Fréttablaðið - 17.04.2008, Qupperneq 62

34 17. apríl 2008 FIMMTUDAGUR
UMRÆÐAN
Ólympíuleikarnir
Ólympíuleikarnir í Peking eru mikil-
vægasti viðburður sem
Kínverjar hafa staðið
fyrir á okkar tímum.
Almenningur í Kína
stendur heilshugar að
baki stjórnvöldum í að
gera leikana glæsilega
og tekur á markvissan hátt þátt í
undirbúningnum sem staðið hefur
í áraraðir. Til að geta tekið með
bravör á móti gestum leikanna
hefur höfuðborginni verið umbylt
sem og flestum þekktum ferða-
mannastöðum í landinu. Einnig má
víðsvegar finna fólk sem leggur
sig allt fram við að læra ensku eða
hefur stofnað fyrirtæki til að
aðstoða og græða á ferðalöngum.
Ólympíuleikarnir eru hluti af
áætlun stjórnvalda um
að nútímavæða Kína.
Markmiðið er að bæta
efnahag landsmanna,
auka tengsl við umheim-
inn, gera landið líkara
Vesturlöndum og sam-
keppnishæft í alþjóða-
samfélaginu. Kínversk-
an almenning þyrstir í
aukin tengsl við hinn
vestræna heim og lífs-
gæðin sem þar bjóðast.
Litið er á Ólympíuleikana sem stór-
an þátt í þeirri opnun á landinu sem
stjórnvöld hafa staðið fyrir á síð-
astliðnum þremur áratugum.
Það er augljóst að kínversk
stjórnvöld ætla einnig að reyna að
nota Ólympíuleikana til að bæta
ímynd sína innanlands sem utan.
Hið sama hafa öll ríki sem haldið
hafa Ólympíuleika gert, þó þau
hafi misgóðan málstað að verja.
Staðsetning Ólympíuleikana í Pek-
ing hefur hins vegar gert það að
verkum að kastljósið beinist að
mannréttindabrotum, ritskoðun og
skort á lýðræði í Kína, einkum í
Tíbet. Ólympíuleikarnir í Peking
eru þannig í raun stórkostlegt tæki-
færi til að þrýsta á kínversk stjórn-
völd. Það hefur verið gert með
góðum árangri með mótmælum í
London, París og San Francisco.
Aftur á móti hafa kínversk
stjórnvöld ýtt undir þjóðernis-
hyggju með markvissum hætti
með einsleitum og röngum frétta-
flutningi af mótmælunum. Almenn-
ingur fær því brenglaða mynd af
afstöðu Vesturlanda til Kína þar
sem rökin fyrir mótmælunum
heyrast ekki heldur það eitt að
Vesturlöndin séu einfaldlega á
móti Kína. Það getur þess vegna
verið varhugavert að slá á útrétta
hönd almennings í alþýðulýðveld-
inu með því að sniðganga leikana
sjálfa. Með því að sniðganga leik-
ana geta stjórnmálamenn fallið í
þá gryfju að vera eingöngu að frið-
þægja gagnrýnisraddir heimafyrir
en ekki að bæta stöðu hins almenna
kínverska borgara.
Stóra spurningin er hverju það
skilar að sniðganga leikana? Er
líklegt að kínversk stjórnvöld
bregðist við með því að gera braga-
bót heimafyrir ef Þorgerður Katr-
ín, Brown, Merkel og Sarkozy
mæta ekki á opnunarhátíð leik-
anna? Er ekki vænlegra til árang-
urs að þessir ráðamenn ræði allir
sem einn á opinskáan hátt við kín-
verska valdamenn um mikilvægi
lýðræðis og mannréttinda og
hvernig aukið frelsi getur gagnast
kínversku samfélagi og bætt hag
borgaranna?
Efast má um að besta leiðin sé að
sitja heima og gagnrýna kínversk
stjórnvöld í vestrænum fjölmiðl-
um sem ná ekki eyrum valdhafa né
almennings í Kína. Líklegra til
árangurs er að taka í útrétta hönd
kínversk almennings og bjóða hann
velkominn í samfélag þjóðanna þar
sem fólk getur skipst á skoðunum.
Vestrænir ráðherrar hafa verið allt
of varkárir við að taka þessi mál-
efni upp á skipulagðan og mark-
vissan hátt við kínverska ráða-
menn. Nú er lag.
Því má við bæta að það er nokk-
uð sérstakt og sýndarmennska í
því fólgin hjá vestrænum valdhöf-
um að hitta kínverska valdahafa
hvarvetna í heiminum til að stuðla
að auknum viðskiptum og menn-
ingarsamskiptum en neita á sama
tíma að hitta þessa sömu valdhafa
á Ólympíuleikunum í ágúst í Pek-
ing. Er nema von að almenningur í
Kína eigi erfitt með að skilja Vest-
rið.
Prófessor í stjórnmálafræði við
Háskóla Íslands.
Tækifærið í Peking
BALDUR ÞÓRHALLSSON
UMRÆÐAN
Samgöngumál
Margir hafa fagnað því að loksins skuli hafist handa við tvöföldun
Suðurlandsvegar, en ríkisstjórnin
tilkynnti fyrir skömmu að ráðist skyldi
í þá mikilvægu framkvæmd strax á
þessu ári. Í þessum fyrsta áfanga
verður vegurinn tvöfaldaður milli Litlu
kaffistofunnar, niður Kambana og að
Hveragerði.
Hér er um gríðarlega mikilvægt umferðarörygg-
ismál að ræða, enda hefur það ekki farið fram hjá
neinum að skelfileg slys hafa átt sér stað á
Suðurlandsvegi í nágrenni borgarinnar og að
Selfossi í gegnum tíðina. Gagnvart slíkum slysatöl-
um má öllum ljóst vera að algerlega bráðnauðsyn-
legt er orðið að tvöfalda veginn.
