Á meðan við
vorum að mjakast út úr vélinni
sagði ég við stelpurnar mínar að
alltaf væri gaman að lenda í ævin-
týrum og gista á hóteli.
Þegar inn á Kastrup var komið
beið okkar enginn frá FL-group.
Við eltum kunnuglega baksvipi og
komum um síðir á svæði þar sem
samfarþegar okkar biðu í langri
röð. Við endann á röðinni var borð.
Þar hlupu þrjár flaumósa mann-
eskjur í hvítum treyjum fram og
til baka og fórnuðu höndum. Um
síðir kom í ljós að þetta voru
starfsmenn Service-air, sem kann
að vera eitt af dulnefnum FL-
group. Á svæðinu var enginn frá
Flugleiðum. Ekki heldur frá Sterl-
ing Air. Klukkustund leið. Ekkert
gerðist. Allt einu tók ein mann-
eskjan í hvítu treyjunni sig til og
steig upp á stól og fór að halda
ræðu. Enginn heyrði orð en þó
kvisaðist að verið væri að senda
vél að heiman og við myndum fara
í loftið klukkan þrjú um nóttina og
myndum við fá matarmiða í boði
Icelandair-group svo að við gætum
gert okkur glaðan dag á kostnað
félagsins fyrir sjötíu krónur
danskar.
Eftir að hafa staðið í röðinni í
klukkutíma til að fá matarmiðana
þurfti að halda í flókið ferðalag
inn og út úr byggingunni – og var
þá komið í litla skonsu á vegum 7-
11 keðjunnar og hægt að kaupa
sér kaldar samlokur með skinku
og káli, eftir hálftíma röð. Sumir
vildu kaupa sér bjór en afundinn
unglingur harðneitaði að selja
Íslendingum slíkt, sjálfsagt vegna
fyrirmæla. Klukkan var að ganga
tólf þegar við vorum loks komin á
svokallað fjölskyldusvæði sem
okkur hafði verið vísað á. Þar var
enginn frá FL-group. Í hópnum
voru börn, þar á meðal eitt unga-
barn, þarna var roskið fólk og
þarna var kona í hjólastól, sumir
voru langtaðkomnir. Raddir heyrð-
ust um að við myndum ekkert fara
í loftið klukkan þrjú; þetta væri
sjónarspil til að þurfa ekki að setja
okkur á hótel. Það gekk að minnsta
kosti eftir að vélin fór ekki klukk-
an þrjú heldur klukkan fimm eftir
dauflega vist á hvíldarsvæðinu
alla nóttina því á korters fresti
komu starfsmenn Kastrup og
höfðu í frammi skarkala að því er
virtist af einskærri danskri andúð
á Íslendingum...
Við vorum komin heim til okkar
undir hádegi. Flugfreyjur og flug-
menn reyndu að gera okkur þessa
ferð minna óbærilega en orðið var
en þegar til Keflavíkur kom fauk
trappan frá hurð flugvélarinnar
svo að við þurftum að bíða inni í
vél upp undir klukkutíma. Þegar
inn var komið þurftum við að bíða
eftir farangrinum og var nú tekin
að þyngjast brún á sumum sér-
staklega þegar starfsmenn á þjón-
ustuborði önsuðu spurningum um
farangurinn með skætingi. Frakki
einn tjáði sig af hreinskilni um
ömurlegt félag og tókst með naum-
indum að afstýra því að þjónustu-
fulltrúar Flugleiða sendu á hann
öryggisverði.
Þannig fór um flugferð þá.
Þegar ég reyndi nokkrum dögum
síðar að tala við talsmann félags-
ins var auðheyrt að þar er enn í
fullu gildi hin gamla regla íslensks
viðskiptalífs að kúnninn hafi alltaf
rangt fyrir sér. Hann lét á sér
skilja að ég væri einkum knúinn
af öfund yfir launakjörum stjórn-
enda sem þá voru mjög til umræðu
og hefði auk þess viljað komast
heim sem fyrst.
