Réttur - 01.10.1983, Qupperneq 29

urinn af þeirri för mjög góöur: Sovétríkin
keyptu af íslendingum vörur, fyrst og
fremst síld og annan fisk í stórum stíl og
borguðu megnið af vörunum í dollurum:
1946 nam salan til Sovétríkjanna tæp-
um 58 milljónum króna (57.672.00 kr.)
eða 19,8% af útflutningi íslands. — Inn-
fluttar vörur frá Sovétríkjunum voru þá
aðeins 2% af innflutningi íslands eða
rúmar 9 milljónir króna.
1947 nam salan til Sovétríkjanna rúm-
um 54 milljónum króna (54.245.000 kr.)
eða 18,7% af útflutningi íslands. Inn-
flutningur var hinsvegar aðeins 1,7% eða
tæpar 9 milljónir króna (8.933.000 kr.).
— Og þá var dollarinn rúmar 6 krónur.
Sovétríkin voru bæði þessi ár næstmesti
viðskiptaaðili íslands hvað útflutning ís-
lendinga snerti. (Bretland var hærra með
ca. 36% bæði árin.)
En nú greip ameríska auðvaldið inn í
málið. Það sá að Sovétríkin myndu verða
íslandi efnahagslegur bakhjarl í frelsis-
baráttu vorri við bandaríska stórveldið ef
svo færi sem horfði.
Bandaríkin knúðu og blekktu íslend-
inga til þess að gera Marshallsamninginn,
sem færði í rauninni efnahagsyfirráðin á
íslandi í hendur bandarískra auðdrottna.
1 krafti þessa „samnings“ var íslend-
ingum ekki aðeins bannað að byggja sér
íbúðarhús nema með leyfi fjárhagsnefnd-
ar í Reykjavík (sem stóð undir yfirstjórn
bandarískra herra), — heldur voru og
viðskipti við Sovétríkin brotin niður: 1948
var útflutningur íslands til þeirra aðeins
1,5% af útflutningnum og síðan ekkert,
er nokkru næmi þar til 1953. — Það átti
að gera ísland að hlýðinni bandarískri
nýlendu og herstöð, — koma á atvinnu-
leysi, launalækkun og fátækt, svo Islend-
ingar lærðu að beygja kné sín fyrir hinum
ameríska drottni og dollurunum hans, en
1950 var dollarinn hækkaður í rúmar 16
kr. og landið hertekið ári síðar.
En sú kynslóið, er endurreisti lýðveldið
eftir 6 alda erlend yfirráð, reyndist hinum
nýja erlenda drottni nokkuð óþjál öðru
hvoru. Vinstri stjómin (1956-9) kom aftur
á stórfelldum viðskiptasamningum við
Sovétríkin, eins og nýsköpunarstjórnin
forðum, þannig að 1959 voru viðskiptin
við Sovétríkin orðin 20% bæði hvað inn-
flutning og útflutning íslands snerti. —
Það sýndi sig þá að hægt var að afnema
atvinnuleysið og tryggja íslandi öruggan
viðskiptalegan bakhjarl með viðskiptum
við Sovétríkin.
Nú þegar auðvaldskreppan færist yfir
löndin með atvinnuleysi og fátækt, þá er
íslandi nauðsynlegra en nokkru sinni fyrr
að efla stórum markaði fyrir afurðir sínar
í Sovétríkjunum. Amerískir auðdrottnar
og þjónar þeirra munu vissulega ekki líta
slíkt hýru auga.
En ætla Islendingar að láta þá ráða ör-
lögum sínum og afkomu?
SKÝRINGAR:
1 Sjá „ísland í skugga heimsvaldastefnunnar", bls.
184-186.
221