Tíminn - 23.10.1977, Blaðsíða 32

32
Sunnudagur 23. oktdber 1977
Anthon Mohr:
Árni og Berit
barnatíminn
Ævintýraför um Kyrrahafið og Suður-Ameríku
FORMALI
sem allir þurfa að lesa, er
ekki hafa lesið I. og II. bindi af
sögunni um Arna og Berit. Hinir
geta hlaupið yfir hann.
Ami og Berit eru frá Noregi,
en faðir þeirra var ættaöur frá
Skotlandi.
Þegar faðir þeirra var dáinn,
ætlaði móöir þeirra að 'flytia
meö þau til bróðursins, sem bd-
settur var á Hawaii. Þau tóku
sérf ar með gufuskipinu Titanic,
sem þá var stærsta skip heims-
ins, en það fórst á leiðinni yfir
Atlantshafið i april áriö 1912.
Systkinunum var bjargað af
fiskiskipi frá Kanaríeyjum og
þaðan fóru þau með stóru gufu-
skipi til Matadi við mynni
Kongófljóts.
Þarna rákust þau á italskan
svikahrapp sem ginnti þau til að
fara landleiðina, þvert yfir Mið-
Afriku og taldi þeim trú um að
það væriskemmsta leið til Haw-
aii. Hann hafði lika út úr þeim
stórfé fyrir falsaða farseöla.
11. bindi er sagt frá ævintýra-
legri ferð þeirra um frumskóga
Afriku, en þau ferðuðust fyrst
ýmist upp eftir Kongófljótinu
eða meðfram þvi, alla leiö til
Tanganyikavatnsins. Þarna
hittu þau frænda sinn Vilhjálm
Stuart og slógust í för með hon-
um og fylgdarliði hans noröur
Nllarfljóts til Kairó.
Frændi þeirra ætlaöist til, að
þau næðu I skipsferð beint til
Hawaii frá Port Said, en siðasta
daginn sem þau voru I Kairó
fóru þau systkinin að skoða
stærsta pýramldann, ásamt
grlskum leiðsögumanni.
Þegar þau voru komin innst
inn i grafhvelfinguna, slökkti
leiðsögumaðurinn ljósið og til-
kynnti þeim, með draugslegri
rödd, að þau kæmust aldrei lif-
andi Ut aftur, nema þau létu
hann fá alla fjármuni sem þau
báru á sér.
Undir morgun um sólarupp-
rás komust þau loks út, en það
var of seint. Þeim heppnaðist
ekki að ná i jámbrautarlestina
sem átti að flytja þau til Port
Said. Fyrsta bindi endar á þvi
að þau sjá afturljósin á lestinni,
er hún rennur af stað.
Annaö hefti hefst á frásögn
um það að þau systkinin reyna
að ná skipinu með þvi að fá litla
einkaflugvél til að fljúga með
sig til Suez, en þetta var árið
1913, er fluglistin var I bernsku.
Flugvélin lenti fyrst I þoku og
svo I sandbyl og gat loks nauð-
lent austur viö Jerúsalem I Gyð-
ingalandi. Þangað kom ofurst-
inn frændi þeirra, og með hon-
um fóru þau um hinar fornfrægu
borgir, Damaskus og Bagdad,
suður að Persaflóa, og þaðan
ætluöu þau að ná skipsferð til
Indlands og áfram til Hawaii.
Suður við Persaflóa var ráðist
áþau og samfylgdarfólk þeirra
af ræningjum sem drápu Vil-
hjálm frænda og varðmennina,
en tóku systkinin til fanga og
fóru með þau inn I hálendi
Persiu. Rússneskur liðsforingi
sem hét Alexej, frelsaði þau úr
höndum ræningjanna.
Alexej f lutti systkinin með sér
til Teheran, en þar starfaði
hann við rússneska sendiráðið.
Þar dvöldu þau sem gestir
sendiherrans i þrjár vikur. A
þessum tíma uröu þau mjög
hrifin hvort af öðru, Berit og
rússneski liðsforinginn Alexej.
Hann ráðlagði þeim að leggja
leið slna um Slberlu austur til
Vladivostok og taka skipsferð
þaðan yfir Kyrrahaf til Hawaii.
Ætlaöi hann sér að fylgja þeim
sem lengst austur, til að geta átt
sem lengst samleið með Berit.
Þau systkinin samþykktu
þessa fwðaáætlun. En þegar
komið var austur til borgarinn-
ar Merv.fyrir austan Kasplahaf
var Alexej kvaddur skyndilega
til Moskvu. Systkinin urðu þvi
aö halda ferðinni áfram ein. Að
lokum komust þau aö aöaljárn-
braut Siberiu við Krasnojarsk.
Þar var Arni alsaklaus ákærður
fyrir þátttöku i pólitisku moröi.
Þótt ekkert væri sannað á Ama,
var hann dæmdur I fjögra ára
útlegð eða fangelsisvist I hlekkj-
um. 1 útlegðinni átti hann að
dvelja í Verchojansk, sem er
kaldasti blettur veraldar. Berit
ákvað að fylgja Arna i Utlegð-
ina. Þetta geröu lika nokkrar
konur, sem voru giftar mönnum
er fengu útlegðardóma. Meðal
þeirra voru konurnar: Tanja
Anna og Maruschka sem fljót-
lega urðu Berit mjög kærar.
