Tíminn - 23.10.1977, Blaðsíða 8

Sunnudagur 23. október 1977
,
•'-m, . ! '• . . *'. •• ;• ‘* , ‘iífá'í '.

Kalmanstunga 1 Hvltársibu (1910)
Ingólfur Davíðsson: Byggt oar búið ) í gam 194 la daara
e/ OO D O o
Siðumúlaveggir i Hvitársiöu
Hér koma á sjónarsviðið
borgfirzkar myndir, sem
Ragnar ólafsson deildarstjóri
hefur léð i þáttinn. Litum fyrst
heim að Kalmanstungu i Hvit-
ársiðu, en þangað hefur margur
ferðalangurinn lagt leið sina
fyrr og siöar, Þarna gistu oft
skólapiltar o.fl. ferðamenn á
leið milli Norður- og Suður-
lands, meðan ferðast var á
hestum eða tveimur jafnfljót-
um. Kalmanstunga hefur verið
stórbýli frá fyrstu tíð og mjög i
þjóðbraut fram á þessa öld.
Reyndi oft á gestrisni, er taka
varð á móti flokkum fólks, er
kom stundum hrakið af heiðum
ofan.
Sigvaldi Jónsson Skagafjarðar
skáld kvað um heimasæt-
urnar f Kalmanstungu fyrir nær
öld siðan: „Fríðar, ungar,
indælar eru og drunga frásnUn-
ar — á kinnabungum kafrjóðar
Kalmanstungu jómfrúrnar”.
Kirkja var i Kalmanstungu,
en var lögð niður 1812.
Myndin af Kalmanstungu er
frá 1910 eða um það bil.
íbúðarhúsið byggði Ólafur
Stefánsson árið 1905. Húsinu
hefur nú verið breytt og stækkað
frá hinni upphaflegu gerð. Hér
er útreiðarfólk að virða fyrir sér
hið fagra og stórfenglega útsýni
frá Kalmanstungu.
Næst kemur mynd af gamla
bænum á Þorgautsstöðum i
Hvftársiðu. Hann er ennþá I
notkun sem sumarbústaður. 1
þessum bæ ólst upp Stefán Jóns-
son rithöfundur og kennari, al-
kunnur fyrir margar barnasög-
ur og ljóð.
Þorgautsstaðir eru land-
námsjörð, kunnust úr Heiðar-
vigasögu. Þar voru Þorgauts-
synir þrirvið slátter Viga-Baröi
leitaði þangað hefnda með
flokki sinum. Hófust þá
„Heiðarvig”.
Þriðjp bærinn i Hvitársiðu
sem hér er birt mynd af ,er
gamli bærinn á Siðumúlaveggj-
um. Hann var notaður fram yfir
1935, þegar nýtt steinhús leysti
hann af hólmi.
Si"ðumúlaveggir standa í ds-
unum út frá Siðumúla og eru
neðsti bær i hreppnum.
1 árbók Ferðafélags íslands
1953 eru talin 16 býli i Hvitársiöu
og ibúatala 96.
Margir kannast við Þverár-
rétt i Þverárhlfð, og margir
hafa komið i barnaskólahús
Þverhllðinga við við Þverárrett
(sjá myndj.Húsið erbyggt 1927.
Þetta var heimangönguskóli
fyrirl2-15 börn. Húsið var notað
til skólahalds yfir 20 ár, en jafn-
framt sem samkomuhús. Nú
hefur það verið stækkaö og er
samkomuhús Þverhliðinga.
Þorgautsstaðir i Hvltársiðu
Barnaskólinn við Þverárrétt