Réttur - 01.04.1970, Blaðsíða 36

VERKFÖLLIN
Aðfaranótt laugardagsins 16. maí voru yfir
30.000 launamanna á Islandi með lausa
samninga.
Fösmdaginn 15. maí héldu Dagsbrúnar-
menn fund í Iðnó þar sem samþykkt var að
lýsa yfir vinnustöðvun frá og með 27. maí.
Var tillaga um verkfallsboðun samþykkt
samhljóða á fundi Dagsbrúnar, en Dagsbrún
hafði þá fyrir alllöngu — eða 27. apríl —
sent frá sér kröfur sínar. Auk sératriða í
kröfugerðinni voru eftirfarandi aðalatriði í
kröfugerð Dagsbrúnar:
1. Hækkun allra launataxta sem þá voru
í gildi — í maí — um 2596.
2. Vísitölubætur á laun.
3. Neðstu taxtar þurrkaðir út og þeir sem
unnið hafa samkvæmt þeim færðir
upp.
Auk þessa voru ýmis sératriði í kröfum
Dagsbrúnar. Þegar Dagsbrúnarfundurinn var
haldinn höfðu allmargir samningafundir ver-
ið haldnir en ekkert hafði miðað í átt til sam-
komulags. Mjög fjölmenn samninganefnd
Dagsbrúnar tók þátt í samningunum ásamt
stjórninni — í samninganefndinni voru yfir
20 menn. Fyrsti fundur sáttasemjara með
fulltrúum atvinnurekenda og verkafólks var
haldinn 19. maí. Þar lögðu atvinnurekendur
fram tilboð um 8% hækkun Iauna og 4%
eftir eitt ár. Samninganefndir verkalýðsfé-
laganna samþykktu að hafna þessu tilboði
og stóðu fast við kröfuna um 25% áfram.
14 verkalýðsfélög átm þá fulltrúa á samn-
ingafundum: Dagsbrún og Framsókn í
Reykjavík, Hlíf og Framtíðin í Hafnarfirði,
Eining á Akureyri, Vaka á Siglufirði, verka-
lýðsfélögin í Arnessýslu og sex verkalýðsfé-
lög á Suðurnesjum.
Um þetta leyti kom fram sú hugmynd frá
ríkisstjórninni að unnt væri að hækka gengi
76
íslenzkrar krónu um 10%, en það jafngilti
tekjuskerðingu útflytjenda um 500 miljón-
ir króna eða 40—50 þúsund krónum á hvern
félagsmann verkalýðssamtakanna. Þessi geng-
ishækkunarhugmynd ríkisstjórnarinnar kem-
ur viku fyrir kosningar. En um þetta sama
leyti setja atvinnurekendur fram hugmynd i
samningaviðræðunum sem er hreint ekki í
samræmi við gengishækkunarhugmyndir rík-
isstjórnarinnar: Þeir leggja til að grundvöll-
ur vísitölunnar verði falsaður þannig að hann
mæli ekki þær verðhækkanir sem verða
kunna af völdum kauphækkana beint! Og
eftir þennan skollaleik atvinnurekenda og
ríkisstjórnar skella verkföllin yfir 27. maí
— atvinnurekendur höfðu raunar enn boð-
ist til þess að stela aftur með vísitölufölsun-
um hluta af 8% tilboðinu — og það eru
sex verkalýðsfélög sem þennan dag taka þátt
í verkfallinu: Dagsbrún, Hlíf, Eining, Vaka,
Verkalýðsfélag Grindavíkur, Bílstjórafélag
Akureyrar. I þessum félögum eru um 7.000
manns. 28. maí bættust verkakonur í Hafn-
arfirði og Reykjavík í hópinn og sólarhring
síðar verkalýðsfélögin í Arnessýslu. Laugar-
daginn 30. maí hófst verkfall 13 félaga í
Málm- og skipasmíðasambandinu og öll
verkalýðsfélögin á Suðurnesjum — önnur en
Grindavík — hófu verkfall 2. júní.
Það gerðist fyrir þennan tíma —- fyrir
kosningar — að ýmis bæjarfélög og fyrir-
tæki gerðu samninga við verkalýðsfélögin til
bráðabirgða á grundvelli þeirra krafna sem
komu fram. Þær sveitarstjórnir sem þannig
riðu á vaðið voru Neskaupstaður, Hafnar-
f jörður, Selfoss.
Engir sáttafundir voru haldnir kosninga-
helgina og var greinilegt að atvinnurekend-
ur og ríkisstjórnin biðu eftir kosningaúrslit-
um til þess að geta áttað sig á stöðunni í land-
inu almennt og var enginn nýr sáttafundur
fyrr en á mánudag, 1. júní. Vert er að taka
J