Réttur - 01.06.1942, Blaðsíða 93

andlátiö réö' hann þvi, aö Guttormur þessi, sem
líklegast hefur verið útlendur klerkur, vel læröúr,
en valdalaus í þjóöfélagi, yröi sendur til biskups-
vígslu, mun hafa talið þaö friövænlegast. Þó sagði
ísleifur höföingjvun, „at þeim mundi seint auöit
biskups á íslandi, ef þeir héti eigi því at vera viö
hann sæmiligar, er síðar kæmi til, en þeir heföi viö
hann verit“. Við dánarbeöinn var m. a. Ari Þorgils-
son og getur nærveru sinnar af því, hve mikiö hon-
xun fannst til um viöskilnaö biskupsins. Og hver gsut
biskupsstjórn Guttorms oröiöl?
Sé litiö til Noregs á 12. öld, blasir skýring við.
Þar skorti alveg innlenda biskupa lengi fram eftir,
og þorri klerka viröist vera innfluttir menn, jafnvel
úr skóla, ísleifs fékk Osló íslendinginn Kol biskup, en
flestir voru brezkrar og þýzkrar ættar. Biskupsköllun
ísleifs var aö skapa íslenzka klerkastétt, sem byggt
gæti upp þjóðlega kirkju, og í þeim tilgangi lét
hann Gissur, son sinn, stunda nám í Þýzkalandi.
Nú skorti Gissur prest tvo vetur á fertugt og var
efnismaöur, en hann var í siglingum, og faðir hans
vildi foröa honum — eöa kirkjunni — frá því, aö
hann yröi biskup, og stíga meö biskupskjöri Gutt-
orms spor í sömu átt og Norömenn til alþjóölegra
kirkjulífs. Slíkt spor þurfti ekki aö vera þvert á
móti stefnu Isleifs. En meö því heföu þó aldrei rætzt
nema aö hálfu dýrmætustu fyrirheit námssveinanna
í Skálholti og Haukadal, þjóölegrar menntamanna-
kynslóöar, sem hóf meö Ara Þorgilssyni og fleirum
þá menning, sem bókmenntirnar skóp-
Pólitískur ariur ísleifs og stefna var frá móöur-
bróöur hans, Skafta lögsögumanni Þóroddssyhi, og
fööur, Gissuri hvíta. Gissur lét aö sögn drepa kappann
Gunnar á Hlíðarenda fyrir vígaferli og hnekkti Svín-
fellingum, eftir aö þeir brenndu inni Njál. Meö lög-
sögn Skafta, 1004—30, ver'öur ofbeldismönnum verr
t
157