Réttur - 01.01.1986, Blaðsíða 55

ÁGÚST VIGFtJSSON:
Hún Bjagga gamla
Þegar ég las bók Einars Oigeirssonar, „Kraftaverk einnar kynslóðar“, vöknuðu
upp í huga mínum ótal minningar frá bernsku minni. Margar minningar um ör-
snauða einstaklinga, sem alla ævi höfðu orðið að strita myrkranna á milli, fyrir
ekkert kaup og áttu hvergi höfði sínu að að halla er kraftarnir þrutu.
Nútíma æska heldur að maður sé að segja því þjóðsögu, þegar maöur segir því
frá lííinu eins og það var. Það er ekki langt síðan fólk á Islandi lifði við örbirgð
og allsleysi. Ég ætla nú að segja ykkur frá konu, sem varð að þola óblíð ævikjör.
Kona þessi, hún Bjagga gamla, dó fyrir ca. 40 árum.
Ég birti hér fyrst grein sem ég skrifaði um hana Bjöggu og birtist í bók minni
>,Mörg eru geð guma“. Eins og fram kemur í greininni, vissi ég lítið um lífshlaup
Kjöggu gömlu, enda þýddi lítið að spyrja hana. Nú fyrir skömmu kom til mín
hálfníræð kona, sem hafði þekkt Bjöggu gömlu og verið með henni. Kona þessi
heitir Sigríður Bogadóttir. Hún var gift Guðjóni Bjarnasyni verkalýðsleiðtoga í
Bolungavík. Hún er hálfsystir Eggerts Þorbjarnarsonar og Guðbjargar leikkonu.
Sigríður sendi mér í sumar bréf með upplýsingum um Bjöggu.
Ég birti þetta bréf til að menn geti séð hvernig lífskjör umkomuleysinga voru.
Sr. Páll Sigurðsson jarðaði Bjöggu gömlu. Ég var við jarðarförina og man enn
hvernig sr. Páll byrjaði: „Hérna hvílir nú hún Iíjagga gamla. Hvað skyldi maður
nú eiga að segja um hana?“ Ræðan var snilldarverk, full af samúð og skilningi á
kjörum smælingjanna.
Vatnsberinn
Það er stundum talað um hinar miklu
hreytingar, sem gerst hafi í þjóðlífi okkar
Islendinga á þessari öld. Pað er ekki
furða þótt eidri kynslóðinni verði tíðrætt
um þetta. Svo mjög sem allt hefur tekið
stakkaskiptum. Lífskjör og atvinnuhættir
hafa breyst svo að undrun sætir. — Mörg
störf, sem menn unnu og algeng voru og
hvert mannsbarn þekkti og kunni fyrir
50-60 árum, heyra nú fortíðinni til. Og
spyrji maður yngra fólkið um þessa hluti.
veit það ekki hvað við er átt.
Það kannast víst flestir eldri menn við
svo sjálfsagt og algengt starf að sækja
vatn. Vatnsleiðslur voru latíðar fyrir
hálfri öld. Allt vatn varð að sækja í brunn
eða lindir. Oft var þetta starf ætlað ung-
lingum. — Það þurfti oft að sækja mikið
vatn, — því búpeningurinn þurfti einnig
sinna muna með.
í kaupstöðum var þetta oft starf eldra
fólksins, og sumt gerði ekki annað en
sækja vatn. Þetta fólk var sífellt á ferli á
milli húsanna með föturnar og berann —
buröartréð.