Réttur - 01.03.1941, Page 50

margfaldaöist. Menn fór að renna grun í, aö heimur-
inn væri ekki allur þar sem hann var séöur, að hann
hefði átt sér gjörólíka fortíð og að framundan væri
óræö framtíð. Framle'iðsluhættirnir tóku árlegum
stakkaskiptum við fund nýrra véla eða endurbætur á
eldri gerðum. Allt er breytingum undirorpiö, varö
kjörorð tímans og orð eins og „þróun“ og „bylting“
urðu á hvers manns vörum. í stað hins kyrrstæða
kom hið „dynamiska” viðhorf.
Með breyttum atvinnuháttum gjörbreyttist öll þjóð-
félagsbyggingin. í stað aðalsins komu auðborgarar, og
í sæti bænda og handiönaðarmanna var skipað verka-
lýðsstéttinni. í stað hinnar fornu stéttabaráttu miö-
alda kom stéttabarátta nútímans, háö milli auö-
manna og öreiga.
Það féll í hlutverk tveggja vina og samstarfsmanna
að gera hvorttveggja í senn að rannsaka og skilgreina
hin „dynamisku" lögmál þjóðfélagsþróunarinnar,
skipuleggja verkalýðinn til sóknar og hefja upp bar-
áttumerki fyrir honum. Þeir smíðuðu verkalýðnum
vopn meö fræðikenningum og fylktu honum til orustu
með féiagssamtökum þeim, er þeir gengust fyrir. Þess-
ir menn voru Þjóðverjarnir Karl Marx og Friedr'ich
Engels. Báðir voru fæddir um þær mundir sem stór-
iðjan var að ryðja sér til rúms, og tóku upp baráttuna
á unga aldri. Ævi þeirra er svo samofin að hún verð-
ur ekki sundurgreind, störf þeirra falla um sama far-
veg. Annar þeirra félaga, Karl Marx, er svo almennt
kunnur, að ævisögu hans verður sleppt hér, en reynt
að rekja ævisögu Engels með nokkrum orðum.
Friedrich Engels var fæddur 28. nóvgmber 1820 í
Barmen í Rínarlöndum, sem þá voru eins og nú mið-
stöð iðnaðarins 1 Þýzkalandi. Faðir hans var auðugur
iðjuhöldur, ihaldssamur og trúmaður m'ikill að
gömlu lagi. Eru ýmsir af frændum Engels enn bú-
50