Réttur - 01.04.1975, Blaðsíða 50

myndu dynja yfir ísland á næstunni: „Kreppan
er hvergi til, nema í kollinum á Brynjólfi
Bjarnasyni."
*) Tilvitnunin er í ljóð Nordahl Griegs um
Viggo Hansteen, — í þeirri viðbót, sem hann
vildi ekki láta birta fyrr en eftir stríð og
hljóðar vísan svo í heild:
„Menneskets stolte hjerte, som grenselost gir
sig hen
villig, hvis det blir kalt pá á dp for en ukjent
venn —
menneskets stakkars hjerte som, fattig, ikke
formár
á bære sin egen storhet gjennom de lange ár.“
3) Þó eru og á þessu undantekningar: Það getur
gerst, einkum í litlum þröngum flokki, að
ofstækisfullir flokksmenn beri góða, raunsæja
foringja ofurliði. Svo var í þýska kommúnista-
flokknum, er hann var stofnaður í desember
1918. Þá vildu þau Rosa Luxemburg og Karl
Liebknecht og með þeim bestu foringjarnir að
flokkurinn tæki þátt í kosningunum til stjóm-
lagaþingsins í Weimar 1919, en meirihluti
þingfulltrúa felldi tillögu þeirra. I þeirri upp-
reisn, er varð í janúar 1919 voru þau bæði og
fleiri ágætir foringjar myrtir og beið flokkur-
inn þess aldrei bætur.
4) Til eru á ýmsum málum æfisögur ýmissra
þessara leiðtoga, sem hér em nefndir og skal
þeirra getið eftir því, sem ég hef þær tiltækar,
svo þeir, sem áhuga hafa geti kynnt sér þær:
Stella Blagojew: Georgi Dimitroff. Kurze
Lebensbeschreibung. Berlín 1954.
Marcella und Maurizio Ferrara: Palmiro
Togliatti. Berlín 1956.
Jean Lacouture: Ho Chi Minh. Kaupmanna-
höfn 1968.
Dolores Ibárruri: Der einzige Weg. Erinne-
rungen (endurminningar). Berlín 1964.
Stuart Schram: Mao Tse-Tung. (Penguin-
bók). 1966.
Agnes Smedley: Der grosse Weg. (Æfisaga
Tsju-Tehs marskálks.) Berlín 1958.
Æfisögur um Pollitt, Luiz Prestes og Chou
En-Lai em mér ekki kunnar. En um Luiz
Prestes má mikið lesa í ævisögu Olgu
Benario, færðri í söguform, útgefin í Berlín
1961 — og var áður sagt frá henni í Rétti.
Svo hefur og verið um æfiatriði Dimitroffs,
Togliattis, Ho Chi Minhs og Maos formanns.
En í bók Edgar Allan Snow: „Red star over
China“ em nokkkur æviatriði hinna þriggja
kínversku leiðtoga.
Hvað frakkana snertir, þekki ég þessar
tvær:
Maurice Thorez: Ein Sohn des Volkes (end-
urminningar). Berlín 1961. (Franski titillinn er
„Fils du peuple“.)
Jaques Duclos: Memoiren (endurminningar).
Berlín 1972. (Franski titillinn er: „Mémoires.)
Duclos andaðist nú nýlega.
5) Hér er raunverulega vitnað í bréf það, er Karl
Marx ritar Andrew Johnson Bandaríkjafor-
seta, fyrir hönd I. Intemationale eftir morðið
á Abraham Lincoln. Þar segir Marx, eftir fá-
gæta góða skilgreiningu á Lincoln: „í stuttu
máli, hann var einn þeirra sjaldgæfu manna,
sem tekst að verða miklir án þess að hætta að
vera góðir. Látleysi þessa mikla og góða
manns var í sannleika þvílíkt, að þá fyrst er
hann var fallinn í valinn sem píslarvottur upp-
götvaði heimurinn að hann var hetja.“ — Bréf
þetta og annað til Lincolns birtust í íslenskri
þýðingu í Rétti 1965, bls. 11—16.
°) í grein: „Die antifaschistische Aktion im An-
march“ í „Internationale Presse-Korrespon-
denz“ 14. júní 1932. Zörgiebel, hinn sósíal-
demókratíski lögreglustjóri Berlínar, hafði
bannað kröfugöngu verkamanna 1. maí 1929.
Þegar verkamenn samt stóðu á síniim rétti,
drap lögreglan yfir 30 þeirra.
7) Það er af þessum fjórum leiðtogum sósíal-
demókrata sem hér hafa verið nefndir, að
segja eftir sigur nasismans að þeir Severing,
áður innanríkisráðherra Prússlands, og Zörgie-
bel vom báðir á eftirlaunum á nasistatímun-
um og síðar virkir í sósíaldemókrataflokki V-
Þýskalands, dánir Severing 1952 og Zörgiebel
1961. — Hilferding, er var frægur hagfræð-
ingur, einkum fyrir rit sitt „Das Finanz-kapi-
tal“, var einn af aðalleiðtogum sósíaldemó-
krata í Weimarlýðveldinu, mikill andstæðing-
ur kommúnista og samfylkingar við þá, um
tíma fjármálaráðherra. Var tekinn fastur af
franskri lögreglu í febrúar 1941, eftir að hafa
flúið til Suður-Frakklands, afhentur nasistum
11. febrúar 1941 og myrtur af þeim í La
Santé fangelsinu í París daginn eftir. — Grze-
130