Fréttablaðið - 21.12.2007, Blaðsíða 90

21. desember 2007 FÖSTUDAGUR
Myndlistarmaðurinn
Baldur Björnsson sendi
nýverið frá sér bókverk
sem kallast Heimsendir er í
nánd. Í verkinu er að finna
teikningar eftir Baldur og
tvo texta eftir þá Aðalstein
Jörundsson og Oberdata
von Brutal.
Bókverkið er nýkomið í búðir og
nær því að taka þátt í jólabóka-
flóðinu sem er við það að kaffæra
landsmenn um þessar mundir. En
bókverk Baldurs er langt frá því
að vera dæmigerð jólabók þar sem
hún tekst á hispurslausan mynd-
rænan hátt við spennuna sem ríkir
í nútímanum.
„Titill verksins endurspeglar
innihaldið að vissu leyti, en vísar
kannski frekar til vissrar spennu
sem ríkir í verkunum fremur en
til eiginlegs heimsendis. Myndirn-
ar í bókinni eru margar frekar
gróteskar og vísa þannig í það
ástand ofgnóttar, græðgi og ótta
sem við búum nú við. Þessi verk
eru mín leið til þess að vinna úr
upplýsingum um heiminn sem ég
hef séð og heyrt í fjölmiðlum og
annarsstaðar. Stundum hef ég á
tilfinningunni að þessi heimur eigi
ekkert sérstaklega langan líftíma
framundan. Við erum bara upp-
tekin af því að græða og skemmta
okkur á meðan og gefum átökum
sem nú standa yfir, bæði í náttúr-
unni og í mannheimum, lítinn
gaum,“ segir Baldur um innihald
bókverksins.
Baldur útskrifaðist frá Listahá-
skóla Íslands vorið 2003 og hefur
síðan þá haldið einkasýningar og
tekið þátt í samsýningum hér-
lendis og erlendis. Hann hefur
áður sent frá sér bókverk, en í
minna upplagi. „Ég hef áður gert
bókverk sem kom aðeins út í tíu
eintökum og var mun minna í
sniðum en Heimsendaverkið, en
það kemur út í hundrað eintökum.
Ég er hrifinn af bókverksforminu
þar sem það er svo ákaflega not-
endavænt og býður upp á öðru-
vísi nálgun en önnur sýningar-
form. Með bókverki gef ég fólki
kost á að skoða verkin mín þegar
og þar sem þeim hentar best. Það
er einmitt þessi sveigjanleiki sem
mér finnst svo frábær við bók-
ina.“
Útgáfufélagið Falk gefur út
bókverk Baldurs. Verkið má nálg-
ast í verslununum Belleville,
Útúrdúr, Ranimosk, Iðu og Libori-
us, en verslanir þessar eru allar í
miðbæ Reykjavíkur.
vigdis@frettabladid.is
Jólabókverkið í ár
HEIMSENDIR Kápan á bókverki Baldurs.
„Það ber líka að athuga að annað-
hvort er að fara vel með menn eða
brjóta þá niður“ – orð endurreisnar-
mannsins Macchiavelli sem lýsti
því í Furstanum 1513 hvernig væri
hægt að spila á og með fólk eru
aðfaraorðin að fyrstu skáldsögu
Lóu Pind Aldísardóttur, Sautj-
ándanum. Í fyrsta kaflanum,
Örlagadagurinn, sem í raun bind-
ur endahnútinn á söguna, segir
Ylfa, ein af fjórum aðalpersónum,
að það sárasta sé að „einlæg vin-
átta … skyldi vera svona lítils
virði“, – hún hefur orðið fyrir
barðinu á macchiavellískri hugs-
un.
Það er ekkert smáræðis undir í
Sautjándanum – saga fjögurra vin-
kvenna á framtíðar-Íslandi sem er
þó nógu nærri til að þræðir úr
nútímanum teygja sig, oft með
smellnum hætti, inn í sögutímann.
Martröð Andra Snæs hefur ræst:
rétturinn að bókum hans hefur
verið keyptur til að gera úr þeim
þemagarð. Í borginni eru jarðlest-
ir, það er hægt að horfa á myndir
í sólgleraugunum, evran er
gjaldmiðillinn, fyrirtæki taka
að sér að innrétta herbergi
fyrir börn sem eru álitin
trendsettarar en framsóknar-
þingmenn eru þó enn til. Og
Epal: barnastóll á álíka illa
heima í rennilegum sportbíl
„og Fisher Price í Epal“.
