Fréttablaðið - 18.01.2008, Blaðsíða 17

FÖSTUDAGUR 18. janúar 2008
FRÉTTASKÝRING
SVAVAR HÁVARÐSSON
svavar@frettabladid.is
■ Talið er að spænskir fátæk-
lingar hafi fundið sígarettuna
upp á 18. öld þar eð þeir muldu
niður stubbana af vindlum sem
efnaðra fólk henti á götuna,
vöfðu mylsnunni inn í pappír
og reyktu. Á 19. öld var farið að
bæta örlítilli tjöru í pappírinn
sem sígarettur eru vafðar úr.
Það var gert til þess að bruninn
yrði hægari og jafnari, en eykur
óhollustu sígarettunnar til muna.
Tóbaksreykingar eru upprunnar
frá frumbyggjum Norður-Amer-
íku, þaðan sem tóbakið er upp
komið. Samkvæmt Alþjóðaheil-
brigðismálastofnuninni reykja
flestir í Austur-Asíu, eða um tveir
þriðju hlutar karlmanna.
VINDLINGAR:
HAGSÝNI ÞEIRRA FÁTÆKU
tíu þúsund tonn árið 1995 en árið
2005 var veiðin aðeins 500 tonn. Í
skýrslu Hafrannsóknastofnunar
um ástand nytjastofna á Íslands-
miðum kemur fram að mælingar
sýna að stofnarnir eru í sögulegu
lágmarki. Á yfirstandandi fisk-
veiðiári hefur engum kvótum í
innfjarðarækju verið úthlutað.
Leyfilegt er að veiða sjö þúsund
tonn af úthafsrækju, sem ólíklegt
er að náist að veiða.
Áhrif á byggðirnar
Vart þarf að taka það fram að
hrun rækjuiðnaðarins hefur haft
gríðarleg áhrif á einstakar byggð-
ir úti um land. Fækkun verk-
smiðja þýðir aðeins eitt; fólk
missir vinnuna og áhrifin á
byggðarlög, sem treyst hafa á
þennan iðnað, eru djúpstæð.
Árið 2004 er áætlað að störf í
rækjuiðnaði hafi verið um 450 en
eru vart fleiri en 120 nú. Í skýrslu
nefndar um stöðu og horfur í
rækjuiðnaði á Íslandi sem unnin
var fyrir sjávarútvegsráðuneytið
árið 2006 er áætlað að um 840
einstaklingar hafi byggt afkomu
sína af rækjuiðnaði. Þá er ekki
tekið tillit til afleiddra starfa.
Rækjuiðnaðurinn hefur á und-
anförnum árum einskorðast við
norðanvert Snæfellsnes, Vest-
firði og Norðurland. Vegna stærð-
ar byggðanna, þar sem rækjuiðn-
aður hefur verið stundaður, á
þessu svæði og ólíkrar uppbygg-
ingar atvinnulífs eru áhrifin mis-
mikil.
Uppsagnir starfsfólks Strýtu á
Akureyri í vikunni hefur þannig
lítil áhrif í stóru samhengi. Mögu-
leikar þeirra sem misst hafa
vinnuna að tryggja sér ný störf
eru þannig ágætir í ljósi fjöl-
breytts matvælaiðnaðar nyrðra.
Ef hins vegar er horft til minnstu
byggðarlaganna er myndin allt
önnur. Árið 2005 lagðist rækju-
iðnaður af í Súðavík. Í byrjun
þess árs voru 30 prósent allra
starfa í þorpinu í rækjuiðnaði,
auk afleiddra starfa að sjálf-
sögðu. Í Stykkishólmi voru sjö
prósent starfa í rækjuiðnaði á
sama tíma en voru í lok ársins
engin.
Í dag eru starfandi verksmiðj-
ur sem standa undir miklum
fjölda starfa innan viðkomandi
byggðarlaga. Í Hólmavík er verk-
smiðjan Hólmadrangur þar sem
um 10 prósent starfa byggðar-
lagsins byggjast á. Rækjuvinnsla
í Bolungarvík er einnig mikilvæg
með um sex prósent starfa.
Útlitið
Í umfjöllun Fiskifrétta um rækju-
iðnaðinn um mitt ár í fyrra var
rætt við Gest Geirsson, fram-
kvæmdastjóra landvinnslu Sam-
herja. Hann spáði því að ef
afkoma rækjuverksmiðja batn-
aði ekki myndi varla verða til
staðar rækjuiðnaður á Íslandi að
ári. Ekkert bendir til að mat
Gests hafi verið á of mikilli svart-
sýni byggt.
NÝTTU ÞÉR
STIGHÆKKANDI
VEXTI
LÁTTU
PENINGANA
ÞÍNA VINNA
STIGHÆKKANDI
VEXTIR
ÖRUGG OG GÓÐ
ÁVÖXTUN
VEXTIR GREIDDIR
MÁNAÐARLEGA
HELSTU KOSTIR VAXTAÞREPS:
Kynntu þér málið á www.glitnir.is, í næsta
útibúi eða í þjónustuveri í síma 440 4000
Vaxtaþrep er sparnaðarreikningur sem býður
upp á háa og örugga ávöxtun.
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/S
ÍA
–
0
7
–
2
1
0
0