Eftir þessa ömurlegu nótt á
Kastrup í boði Flugleiða mun mun
ég fagna SAS, British Airways,
India Air – já þó það yrði Airoflot
þar sem flugstjórarnir eru víst
alltaf fullir: bara allt annað en
Flugleiðir eða FL-group eða Ice-
landair group...
Strandaglópar-group
Í DAG
FERÐASAGA
GUÐMUNDUR ANDRI
THORSSON
Við áttum eftir að súpa seyðið
af því hversu bág þjónustu-
staða Flugleiða virðist vera á
Kastrup.
Kaupið lækkar
Fjölskyldurnar í landinu þurfa nú
að fara að hafa áhyggur af boðuðu
verðbólguskoti. Síður þó bankarnir sem
hafa lánað þeim gríðarlegar fjárhæðir
til að kaupa húsnæði á undanförnum
misserum á lækkandi vöxtum. Þeir
hirða nefnilega verðbæturnar; nýju
stóru íbúðalán ungu fjölskyldnanna – á
lágu vöxtunum – eru sem fyrr verð-
tryggð og þær taka skellinn. Kannski
hefur Danske Bank og öðrum sést yfir
það að íslenskir bankar tapa ekki fé af
þessum ástæðum. Þeir skilja ekki að
ekki einasta hleypur ríkið undir bagga
með bönkunum ef illa fer – með skatt-
peningum þegnanna – heldur útvegar
löggjafinn þeim sérstakar tryggingar
gegn verðbólgu.
Verðbólga er líka ein aðferð til þess
að lækka kaup allra í landinu sem
nemur verðbólgunni. Launin eru ekki
verðtryggð.
Íslenskir bankar, sem lánað hafa 90 til
100 prósenta lán vilja sjálfsagt síður
að verð á íbúðarhúsnæði lækki með
hækkun vaxta. En þegar vextir íbúða-
lána hækka og verðbólga eykst lækkar
verð húsnæðis. Og þá getur reynst dýr-
keypt að hafa heimilað 100 prósenta
veðsetningu. Við þær aðstæður gætu
bankarnir hirt íbúðirnar upp í skuld
og boðið unga fólkinu að búa áfram í
þeim gegn hæfilegri leigu.
Þarf að halda uppi íbúðaverði?
Hagspekingum hefur orðið tíðrætt um
það að helstu rætur þenslunnar sé að
finna í spennu og ofboðslegum hækk-
unum á húsnæðismarkaði undanfarin
misseri. Þá hækkun má beint rekja til
lækkun vaxta á lánum og gríðarlegu
framboði á peningum. Fari svo að
lánshæfi bankanna minnki fá þeir sjálfir
fjármagn á lakari kjörum en áður og
verða að hækka vexti til viðskiptavina
sinna. Líka þeirra sem mest hafa tekið
að láni, það er til húsnæðiskaupa.
Nú er vitað að framboð á húsnæði
á eftir að aukast á næstunni því
byggingarframkvæmdir eru með mesta
móti. Og bætast ekki 1.000 eða 1.500
íbúðir inn á markaðinn frá varnarliðinu
á Keflavíkurflugvelli? – Hér vaknar von
um að stóri þensluliðurinn – verðhækk-
un á húsnæðismarkaði á undanförnum
misserum – snúist í andhverfu sína
og verði til þess að draga mjög úr
verðbólguskotinu sem í vændum er.
Óvissuþátturinn snýr að bönkunum
sjálfum, vegna þess að þeir hafa hag af
því að halda húsnæðisverðinu uppi svo
mjög sem þeir hafa veðsett hækkunina
á húsnæðismarkaði sem þeir framköll-
uðu í rauninni sjálfir.
johannh@frettabladid.is
Mest lesna viðskiptablaðið
AUGLÝSINGASÍMI
550 5000
FYLGIR FRÉTTABLAÐINU ALLA MIÐVIKUDAGA
Sa
m
kv
æ
m
t
fj
ö
lm
ið
la
kö
n
n
u
n
G
al
lu
p
o
kt
ó
b
er
2
00
5.