Tíminn - 23.10.1977, Blaðsíða 25

rVlí! 'isáóivío

wpl'

Sunnudagur 23. október 1977
25
U| Margs er....
skemmtilegur gestur i Flatey.
Ukkur pótti hann öllum mönnum
skemmtilegri. Sjálfsagt hefur
hann verið að skrifa eitthvaö þá,
eins og jafnan, en hann gaf sér
tima til þess að koma í húsin og
tala við fólkið. Sérstaklega hændi
hann að sér öll börn. Ég geri
varla ráð fyrir að Halldór Lax-
ness hafi haft mjög mikil penina-
ráð um þetta leyti, en hann haföi
samt efni á þvi að kaupa súkku-
laði, og svo safnaði hann börnun-
um i kringum sig og veitti þeim
þetta hnossgæti á báðar hendur.
Og hann gerði meira: Hann stofn-
aði með börnunum,,sóleyjarleggja.
konsert,” en börn i Flatey höfðu
þá lært að gera sér flautu úr sól-
eyjaleggjum. Það þótti Halldóri
Laxness mjög merkilegt hljóð-
færi, og ég man, að oft sátu mörg
börn i kringum hann og léku fyrir
hann á „sóleyjaflauturnar”
sinar.
Ég sagði áðan, að séra Halldór
Kolbeins hefði safnað að sér
merkilegum mönnum. Ég man
eftirHalldóriLaxness,Stefáni frá
Hvitadal, Jóni Bergmann, Þór-
bergi Þórðarsyni o.fl. Einu sinni
sagði séra Halldór Kolbeins við
mig: „Hann er ákaflega gáfaður
maður, hann nafni minn”, (og
þar áttihannauðvitað við Halldór
Laxness). „Já, hann er ákaflega
gáfaður. Hann er nú búinn að
skrifa tvær bækur, og ég veit, að
hann á eftir að fá Nóbelsverð-
launin. En hann fær þau ekki fyrir
þessar tvær bækur — nei, hvor-
uga þeirra —en ég veit, að hann á
eftir að skrifa bækur, sem afla
honum Nóbelsverðlaunanna”. —
Þetta sagði séra Halldór Kol-
beins, og þar reyndist hann spá-
maður.
— Við höfum nú rætt hér um
þjóðkunna menn og jafnvel
heimsfræga, eins og Nóbelsskáld-
ið okkar, en hvaða einstaklingar
heldur þú að þér séu minnisstæð-
astir, þegar þú litur nú um öxl yf-
ir þessi áttatiu ár, eða rösklega
það, sem þú manst aftur i tim-
ann?
— Mér eru ákaflega margir
menn minnisstæðir. Margir sér-
stæðir og merkilegir alþýðumenn
liggja óbættir hjá garði þött um
suma þeirra hafiverið skrifað svo
sem verðugt var.
Mér er t.d. Snæbjörn i Hergils-
ey mjög minnisstæður. Hann var
myndarlegur maður I sjón og
raun, og sægarpur mikill. Hann
kenndi okkur strákunum sjó-
mennsku á sinn gagnorða hátt: — j
Áður en þið farið á sjóinn strákar
minir, eigið þið að setja stein i '
bátinn, þó að það sé logn. Það er
alltaf hægt að kasta nonum út- ’
byrðis, ef þið fiskið, en þið sækið
hann ekki til lands, ef hann hvess-
ir. 1 öðru lagi: Gætið þess, þegar
þið siglið eftir að kominn er
stormur að fækka seglunum i
tima, það getur orðið of seint, ef
veðrið herðir skyndilega. Og i
þriðja lagi: Þegar þið eruð á sjó,
skuluð þið muna að vera á háls-
unum á bárunum svo að þið lend-
ið ekki i brotinu.
,, Eftirminnilegasti
maðurinn sem ég hef
kynnzt....”
— Og fleiri merkismenn, sem
þú kynntist, munu véra þér
minnisstæöir?
— Já, sannarlega. Og merkast-
ur þeirra manna, sem ég þekkti á
uppvaxtarárum minum, var
Ólafur Bergsveinsson, bóndi i
Hvallátrum á Breiðafiröi, faðir
