Fréttablaðið - 25.10.2006, Blaðsíða 38

MARKAÐURINN 25. OKTÓBER 2006 MIÐVIKUDAGUR8
F R É T T A S K Ý R I N G
Fordæmið sem áfrýjunarnefnd samkeppn-
ismála gaf þegar hún staðfesti nýverið
ógildingu Samkeppniseftirlitsins á sam-
runa Lyfjavers og Lyfja og heilsu kann að
skipta máli þegar teknir verða til skoðun-
ar aðrir markaðir en lyfjamarkaður.
Samkvæmt ákvörðun Samkeppnis-
eftirlitsins fara lyfsölukeðjurnar Lyfja
og Lyf og heilsa saman með markaðs-
ráðandi stöðu á markaði og mat þess
að staðan gerði fyrirtækjunum kleift að
samhæfa hegðun sína á markaðnum án
þess að þurfa að taka tillit til keppinauta
eða neytenda. Telur Samkeppniseftirlitið
úrskurð áfrýjunarnefndar hafa talsvert
fordæmisgildi og að hann geti auðveldað
Samkeppniseftirlitinu að vinna gegn skað-
legri fákeppni á ýmsum mörkuðum hér.
VIÐMIÐ NÝTAST Á ÖÐRUM MÖRKUÐUM
Páll Gunnar Pálsson, forstjóri Sam-
keppniseftirlitsins, segir ekkert hægt að
fullyrða um hvort svipuð staða sé uppi á
öðrum mörkuðum og á lyfsölumarkaði án
þess að það sé kannað sérstaklega. „Mjög
mikilvægt er samt að þarna er með nokk-
uð skýrum hætti búið að draga upp hvaða
viðmið eru höfð til hliðsjónar þegar sam-
eiginleg markaðsráðandi staða er metin.
Þau viðmið nýtast við athuganir á öðrum
mörkuðum.“
Páll Gunnar segir þetta vera í annað
sinn sem fyrirtæki séu af áfrýjunarnefnd
samkeppnismála talin fara með sameig-
inlega markaðsráðandi stöðu en árið 2001
fjallaði úrskurðarnefnd á sambærileg-
an hátt um samruna á fóðurmarkaði þar
sem ógilt voru kaup
Mjólkurfélags Reykjavíkur svf. og Lýsis
hf. á öllum hlutabréfum í Fóðurblöndunni
hf. Á árinu 2000 taldi samkeppnisráð,
í áliti þar sem lagst var gegn fyrir-
hugaðri sameiningu Landsbanka og
Búnaðarbanka, að viðskiptabankarnir
væru sameiginlega markaðsráðandi.
„Niðurstaða áfrýjunarnefndar núna er
mjög skýr og mikilvægt að fá þetta
staðfest, sérstaklega fyrir hagsmuni
neytenda því sú staða kann að vera
uppi á fleiri mörkuðum að fákeppni
kunni að vera þannig úr garði gerð að
enginn einn sé markaðsráðandi en samt sé
samkeppni hindruð.“
Páll Gunnar segir ljóst að hér séu fleiri
markaðir þar sem einhverjir tveir eða þrír
séu stærstir. „Til dæmis í byggingaversl-
un og svo eru náttúrlega fáir stórir aðilar
á vátryggingamarkaði. Það þýðir ekki að
hægt sé að fullyrða að uppi sé sameig-
inlega markaðsráðandi staða á þeim
mörkuðum. Til að meta það þarf ítar-
lega rannsókn að gefnu tilefni.“
Að fenginni þessari niðurstöðu
á lyfjamarkaði segir Páll Gunnar
ljóst að stóru lyfjakeðjurnar verði
að horfa a stöðu sína frá þessum
sjónarhóli. „Miklar skyldur eru
lagðar á fyrirtæki sem eru mark-
aðsráðandi, hvort sem þau eru það
ein og sér eða sameiginlega. Þau þurfa að
passa upp á að þau séu ekki að hindra sam-
keppni frá smærri keppendum og misnota
aðstöðu sína.“
EINKENNI Á SJÚKUM MARKAÐI
Markaðurinn hefur hins vegar heimild-
ir fyrir því að nokkurrar óánægju gæti
meðal smærri fyrirtækja á lyfjamarkaði
með þá túlkun að Lyfja og Lyf og heilsa
fari saman með markaðsráðandi hlut.