Rúmlega fyrsti þriðj-
ungur bókarinnar er
upptaktur að gæsaferð
sem vinkonurnar fjór-
ar fara í en jafnframt
er fléttað inn pólit-
ísku þema og spennu-
sögu. Þar lýstur saman
uppreisn og átökum á
Skarfaskeri að ógleymdum
umsvifum stórfyrirtækja eins og
„Tiger, Alnord fyrir austan, Roso-
export uppá hálendi og ARPA í
Arnarfirði“, gíslatökum og hasar
heima og heiman. Vinkonurnar
fjórar tengjast hræringunum með
ólíkum hætti: Ylfa Blær er lög-
maður sem ætlaði sér göfuga hluti
með lögmennskunni, Ragnhildur
rekur eigið fyrirtæki, Hlaðgerður
er artí og ekki öll þar sem hún er
séð og Linda Dögg er þýðandi og
vinnur í bókabúð.
Það eru ýmis skemmtileg stíltök
í bókinni – stuttir kaflar þar sem
Ylfa segir sína sögu í 1. persónu
meðan annað eru 3. persónufrá-
sagnir, konurnar fjórar eru kynnt-
ar til sögunnar með CV-íunum
sínum og hluti spennusögunnar
dreginn fram í skáletruðum köfl-
um þar sem lesandinn veit ekki
klárlega hver er á ferðinni. Leiðir
hugann að höfundum eins og
Haruki Murakami sem fléttar
þjóðfélagsádeilu inn í spennusög-
ur með framtíðarfíling.
En góðar hugmyndir
sem lagt er upp með
verða lífvana því persón-
urnar fjórar eru klisju-
kenndar, talandi þeirra
keimlíkur og spennan sem
virðist vera milli þeirra –
vegna ólíkrar lífs-
afstöðu og aðstæðna
– vaknar ekki í
textanum. Gæsa-
ferðin kemur og
fer án þess að
samskipti þeirra þar verði skýr
eða afgerandi og þannig rennur
sagan áfram. Talandi persónanna
er líka keimlíkur – stöðug gælu-
yrði á lofti og þar er framboðið
stórlega fjölbreytt: huppa mín,
prikið mitt, trítlan mín, sponsið
mitt, skrúfan mín (þau þrjú síð-
ustu öll á sömu hálfu blaðsíðunni,
192) – sem gerir stílinn sætsúpu-
kenndan og ólystugan.
„Vinir eru bara fólk, elskan. Það
er nóg til af því,“ segir sú forherta
í lokin – lesendur eru líka bara
fólk en það þarf að fara aðeins
betur að þeim en gert er í Sautj-
ándanum. Sigrún Davíðsdóttir
Söguflétta í flækju
BÓKMENNTIR
Sautjándinn
Lóa Pind Aldísardóttir
★★
Klisjukennd framtíðarsaga
BÓKMENNTIR Lóa
Pind Aldísardóttir
lítur inn í framtíðina í
fyrstu skáldsögu sinni.
Drekinn sem varð bálreiður, eftir
Margréti Tryggvadóttur og Hall-
dór Baldursson, er skemmtileg
bók byggð á orðaleikjum, þar
sem myndirnar eru ekki síður í
aðalhlutverki en textinn. Þetta er
ekki í fyrsta sinn sem höfundarn-
ir vinna saman að bók, gott sam-
spil mynda og texta bera þess
merki.
Halldór Baldursson er þaul-
vanur skopmyndateiknari. Það er
stutt í glettnina í myndunum í
þessari sögu eins og einatt gildir
í verkum hans. Rauður litur ríkj-
andi og hiti í myndunum eins og
vera ber þegar dreki er nærri.
Þetta er önnur barnabók Mar-
grétar Tryggvadóttur en hún
hefur einnig skrifað fræðibók
fyrir börn og fengist við þýðing-
ar. Höfundur hefur því komið
víða við í heimi barnabókanna
sjálf og auk þess skrifað greinar
um efnið.
Sagan segir frá dreka í sjálfs-
myndarkreppu. Hann getur ekki
ákveðið hvað hann á að verða
þegar hann verður stór og heldur
því út í heiminn í leit að sjálfum
sér.
Höfundur leikur sér að merk-
ingu orða sem tengjast dreka.
Flugdreki og bryndreki og fleiri
orð fá nýja merkingu. Það er
mikil vægt í málþroska barna að
þau fái tækifæri til þess að leika
sér með málið. Í bókinni vinna
texti og myndir skemmtilega
saman. Sú merking orðanna sem
flestir þekkja er ekki endilega sú
sem birtist í myndunum. Á hverri
síðu er knappur texti fullur af
kímni og orðaleikjum.
Drekinn sem varð bálreiður er
upplögð bók til þess að lesa með
litlum börnum og spjalla við þau
um merkingu og myndir. Hún er
líka tilvalin fyrir byrjendur í
lestri. Myndirnar eru fullar af
kímni sem kemur í veg fyrir að
bókin virki smábarnaleg í augum
krakkanna.
Hildur Heimisdóttir
Bálreiður dreki
BÓKMENNTIR
Drekinn sem varð bálreiður
Margrét Tryggvadóttir og Halldór
Baldursson
★★★★★
Fjörleg myndabók fyrir börn á öllum
aldri