Fréttablaðið - 21.08.2006, Blaðsíða 61

MÁNUDAGUR 21. ágúst 2006 21
Ég tók mig til fyrir nokkrum
vikum og las Byggðaáætlun fyrir
árið 2002 til 2005. Eftir þann yfir-
lestur sannfærðist ég um, að þær
aðgerðir sem þar er lagt til að ráð-
ist verði í duga ekki til þess að
hafa raunveruleg áhrif á aðstæður
okkar sem búum á landsbyggð-
inni. Ég held að flestir íbúar lands-
byggðarinnar upplifi byggða-
stefnu, sem eitthvað sem
stjórnmálamenn og fjölmiðla-
menn í Reykjavík rífast um en
hefur harla lítil áhrif á líf okkar.
Til hvers er pólitík sem ekki hefur
raunveruleg áhrif á líf okkar?
En hvað er þá til ráða? Ég ætla
í þessum pistli að lýsa nokkrum
aðgerðum sem ég held að dugi til
þess að efla Eyjarfjarðarsvæðið
og gera það að öflugu mótvægi við
höfuðborgarsvæðið.
Sameining allra sveitarfélaga á
Eyjafjarðarsvæðinu. Sumar þeirra
aðgerða sem ég legg til ganga ekki
upp nema sveitarfélögin samein-
ist. Ég tel að sjái íbúar á svæðinu
einhvern tilgang í sameiningu þá
muni þeir verða fúsari til þess að
samþykkja hana en þeir reyndust
vera síðastliðið vor.
Eyjafjörður verði gerður að
tollfrjálsu svæði. Tollhlið verði
sett upp á nokkrum stöðum þar
sem komið er inn í hið sameinaða
sveitarfélag og kostnaður við
rekstur þeirra verður greiddur af
sveitarfélaginu. Tekjutap ríkisins
verður óverulegt vegna þess að
það mun taka meira til sín í kjölfar
aukinna umsvifa á svæðinu.
Evra verði tekin upp sem opin-
ber gjaldmiðill á Eyjafjarðar-
svæðinu. Ríkið þyrfti að veita
fjárframlög til opinberra aðila í
evrum en tæki skatta á móti í
evrum. Fyrirtæki þyrftu að greiða
starfsmönnum laun í evrum. Pen-
ingamálastefna landsins tekur
fyrst og fremst mið af þörfum höf-
uðborgarsvæðisins og þetta þýðir
að við, hér á þessu svæði, búum
við of hátt vaxtastig miðað við
atvinnustig. Í nýlegum leiðara
Morgunblaðsins var spurt hvort
fólk héldi að það væri meira við-
eigandi að hafa hér á landi í þeirri
þenslu sem nú er 2,5% vexti eins
og eru á evrusvæðinu eða 13,5%
vexti eins og eru nú á Íslandi.
Fyrir mitt leyti þá held ég að 2,5%
væru nær lagi fyrir okkur hér á
Eyjarfjarðarsvæðinu, frekar held-
ur en þau 13,5% sem ekki virðast
duga til að hægja á þenslunni sem
er á höfuðborgarsvæðinu.
Setja þarf lög sem skylda ráðu-
neyti og Alþingi til þess að bjóða
út öll verkefni sem eru fjármögn-
uð með skattfé. Það væri þá meg-
inreglan, eingöngu ef ráðuneytin
geta sýnt fram á nauðsyn þess að
verkefni séu unnin af opinberum
starfsmönnum megi þau sjálf ann-
ast reksturinn. Í beinu framhaldi
af þessu er nauðsynlegt að opin-
ber fyrirtæki fái endurgreiddan
virðisaukaskatt, þó án þess að
fjárframlög til þeirra aukist. Þetta
þarf til þess að opinber fyrirtæki
sjái sér hag í því að úthýsa ein-
staka verkefnum. Þessar aðgerðir
koma í veg fyrir að opinber starf-
semi vaxi nánast sjálfkrafa á höf-
uðborgarsvæðinu. Þessi lausn er
ekki aðeins til þess fallin að gefa
öllum landsvæðum sömu mögu-
leika á að verða sér úti um verk-
efni sem kostuð eru af hinu opin-
bera heldur er hún einnig
hagkvæm. Þessi lausn er því sann-
gjörn og hagkvæm. Núverandi
fyrirkomulag, þar sem stærstur
hluti opinberrar þjónustu er veitt-
ur af ríkisfyrirtækjum, þar sem
stjórnmála- og embættismenn
ákveða staðsetningu fyrirtækj-
anna, er bæði óhagkvæmt og
ósanngjarnt.
