Fréttablaðið - 22.11.2007, Blaðsíða 30

30 22. nóvember 2007 FIMMTUDAGUR
hagur heimilanna
10
8
12
1
11
2
18
8
Ísland
Þýskaland
HEIMILD: HAGSTOFA ÍSLANDS
„Þegar fellur á silfur
þá veit ég um eitt gott
húsráð. Gripina má
setja í pott með köldu
vatni, einni teskeið
af matarsóda og bút
af álpappír og svo er
vatnið hitað að suðu,“
segir Guðrún Katrín
Bryndísardóttir. „Þegar vatnið er orðið
nógu heitt slekkur maður undir pottin-
um og bíður eftir að það kólni. Þegar
það er búið þá er allt þetta svarta
komið á álpappírinn,“ segir Guðrún
Katrín og kveðst hafa prófað þetta.
Hún hafi sett góðan ferning af álpappír
í vatnið og ráðið hafi virkað!
GÓÐ HÚSRÁÐ
FELLUR Á SILFUR
■ Guðrún Katrín Bryndísardóttir, út-
gáfu- og kynningarstjóri VM, gefur ráð
hvernig bregðast megi við þegar fallið
hefur á silfur.
Allt að 25 prósent verð-
munur er á þriggja mánaða
skammti af getnaðarvarnar-
pillunni Microgyn, eftir
því við hvaða lyfjabúð á
höfuðborgarsvæðinu er
skipt. Verðið var lægst í
Rimaapóteki við Langarima
í Reykjavík, en dýrastur
var skammturinn í Árbæjar-
apóteki við Hraunbæ í
Reykjavík.
Microgyn er nokkuð algeng getnað-
arvarnapilla fyrir konur. Hver
pakkning af Microgyn endist í þrjá
mánuði og þarf því að fara fjórum
sinnum á ári í apótek til þess að
birgðir endist út árið.
Meðalverð á Microgyn í ellefu
apótekum á höfuðborgarsvæðinu í
gær reyndist vera 1.286 krónur.
Árskostnaður að meðaltali er sam-
kvæmt því 5.143 krónur.
Munurinn á hæsta og lægsta
verðinu var 283 krónur, og er Mic-
rogyn í Árbæjarapóteki því 25,1
prósenti dýrara en í Rimaapóteki. Í
fjórum apótekum reyndist þriggja
mánaða skammtur að minnsta kosti
20 prósentum dýrari en í Rima-
apóteki. Þau apótek voru auk
Árbæjar apóteks; Laugarnesapótek
í Kirkjuteigi, Lyf og heilsa á Hring-
braut og Lyfjaval í Hæðasmára í
Kópavogi. Þá var lyfið um sextán til
átján prósentum dýrara í Lyfju á
Laugavegi og í Apótekaranum í
Nóatúni.
Þau fimm apótek sem reyndust
ódýrust voru, auk Rimaapóteks;
Skipholtsapótek í Skipholti,
Garðsapótek á Sogavegi, Lyfjaver á
Suðurlandsbraut og Apótekið í
Skeifunni.
Ekki er um tæmandi upptalningu
á apótekum að ræða, en hringt var í
apótekin í gær og spurt um verð,
miðað við að kaupandi væri ekki
öryrki eða með önnur afsláttarkort.