Annað hefti endar er heims-
styrjöldin 1914-’18 brauzt út. Þá
voru allir pólitlskir fangar náð-
aðirog þará meðal Ami. Nú var
vandinn að velja leiðina austur
til Hawaii. Systkinin leituðu
ráða hjá fylkisstjóranum I
Verchojansk.
Þess skal llka getið, aö systk-
inin höföu heima I Noregi verið
jafnleikin i að tala norsku og
ensku, þar sem þau töluðu ætið
ensku við föður sinn. í útlegð og
fangelsum I Slberiu höfðu þau
lært mikiðí rússnesku. Auk þess
talaði Berit sæmilega frcmsku.
Bæði systkinin skildu þýzku, en
þau gátu lítið talað það mál.
1 þessu bindi gildir það sama
og I hinum bindunum, að allt
sem sagt er um lönd og þjóðir er
byggt á staðreyndum.
. I. r
Elt af úlfunum
1.
Árni var látinn laus
hinn 6. nóvember 1914.
Daginn eftir voru þau
systkinin boðin til mið-
degisverðar hjá fylkis-
stjóranum.
Yfirmaður fangabúð-
anna hafði löngu fyrr
sagt fylkisstjóranum frá
þvi að meðal fanganna
væri ungur norskur pilt-
ur, og Berit hafði hann
sjálfur séð niðri i þorp-
inu og vissi að hún var
systir norska piltsins.
Á æskuárum sinum
hafði fylkisstjórinn átt
heima i Pétursborg
(Leningrad) og hafði
hann þá f arið til Noregs i
einu sumarleyfi sinu.
Eítir þessa Noregsför
var Noregur og allt sem
norskt var, honum mjög
kært.
Á meðan Árni var
meðal dæmdra pólit-
iskra fanga, gat lands-
stjórinn ekkert fyriiS
hann gert, og sama máli
gegndi um Berit, en nú
er þau voru alfrjáls, gat
hann og vildi hjálpa
þeim. Hann bauð þvi
systkinunum strax heim
daginn eftir að þau voru
látin laus og þau tóku
boði hans feginsamlega.
Fylkisstjórinn bjó
með konu sinni og
tveimur börnum i eina
húsinu sem talizt gat
sæmilegt ibúðarhús i
Verchojansk.
Það voru viðbrigði
fyrir Árna að koma inn i
hreinlegt og hlýtt heim-
ili en hann hafði meira
en árlangt dvalið innan
dyra fangelsanna og i
þrælavinnu. Hann hafði
næstum gleymt þvi að
nokkur maður gæti átt
svo gott. Aðhugsa sér að
geta dvalið i hlýjum
stofum með hæginda-
stólum. — Og gluggarnir
án járnrimla! Hlekkirn-
ir horfnir og engir
fangaverðir með svipur
og barsmiði. Hann gat
varla skilið þetta.
Stundum hélt hann að
sig væri að dreyma.
,,Af hverju varstu eig1
inlega dæmdur i hegn-
ingarvinnu, Árni, spurði
fylkisstjórinn, er þeir
sátu að borðum ,,þú sem
ert útlendingur. Hvað
ætlarðu annars að gera
nú?”
Árni sagði honum i
stuttu máli frá ferðalagi
þeirra systkina og nokk-
uð nákvæmlega frá dvöl
þeirra i Krasnojarsk,
sem hafði svo óheillarik-
ar afleiðingar fyrir þau
bæði. Hann sagði að
þeirra eina ósk væri nú
að komast sem allra
fyrst til móðurbróður
þeirra á Hawaii. Vand-
inn var aðeins að velja
beztu leiðina. ,,Ef til vill
getið þér gefið okkur góð
ráð”, sagði Árni að lok-
um.
„Já, það ætti ég að
geta” svaraði fylkis-
stjórinn. „öruggasta
leiðin og sú sem venju-
legast er farin, liggur
um Jakutsk til Irkutsk,
— og þaðan með járn-
braut til Vladivostok en
eins og ykkur er kunn-
ugt, er þessi leið löng og
erfið.
,,Ég held ég verði að
benda ykkur á aðra leið
sem ég tel heppilegri.
Fyrst farið þið eins cg
leið liggur til Jakutsk,
en þar takið þið veg,
sem liggur i austurátt,
að fljótinu Maja og með-
fram fljótinu að þorpi
sem heitir Nelkan, en
þaðan eru aðeins 200
km. til hafnarbæjarins
Dúf o |
____________________________________________________________________________10. JSK ^
Dóffí <?R kOAfÍAl í tlKl H3'ÓLflKLÚ&Ö/A//J RfiuDU SLÉiiO'óflft.A/iÆ, MíÐMtSTV
tö ÍHJÓ L fí HFIAQ JÖX L \JM ! tíl/EAFÍ NU.