Hvar á að byrja?
Eftir að ríkisstjórnin tilkynnti um áform sín um að
hefja tvöföldun Suðurlandsvegar á áðurnefndum
kafla, hafa þær raddir heyrst að skynsamlegra
hefði verið að byrja tvöföldun vegarins á kaflanum
milli Hveragerðis og Selfoss. Það er rétt að
slysatölur styðja þau sjónarmið, að á þeim kafla sé
mest aðkallandi að tvöfalda. Og það stendur
vissulega til.
Það er hins vegar mikilvægt að eyða
öllum misskilningi þegar kemur að svo
mikilvægum almannahagsmunum eins
og vegaframkvæmdir eru. Í umræðunni
um Suðurlandsveg er nauðsynlegt að
hafa í huga, að þeir tveir vegakaflar
sem hér um ræðir – annars vegar milli
Litlu kaffistofu og Hveragerðis og hins
vegar milli Hveragerðis og Selfoss –
útiloka ekki hvor annan á tímaásnum.
Með öðrum orðum: Það að ákveðið hafi
verið að ráðast í tvöföldun á fyrrnefnda
vegakaflanum nú hefur engin áhrif á
það hversu fljótt verður hægt að ráðast í tvöföldun
á þeim síðarnefnda.
Skipulagsferli skemur á veg komið
Vegakaflinn milli Hveragerðis og Selfoss er mun
skemur á veg kominn í skipulagsferli. Af þeim
sökum var aldrei um það að ræða að ráðast í
tvöföldun á þeim kafla strax á þessu ári. Svo
þetta sé áréttað: Þó svo ríkisstjórnin hefði
ákveðið að hefjast ekki handa við tvöföldun milli
Litlu kaffistofunnar og Hveragerðis – sem
sannarlega er bráðnauðsynleg aðgerð – hefði það
engan veginn leitt til þess að þá hefði verið hægt
að ráðast í tvöföldun á hinum á þessu ári. Um
þetta stóð aldrei val.
Þetta er mikilvægt að hafa í huga í hinni
almennu umræðu, þar sem ákvarðanir hins
opinbera eru stundum gagnrýndar eins og gerist
og gengur.
Höfundur er varaþingmaður Suðurkjördæmis og
aðstoðarmaður samgönguráðherra.
Nokkur orð um Suðurlandsveg
RÓBERT MARSHALL
þeir tveir vegakaflar sem hér um ræðir – ann-
ars vegar milli Litlu kaffistofu og Hveragerðis
og hins vegar milli Hveragerðis og Selfoss – úti-
loka ekki hvor annan á tímaásnum.
UMRÆÐAN
Löggæsla á Suðurnesjum
Hugmyndir dómsmálaráð-herra þess efnis að stokka
upp og slíta í sundur samstarf
aðila við löggæslu og landa-
mæraeftirlit í Leifsstöð, sem
og að færa yfirstjórn mála
undir fleiri en eitt ráðuneyti,
er hrein og bein eyðilegging á
öllu því starfi sem unnið hefur
verið á svæðinu. Starfi sem skilað
hefur árangri og tekið hefur verið
eftir í því sambandi.
Það er og verður gjörsamlega
óviðunandi að bjóða mönnum er
starfa að málum sem löggæslu upp
á slík handahófskennd vinnubrögð
við breytingar af hálfu ráðherra
málaflokksins. Staðreynd málsins
er sú að lögregluembætti voru sam-
einuð fyrir 16 mánuðum undir eina
yfirstjórn, með hagræðingu að
markmiði og loforðum um aukna
löggæslu á svæðinu með þeim breyt-
ingum. Þau hin sömu loforð um
aukningu sem eðli máls samkvæmt
þýðir fjármagn til starfsseminnar,
hafa hins vegar ekki gengið eftir.
Rök ráðherra fyrir sameiningu á
sínum tíma voru eins og áður sagði
hagræðing, en nú eru sömu rök
notuð til þess að verja hugmyndir
um uppstokkun og tilfærslu, sem
er stórfurðulegt.
Það gefur augaleið
að þessi rakalausa
hringferð ráðherra í
máli þessu er með
ólíkindum, og ljóst
að hvers konar við-
bótarbreytingar
munu kosta aukna
fjármuni til viðbótar
þeim sem nú þegar
hefur verið lofað en
ekki er búið að efna.
Það er einfaldlega
ekki hægt að henda frá sér sam-
vinnu aðila í sérhæfðum málum við
löggæslu sem landamæravarsla
eðlilega er á Keflavíkurflugvelli
með því móti sem hér er verið að
gera. Hvergi nokkurs staðar er
mikilvægara að viðhalda samvinnu
aðila allra er koma að málum og
nýta þá reynslu af samvinnu sem
skapast hefur í samstarfi aðila með
eina yfirstjórn mála á svæðinu.
Ég skora á ráðherra dómsmála
að hverfa nú þegar frá þessum hug-
myndum um breytingar og eyða
óvissu þeirri sem starfsmenn lög-
gæslu og öryggisvarða og tollvarða
á Suðurnesjum hafa mátt þola í
þessu sambandi.
Þegar kemur að öryggi borgar-
anna þá skyldu menn skoða og
gaumgæfa það atriði að þar gildir
ekki að „spara aurinn en kasta
krónunni“ frekar en annars staðar.
Höfundur er alþingismaður.
Óviðunandi geðþóttaákvarðanir
GRÉTAR MAR JÓNSSON