Í öllum tilfellum er því um fullt
verð að ræða. svanborg@frettabladid.is
Dýrasta pillan fjórðungi
dýrari en sú ódýrasta
MICROGYN, ÞRIGGJA MÁNAÐA SKAMMTUR
Apótek Verð Árskostnaður Dýrara en lægsta verð
Rima Apótek, Langarima 1.129 kr. 4.516 kr. 0,0%
Skipholtsapótek 1.149 kr. 4.596 kr. 1,8%
Garðsapótek, Sogavegi 1.213 kr. 4.852 kr. 7,7%
Lyfjaver, Suðurlandsbraut 1.243 kr. 4.972 kr. 10,1%
Apótekið, Skeifunni 1.270 kr. 5.080 kr. 12,5%
Apótekarinn, Nóatúni 1.304 kr. 5.216 kr. 15,5%
Lyfja, Laugavegi 1.327 kr. 5.308 kr. 17,5%
Lyfjaval, Hæðasmára Kóp. 1.363 kr. 5.452 kr. 20,7%
Lyf og heilsa, Hringbraut 1.364 kr. 5.456 kr. 20,8%
Laugarnesapótek, Kirkjuteigi 1.369 kr. 5.476 kr. 21,3%
Árbæjarapótek, Hraunbæ 1.412 kr. 5.648 kr. 25,1%
Meðalverð 1.286 kr. 5.143 kr. 13,9%
Í APÓTEKINU Ársskammtur af Microgyn getur kostað allt frá 4.516 krónum upp í
5.648 krónur eftir því við hvaða lyfjabúð er skipt.
Útgjöldin
> Hlutfallslegt verðlag árið 2006
Hvert mannsbarn
þekkir þjóðvís-
una Það á að
gefa börnum
brauð. Ósjálfrátt
kemur hún upp í
hugann nú þegar
árstíð jólahlað-
borða er gengin í
garð og full ástæða er til að minna
á rétta meðhöndlun matvæla.
Við undirbúning jólahlaðborða,
eins og við alla matvælafram-
leiðslu, er að mörgu að hyggja.
Maturinn þarf ekki aðeins að bera
öll sín einkenni; bragð, lykt, áferð
og útlit, heldur líka að vera öruggur
til neyslu. Bragð og lykt af mat eru
oft nátengd jólunum í huga fólks.
Áferð og útlit matar hafa í þessu
tilliti ef til vill minni tengsl við jólin
hjá fólki. En svo er þetta með
öryggið. Hvað er eiginlega átt við
með öruggum matvælum? Jú, við
erum að tala um það að fullkomið
jólahlaðborð, hamingja og gleði
gesta endi ekki með magaverk eða
einhverju enn verra. Það þarf nefni-
lega ekki nema ein mistök í eld-
húsinu til að valda matarsýkingu.
Þess vegna er svo mikilvægt fyrir
stjórnendur matvælafyrirtækja að
leggja áherslu á þjálfun og fræðslu
starfsfólks um rétta meðhöndlun
matvæla og hafa starfsumhverfið
þannig að öryggið sé í fyrirrúmi.
Eftirtalin atriði eru þau sem skipta
mestu máli við að tryggja örugg
matvæli:
Krossmengun er ein
algengasta orsök mat-
arsýkinga. Hún verður
þegar hættulegar
örverur „fá far“ frá
matvælum á önnur
matvæli, yfirborðs-
fleti, hendur eða
búnað. Þessar hættu-
legu örverur koma
oft af hráu kjöti, fiski og
grænmeti. Það er því sérstak-
lega mikilvægt að vanda með-
höndlun þessara matvæla. Örverur
geta líka komið frá starfsfólki,
meindýrum, búnaði, áhöldum og
fatnaði. Ekki má heldur gleyma að
verja eða hylja matvæli til að koma
í veg fyrir mengun vegna aðskota-
hluta, svo sem glerbrota eða vegna
efnavöru eins og hreinsiefna.
Hreinlæti er mikilvægt, bæði
persónulegt hreinlæti starfsfólks og
hreinlæti í starfsumhverfi mat-
vælafyrirtækja. Gott hreinlæti er
algjörlega nauðsynlegt til að losna
við hættulegar örverur og til að
leyfa þeim ekki að „fá far“.
Kæling matvæla hjálpar
til við að halda örverum í
skefjum, þannig að þær
fjölgi sér ekki. Hráum og
fullelduðum matvælum,
eftirréttum og mat-
vælum sem merkt eru
„Kælivara, 0-4°C,“ þarf
að halda köldum svo
þau séu örugg.