Engin ákvæði laga eru sögð verja smærri
fyrirtæki gegn ofureflinu sem í lyfja-
keðjunum felist og þeim frjálst að opna
verslanir ofan í smærri apótekum, en þar
séu menn í raun lokaðir í sínum rekstri og
megi ekki selja hann til keðjanna vegna
mats eftirlitsins á stöðu þeirra. Segja
menn keðjurnar ekki mega kaupa, en þeim
sé heimilaður svokallaður innri vöxtur,
sem þýði að þær megi bæta við sölustöð-
um að vild.
Hvað finnst forstjóra Samkeppnis-
eftirlitsins um þau rök að með túlkun
sinni á rekstrarumhverfinu sé verið að
loka litlu aðilana inni í rekstri sínum? „Ég
get ekki fallist á þau sjónarmið,“ segir
Páll Gunnar. „Þessum reglum er einmitt
ætlað að vernda samkeppni á þessum
markaði og koma í veg fyrir að markaðs-
ráðandi fyrirtæki veiki keppinauta sína
með óeðlilegum aðgerðum. Auðvitað getur
í samrunamálum litið íþyngjandi út þegar
einhver vill losna við rekstur sinn en fær
ekki að selja stóru aðilunum því þar með
sé markaðsráðandi staða þeirra styrkt
þannig að verði samkeppnishamlandi. En
grunnhugsunin með þessum reglum er
að tryggja samkeppnislega gerð markaða
og stuðla þannig að því að samkeppni
geti þrifist á viðkomandi markaði. Ef allt
er með felldu þá eru fleiri kaupendur
að fyrirtækjum en bara markaðsráðandi
keppinautar. Það er einkennilegur mark-
aður þar sem enginn annar er til í að
kaupa fyrirtæki en markaðsráðandi aðili
sem sér sér hag í að minnka með því sam-
keppni. Því er það rökleysa að halda fram
Samkeppniseftirlitið mundar lækningartólin
Sjúkdómseinkenni má greina á lyfjamarkaði, segir Páll Gunnar Pálsson, forstjóri Samkeppnis-
eftirlitsins, í viðtali við Óla Kristján Ármannsson. Vikugömul staðfesting úrskurðarnefndar á ákvörð-
un eftirlitsins frá því í sumar færir því vopn í hendurnar í baráttunni við fákeppni. Tvær óskyldar
lyfjakeðjur voru sagðar markaðsráðandi saman. Það sama kann að eiga víðar við.
UMFERÐ Í REYKJAVÍK Í viðskipta- og athafnalífi hér er staðan víða sú að fá stór fyrirtæki deila með sér ákveðnum mörkuðum. Má þar nefna tryggingar, flutninga- og
bankastarfsemi sem dæmi. Staðfest hefur verið ákvörðun Samkeppniseftirlits þar sem lyfsölukeðjum eru settar skorður því þær fari saman með markaðsráðandi stöðu.
Markaðurinn/Heiða
PÁLL GUNNAR
PÁLSSON Páll
Gunnar, sem er for-
stjóri Samkeppnis-
eftirlitsins, segir
fyrirtækjum með
markaðsráðandi
stöðu óheimilt að
beita meðölum
í samkeppni sem
minni fyrirtæki sem
ekki eru ráðandi á
markaði mega
nota að vild.
Markaðurinn/
Hrönn
„Miklar skyldur eru lagðar á
fyrirtæki sem eru markaðsráð-
andi, hvort sem þau eru það ein
og sér eða sameiginlega. Þau
þurfa að passa upp á að þau
séu ekki að hindra samkeppni
frá smærri keppendum og mis-
nota aðstöðu sína.“
109.990,- 169.990,- 219.990,-