Háskólinn á Akureyri marki sér
sérstöðu sem frumkvöðlaháskóli.
Skólinn setji sér það aðalmarkmið
að útskrifa frumkvöðla af náms-
brautum sínum. Sveitarfélagið veiti
130 milljónum árlega í sjóð sem
notaður verði til þess að fjárfesta í
frumkvöðlaverkefnum nemenda
(þetta er nokkurn veginn árlegur
rekstrarkostnaður við tilvonandi
menningarhús á Akureyri).
Valfrelsi í skólamálum verði
aukið með ávísanakerfi á öllum
skólastigum. Það er mín skoðun,
að sameinað sveitarfélag á Eyja-
fjarðarsvæðinu eigi að hafa for-
ystu á þessu sviði. Að sjálfsögðu
þarf að tryggja að slíkt kerfi mis-
muni ekki nemendum. Skólar
reknir af opinberum aðilum hafa
gott af því að keppa við sjálfstæða
skóla sem reknir eru af einkaaðil-
um eða félagasamtökum.
Þessar aðgerðir sem ég legg til
eru vissulega róttækar, sérstak-
lega ef þær eru bornar saman við
ládeyðuna og hugmyndaleysið
sem almennt einkennir umræðu
um málefni landsbyggðarinnar.
En kannski er kominn tími til þess
að við horfumst í augu við það að
til þess að við náum fram ein-
hverjum breytingum, þá þurfum
við að grípa til nýrra ráða og sýna
meiri áræðni og kjark en önnur
sveitarfélög. Það sem þessar
aðgerðir eiga sammerkt er að það
er í raun ekki verið að fara fram á
einhverja ölmusu frá öðrum skatt-
greiðendum heldur er verið að
leggja til aðgerðir sem eru miðað-
ar við hagsmuni fólks sem býr á
Eyjafjarðarsvæðinu. Ég tel að það
sé kominn tími til þess að fólk hér
fari að ræða um það af fullri
alvöru hvað henti okkar svæði og
að við mörkum okkur stefnu út frá
okkar forsendum. Mér dettur ekki
í hug að halda því fram að þetta sé
eina rétta fullkomna leiðin til þess
að ná umræddum markmiðum.
Við vitum öll að það er alltaf fleiri
en ein leið til að settu marki en ég
tel að þessi ráð dugi. Það sem
stjórnmálamenn hafa boðið okkur
uppá síðustu áratugi hefur dugað
skammt. Er ekki öllum orðið það
ljóst. Það sem okkur Eyfirðinga
vantar núna fyrir næstu alþingis-
kosningar eru ráð sem duga og
fólk sem þorir.
Ráð sem duga og fólk sem þorir
UMRÆÐAN
BYGGÐAMÁL
GÍSLI AÐALSTEINSSON
FORMAÐUR SJÁLFSTÆÐISFÉLAGSINS
SLEIPNIS Á AKUREYRI
SENDIÐ OKKUR LÍNU
Við hvetjum lesendur til að senda okk-
ur línu og leggja orð í belg um málefni
líðandi stundar. Greinar og bréf skulu
vera stutt og gagnorð. Eingöngu er
tekið á móti efni sem sent er frá Skoð-
anasíðunni á visir.is. Þar eru nánari
leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort
efni birtist í Fréttablaðinu eða Vísi eða í
báðum miðlunum að hluta eða í heild.
Áskilinn er réttur til leiðréttinga og til
að stytta efni.