Hitun getur drepið
hættulegar örverur. Mat-
væli þurfa að ná meira en 75°C
hita við eldun til að vera örugg. Ef
þarf að halda þeim heitum þarf
hitinn að haldast yfir 60°C. Mjög
mikilvægt er að vanda meðhöndlun
tilbúinna matvæla, þar sem þau
verða ekki hituð eða elduð áður en
þeirra er neytt. mni.is
MATUR & NÆRING BALDUR VALGARÐSSON MATVÆLAFRÆÐINGUR
Jólahlaðborð – örugg matvæli
Vísitalan sýnir hve margar evrur þarf til að kaupa sömu
vöru í ólíkum löndum. Meðaltal Evrópulanda er 100.
Þannig er brauð 88 prósentum dýrara hér en að meðal-
tali í Evrópu.
B
ra
uð
o
g
ko
rn
vö
ru
r
Fi
sk
ur
Forvarnadagur var haldinn í öllum grunnskólum landsins í gær að því er fram
kemur á vef umboðsmanns barna. Börnum og unglingum voru kynnt nokkur
heillaráð til að forða þeim frá fíkniefnum. Heillaráðin byggjast á niðurstöðum
íslenskra vísindamanna sem hafa um árabil rannsakað áhættuhegðun ung-
menna og hafa vakið alþjóðlega eftirtekt. Benda niðurstöðurnar til að unglingar
sem verja í það minnsta klukkustund á dag með fjölskyldum sínum séu síður
líklegir til að hefja neyslu fíkniefna. Einnig að ungmenni sem stunda íþróttir og
annað skipulagt æskulýðsstarf falla mun síður fyrir fíkniefnum. Og því lengur
sem ungmenni bíða með að hefja áfengisneyslu, þeim mun ólíklegra er að þau
verði fíkniefnum að bráð.
■ Forvarnir
Forvarnadagurinn í gær
Stóru olíufélögin þrjú hækkuðu bensín um eina krónu og dísilolíu um tvær
krónur á þriðjudaginn. Kostar dísilolíulítrinn með þjónustu nú 139,9 krónur
og bensínlítrinn með þjónustu 136,7 krónur að því er kemur fram á vef Félags
íslenskra bifreiðaeigenda (FÍB). Dísilolían hefur aldrei
verið jafn dýr á Íslandi og er fyrir ein sú aldýrasta í
heiminum. Telur FÍB fréttir af verðþróun á erlendum
mörkuðum ekki auka á bjartsýni um verðlækkun á
næstunni heldur sé frekar von á verðhækkun. FÍB
hefur áður óskað eftir því að stjórnvöld dragi úr skatt-
heimtu á bensín og dísilolíu til notkunar á bifreiðar
þegar heimsmarkaðsverð á eldsneyti rýkur upp og
kallar nú eftir viðbrögðum stjórnvalda.
■ Eldsneytisverð
Verðhækkun á olíu og bensíni

Vottunarstofan Tún hefur veitt Hagkaupum
vottun hvað varðar sölu og vinnslu
á grænmetisafurðum samkvæmt
alþjóðlegum reglum um með-
ferð lífrænna vara samkvæmt
fréttatilkynningu frá Hagkaupum.
Vottunin nær til pasta- og tómatafurða
og munu þær tegundir framvegis bera
vottunarmerki Túns.
■ Vottun
Sala og vinnsla á grænmetisafurðum
Umboðsmaður barna og talsmaður neytenda vinna að því að ná samkomulagi
við hagsmunasamtök atvinnurekenda og fleiri um frekari mörk við markaðs-
sókn sem beinist að börnum. Óholl matvara er meðal þess sem samkomulagið
mun snúast um. Meðal þeirra sem rætt hefur verið við eru Samband íslenskra
auglýsingastofa (SÍA), Samtök fjármálafyrirtækja (SFF), Samtök iðnaðarins (SI),
Samtök verslunar og þjónustu (SVÞ), Viðskiptaráð Íslands (VÍ), Ríkisútvarpið
ohf., 365 og Skjár Einn.
