Réttur - 01.04.1975, Blaðsíða 33

laut að hráefnaframleiðslu fyrir iðnríkin, en
á öðrum sviðum ríkti stöðnun eða afturför.
Hagkerfi hinna arðrændu ríkja voru einhliða
mótuð af hráefnaframleiðslunni. Þau voru
háð erlendri fjárfestingu en innlend fjár-
magnsmyndun var lítil sem engin
Með hliðsjón af þessu hefur því verið
haldið fram að ekki væri mögulegt að skapa
iðn- og tæknivæðingu í þriðja heimiftum,
nema að því er lýtur að námugreftri og
plantekrubúskap. Kerfi heimsvaldastefnunn-
ar kom hins vegar í veg fyrir þróun iðnaðar
á afskekktari svæðum. Iðnvæðing á slíkum
stöðum braut í bága við hina alþjóðlegu
verkaskiptingu milli framleiðanda hráefna
annarsvegar og iðnaðarvara hins vegar. Slík
iðnvæðing miðuð við þjóðarhag í einstöku
þróunarlandi ógnaði sjálfu kerfi arðræningj-
anna.
En stjórnlist þjóðfrelsisafla hefur tekið mið
af þessu og því hafa slík öfl lagt áherslu á
eftirfarandi: 1. þjóðnýtingu og eignatöku
ríkisins á erlendu fjármagni. 2. iðnvæðing um
fram allt. 3. áætlunarbúskap. En vegna þess
hvað íhlutun fjölþjóðahringanna er sterk og
yfirráð þeirra á heimsmarkaðnum mikil, þá
hefur þessi stefna ekki náð tilætluðum á-
rangri, meira þarf til. Hröð iðnaðaruppbygg-
ing hefur haft í för með sér þörf á innflutn-
ingi á framleiðslutækjum og tækniþekkingu.
Þetta ásamt skorti á fjármagni til að fjárfesta
hefur leitt til þess að þjóðirnar hafa orðið á
nýjan leik háðar þeim öflum sem þær ætluðu
að losna undan. Jafnframt því hefur hröð
iðnaðaruppbygging leitt til óæskilegra mót-
setninga gagnvart sveitaalþýðu sem er meiri-
hluti íbúa í hverju þróunarlandi. Miðpunkt-
urinn í vandamálum þriðja heimsins er því:
Þróun fyrir hverja? Iðnvæðing án sósíalískra
markmiða hefur leitt til þess að auka stétta-
mun og lífskjarabilið milli íbúanna í þróun-
arlöndunum innbyrðis. Þetta hefur jafnvel
leitt til þess að auka neyðina og dregið úr
tekjum mikils fjölda fólks sem bjó fyrir við
mikla neyð. Kapítalísk þróun í þróunarlandi
leiðir aðeins til bættra kjara fyrir lítinn hluta
íbúanna og lífskjarabilið innan lands breikk-
ar.
ER AÐ KOMA UPP NÝ VERKASKIPT-
ING Á ALÞJÓÐAVETTVANGI?
Þegar litið er á hina hefðbundnu verka-
skiptingu sem nýja nýlendustefnan hefur
komið á milli hráefnaframleiðenda og iðn-
ríkjanna, þá er hægt að eygja það, að ný
verkaskipting er að sjá dagsins ljós, — nýtt
heimsvaldasinnað arðránskerfi. Fjölþjóða-
hringarnir eru byrjaðir að fjárfesta í þróun-
arlöndunum, fyrirtækjum er komið á fót
bæði í þungaiðnaði og léttaiðnaði. Þeir eru
að ná tökum á þeim iðnaði er skýtur helst
rótum í þróunarlöndunum og auðgast á efna-
hagsþróun í þriðja heiminum. Tökum eitt
dæmi: Brasilía er að verða að nokkru leyti
iðnríki. Auk léttaiðnaðar eða neysluiðnaðar
sem ætlað er að anna eftirspurn hinnar fá-
mennu yfir- og millistéttar Brasilíu, þá er nú
komin upp stóriðjuver, efnaiðnaður og vax-
andi bílaiðnaður. I samvinnu við auðfélög
í Bandaríkjunum, Japan, Þýskaland og fleiri
evrópuríkjum er Brasilía orðin útflytjandi
á iðnaðarvörum. Sama gildir um Suður-
Afríku. Sama munstrið, útþenslan í atvinnu-
lífinu tekur mið af útflutningi á sama tíma
og megninu af íbúum landsins er haldið á
örbirgðarstigi og fær ekki að taka þátt í þró-
uninni, nema sem arðrænt vinnuafl í vaxandi
mæli.
Suður-Kórea og Formósa hafá einnig auk-
ið til muna iðnaðarframleiðslu sína, einkum
á sviði samsetningariðnaðar og útflutning-
urinn vex. Þarna er um að ræða, að auðfé-
113