Réttur - 01.04.1975, Blaðsíða 37

ráðstefnu Alþjóðasambands ungra kommún-
ista í París 1938 og héit 1939 tíl Moskvu.
Hann hafði reynt að halda áfram háskóla-
námi sínu, jafnhliða flokksstarfinu, í Prag
og París og lauk svo prófi í Moskvu. Þar var
hann 1942—43 ritari Alþjóðasambands
ungra kommúnista og fulltrúi júgóslavneska
flokksins í Komintern. Ennfremur stjórnaði
hann þaðan útvarpi til júgóslavnesku skæru-
liðanna og kynnti fyrstur umheiminum bar-
áttu þeirra, uns hann fór sjálfur og varð
einn af bestu samstarfsmönnum Titos í frels-
isbaráttunni.
Eftir að sigur vannst og J úgóslavar tóku að
byggja upp sitt sósíalistíska þjóðfélag á sinn
sérstaka máta, varð hann einn af gifturíkustu
foringjum þeirra: þingmaður, meðlimur í
miðstjórn og framkvæmdanefnd flokksins,
— um tíma ritstjóri „Borba” aðalmálgagns
flokksins, þingforseti o. s. frv. En löngum var
hann forustumaður þeirrar nefndar mið-
stjórnarinnar, er hafði með alþjóðamál að
gera. Og þar reyndi hvað mest á hann og ein-
mitt í þeim eiginleika hans kynntist ég hon-
um.
Þessi blíði og elskulegi félagi var svo
harður og ósveigjanlegur, þegar ofstæki eða
drottnunargirni vildi beygja hann eða flokk-
inn af sjálfstæðri leið, — að unun var að
því að fylgjast með. Og hann var ekki síður
á verði ef tilhneigingar til slíks komu upp
innan eigin flokks. Undirstrikar hann í síð-
usm bók sinni „Bylting og sköpunarmáttur"
að júgóslavneski flokkurinn sé „fyrsta stofn-
un í sögunni, sem tekur afstöðu gegn eigin
einokun", og ræðir þar ýtarlega einmitt þá
hættu, sem ríkisvald — líka í sósíalistísku
ríki — getur verið fyrir nýsköpun þjóðfé-
lagsins og mannlegt frelsi.
Það var mikill missir fyrir júgóslavneska
flokkinn og alþjóðahreyfinguna að missa
þennan ágæta félaga 61 árs að aldri. Hvar-
vetna úr heiminum bárust til Belgrad sam-
úðarkveðjur: Dolores Ibarruri (Passionaria),
Santiago Carillo, Willy Brandt, Ceausescu
o.fl., o.fl. tjáðu samúð sína og júgóslavneska
þjóðin og Kommúnistaflokkurinn sérstaklega
kvöddu hann með mikilli virðingu.
„Verk hans munu lifa með okkur, ekki
aðeins í minningunni, heldur og í allri bar-
áttunni, sem hann ætíð var með í, líka þeg-
ar lokin nálguðust. Við kveðjum nú líkama
hans, er þrotlaus vinna hefur tæmt krafta
hans en sár og vanheilsa þjáð, en byltingar-
andi hans verður með okkur að eilífu," sagði
Petar Stambolic, varaforseti Júgóslavíu, í
kveðjuræðunni, er yfir 100 þúsund manns
fylgdu þessum ástsæla leiðtoga til grafar.
Ég sá Vlahovic síðast á þingi júgóslavneska
Kommúnistaflokksins í maí í fyrra, um-
kringdan af ungum aðdáendum. Hann kunni
vel við sig í þeim hópi, alltaf jafn ungur í
anda og vígreifur — fram í andlátið.
Einar Olgeirsson.
117