■ Markaðssetning
Mörk við markaðssókn beint að börnum
Hjálparvefur um netnotkun, www.netsvar.is, verð-
ur opnaður í dag. Er hlutverk hans að efla vitund
almennings um öryggi í netnotkun og stuðla að
jákvæðri og ánægjulegri netnotkun að því er
kemur fram í fréttatilkynningu. Almenningi
gefst kostur á að senda inn fyrirspurnir um
hvað eina sem tengist öryggi í netnotkun
og fá svör frá sérfræðingum. Efnisflokkun er
á vefnum og eru þar miklar og aðgengilegar
upplýsingar sem stöðugt verður bætt við. Vefurinn
er samstarfsverkefni Saft verkefnisins hjá Heimili og
skóla, Póst- og fjarskiptastofnunar og Barnaheilla.
■ Internetið
Hjálparvefur um netnotkun opnaður
Víða um heim verður haldið upp á „Kauptu ekkert-daginn“ á morgun eða „Buy
nothing day“. Er um að ræða dag óformlegra mótmæla gegn neyslumenningu
sem listamaðurinn Ted Dave átti upptökin að árið 1992 í Vancouver í Kanada
að því er kemur fram á wikipedia.org. Í september það ár skipulagði Dave dag
fyrir fólk til að velta fyrir sér ofurneyslunni sem einkenndi samfélagið. Árið 1997
var dagurinn síðan færður til föstudagsins eftir þakkargjörðarhátíðina í Banda-
ríkjunum sem er einn af tíu annasömustu verslunardögum í landinu. Í öðrum
löndum er „Kauptu ekkert-dagurinn“ haldinn degi síðar, á laugardegi. Haldið er
upp á daginn í yfir 65 löndum.
■ Verslun
Kauptu ekkert-dagurinn
Mér koma fyrst í hug tvær Apple-tölvur sem ég
átti og voru alltaf að bila,“ segir Gerður Kristný
rithöfundur, innt eftir hennar verstu kaupum.
„Þetta reyndust vera eitruð epli. Sú fyrri
var fartölva sem ég keypti árið 1996.
Langlundargeð mitt hefur greinilega
verið öflugt á þessum tíma því ég
þurfti iðulega að fara með hana
í viðgerð. Eftir að fartölvan gafst
endanlega upp keypti ég borðtölvu
af gerðinni Apple Indigo. Sú
dugði í eitt ár. Ég man að þeim
í tölvubúðinni þótti það býsna
góð ráðgjöf þegar þeir lögðu til
að ég henti tölvunni og keypti
nýja hjá þeim í staðinn. Síð-
ustu þrjú ár hef ég átt PC-
tölvu og það hefur gengið
stóráfallalaust fyrir sig.“
Sem bestu kaupin segir Gerður Kristný ýmis-
legt koma til greina. „Ég á það til að vera afskap-
lega nýtin og get sem dæmi nefnt að ég nota
enn ullarsokka sem ég keypti mér þegar ég var
16 ára! En ætli ég hafi ekki gert bestu kaupin
þegar ég var að sverma fyrir honum Kristjáni
mínum. Á þeim tíma var Kristján fátækur
háskólanemi og ég bauð honum stundum
út að borða. Þetta var áður en ég vandist á
að nota VISA-kort og gekk því um með seðla
í rassvasanum. Eitt kvöldið bauð ég
honum á veitingahúsið Síam sem var
við Skólavörðustíg. Ég held að það
hafi gert útslagið þegar reikning-
urinn kom og ég dró seðlabúntið
úr rassvasanum. Eftir þá máltíð
varð ekki aftur snúið. Ég geymi
enn reikninginn til minningar um
þetta dýrðarinnar kvöld.“
NEYTANDINN: GERÐUR KRISTNÝ GUÐJÓNSDÓTTIR RITHÖFUNDUR
Eitruð epli og kvöldstund í Síam