Bergsveins augnlæknis i Reykja-
vik. Ég var fyrst kúasmali hjá
Ólafi, en siöar, á unglingsárum
minum áöur en ég fór I Kennara-
skólann, var ég heimiliskennari
hjá honum. Ég kenndi flestum
börnum ólafs, en þó ekki Berg-
sveini, og ekki heldur önnu, sem
löngu seinna varð siðari kona
min.
Ólafur Bergsveinsson byrjaði
með litilefni i Hvallátrum. Sjálf-
ur sagði hann við mig um fhitning
sinn þangað: Þegar ég kom i
Hvallátur, voru efni min ekki
mikil. Ég átti bátinn, sem við
komum á til eyjarinnar, ég og
konan min og hún Anna litla á
fyrsta árinu. — En Anna, sú sem
ég nefndi áðan, var elzt barna
Ólafs. Og auk þessara þriggja
manneskjamun hafa veriðibátn-
um koffort, sem geymdi aleigu
fjölskyldunnar.
Ólafur var svo sérstæöur og
merkilegur maður, aö þáð væri
efni i langan fyrirlestur að gera
honum skil. Hann var ákaflega
hagur maður, smiðaði fjölmarga
báta — liklega mikið á annað
hundrað — auk annars, sem hann
lagði gjörva hönd á. Hann vildi að
menn ynnu, en hann sá lika svo
um, að öllum liði vel, sem hjá
honum voru. Oft spurði hann mig
hvort ég væri ekki votur i fætur,
ogstundum þreifaði hann i skóna
mina til þess að ganga úr skugga
um að ég væri hvorki kaldur
né votur á fótum, þvi að það sagði
hann, að aldrei mætti vera.
Dýravinur var Ólafur mikill.
Hann gekk svo vel um útihús, að
unun var að, og ég heyrði að-
komumenn hafa orð á þvi, hversu
öll umgengni og aðbúnaður i
gripahúsum Ólafs bæri vott um á-
huga hans á þvi að öllum skepn-
um sem I hans umsjá voru liði
sem allra bezt.
Ef hart var I ári, var ólafur hin
mesta hjálparhella. Harða vetur-
inn 1917-’18 tók hann til sin bæði
sauðfé og kýr nágranna sinna til
þess að þeir þyrftu ekki að fella
gripi sina. — Ekki veit ég sönnur
á þvi, en sú saga var mér sögð, að
árið sem Ólafur Bergsveinsson
hætti að búa, hafi hann verið svo
birgur að heyjum, að hann hafi
fyrnt ellefu kýrfóður.
Það hefur verið haft á orði, —
og stendur í riti eftir Bergsvein
Skúlason — að eftir að vélbátarn-
ir komu til sögunnar, hafi Ólafur
Bergsveinsson ekki siglt i gegn-
um fuglahópana á sjónum á skell-
andi vélbáti, heldur hafi hann
sneitt hjá fuglunum til þess aö
þurfa hvorki að styggja þá né
hrella.
Ólafur Bergsveinsson i Hval-
látrum verður mér eftirminnileg-
asti maðurinn, sem ég kynntist á
ævinni.
—VS
Auglýsingadeiid Tímans
Ritstjórn, skrifstofa og afgreiðsla
Einn glæsilegasti^skemmtistaður Evrópu
Smurbrauðsdomur:
Björn Axelsson
yf ir-
matreiðslumaður
Aðeins það
bezta er
nógu gott:
Köld borð
Cabarett
Síldarréttir
Heitir réttir
Eftirréttir
Brauðtertur
Cocktailsnittur
Kaffisnittur
Sendum út veizluretti
tyrir ferminga- og
cocktail-veizlur
Einnig bendum við ó okkar glæsilegu húsakynni
sem yður stdnda til boða til hvers konar mannfagnaðar Sylvia
U»pr--ir »i|im .■y— Jóhannsdóttir
CnOgm^’ 'Xm* tTT^Zrr^ rm M l*rð frá
itft A1 p A lífl ^ Jf fmt Gastronomisk
Köbenhavn
Imsland
í •• * lærð frá
2-33-3302-33-35 KL.1-4 DAGLEGA Aarhus
staður hinna vandlátu