Morgunblaðið - 24.01.2006, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 24. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Nei, nei, Búkolla mín, það eru engar trúarkreddur hér. Reyndu bara að baula ekki mikið
meðan á athöfninni stendur.
Einungis 13% íþróttafrétta íEvrópu fjalla um konur.Karlmenn eru höfundar
mikils meirihluta íþróttafrétta í
fjölmiðlum. Greinilegur munur er
á því hvernig fjallað er um afreks-
fólk í íþróttum eftir kyni. Þannig
virðist ákveðin tilhneiging vera til
að gera íþróttamenn að hetjum og
er umfjöllunin persónulegri og oft
á tíðum neikvæðari fyrir vikið. Í
tilfelli íþróttakvenna er fókusinn
nær undantekningarlaust á íþrótt-
ina sjálfa og liðið í heild sinni, en
lítið sem ekkert fjallað um einkalíf
leikmanna. Í flestum tilvikum er
umfjöllun um íþróttakonur á já-
kvæðum nótum.
Þetta er meðal þess sem fram
kemur í nýrri skýrslu um niður-
stöður rannsóknar um íþróttir,
fjölmiðla og staðalímyndir
kynjanna sem kynnt var í síðustu
viku. Rannsóknin er samstarfs-
verkefni milli Austurríkis, Lithá-
ens, Noregs, Íslands og Ítalíu.
Gögnum rannsóknarinnar var
safnað annars vegar sumarið 2004
meðan Ólympíuleikar stóðu yfir
og hins vegar á nokkrum handa-
hófskenndum venjulegum dögum
á fyrri helmingi ársins 2005.
Könnuð var íþróttaumfjöllun bæði
í ljósvaka- og prentmiðlum. Fram
kemur í rannsókninni að áberandi
munur var á umfjöllun fjölmiðla
um íþróttir á þessum ólíku tíma-
bilum þar sem fótboltinn var yf-
irgnæfandi í íþróttafréttum á
venjulegu dögunum, en aðrar
íþróttagreinar, s.s. frjálsar íþrótt-
ir, sundgreinar og fimleikar fengu
mun meiri umfjöllun meðan á Ól-
ympíuleikunum stóð.
Fram kemur í rannsókninni að
karlmenn eru mun meira áberandi
í fótboltaumfjöllun fjölmiðla en
konur. Karlar eru einnig fyrirferð-
armeiri í fréttum af hópíþróttum á
borð við körfubolta og handbolta.
Konur eru aftur á móti sýnilegri í
einstaklingsgreinum á borð við
skíðaíþróttir og sundgreinar þótt
þær komist samt ekki með tærnar
þar sem karlarnir hafa hælana
hvað umfang umfjöllunar varðar.
Auka þarf umfjöllun um kon-
ur í íþróttum á jákvæðan hátt
Þegar fréttirnar eru kyngreind-
ar kemur, eins og fyrr sagði, í ljós
að 78% íþróttaumfjöllunar beina
sjónum sínum einvörðungu að
karlaíþróttum og karlkyns
íþróttamönnum, meðan aðeins
13% eru um kvennaíþróttir og
kvenkyns íþróttamenn. Í 9% til-
vika var í fréttinni fjallað jafnt um
karlar og konur. Sé litið til þess í
hverja er vitnað kemur í ljós að í
65% tilvika er í fréttaskrifum að-
eins vitnað í karlmenn, en til sam-
anburðar er aðeins í 5% íþrótta-
frétta vitnað einvörðungu í konur.
Þegar fjallað er um kvennaíþróttir
virðist tilhneigingin vera sú að
skrifa annaðhvort um viðburðinn
án þess að vitna í íþróttakonurnar
sjálfar og sé vitnað í einhvern þá
er það í yfirgnæfandi tilfellum
karlmaður.
Velta má upp þeirri spurningu
hvort karllægt sjónarmið í frétta-
skrifum um íþróttaviðburði og
-leiki endurspegli þá staðreynd að
mikill meirihluti þeirra sem skrifa
íþróttafréttir er karlmenn. Þannig
leiðir rannsóknin í ljós að í 87% til-
vikum voru höfundar íþróttaefnis
(svo fremi að efnið var höfundar-
merkt) eftir karlmann. Aðeins 9%
greina voru skrifuð af konum og
5% íþróttaefnis voru samvinnu-
verkefni beggja kynja.
Að sögn Kjartans Ólafssonar,
sérfræðings hjá Rannsóknar-
stofnun Háskólans á Akureyri
sem hafði umsjón með rannsókn-
arhlutanum hérlendis, var mark-
mið rannsóknarinnar tvíþætt.
Annars vegar að skapa þekkingu á
hluti og hlutverkum karla og
kvenna í íþróttafréttum í Evrópu
og hins vegar að finna leiðir til að
brjóta upp staðalmyndir kynjanna
í tengslum við íþróttir. Í þeim til-
gangi hefur verið útbúið fræðslu-
efni í margmiðlunarformi sérlega
ætlað íþróttafréttamönnum,
íþróttakennurum og þjálfurum
sem dreift verður auk þess að vera
aðgengilegt á netinu.
Aðspurður hvort eitthvað í
rannsókninni hafi komið honum
sérlega á óvart segist Kjartan hafa
átt von á því að Ísland hefði komið
betur út en samanburðarlöndin í
ljósi þess hversu löng hefð kynja-
og jafnréttisbaráttu er hérlendis.
Leggur hann áherslu á að umfjöll-
un um konur í íþróttum eigi ekki
að bæta upp með hugmyndum um
að auka vinsældir kvennaíþrótta
með kynferðislegri hlutgervingu
kvenna eða öðrum þvingandi og
stöðluðum kynhlutverkum. Mikil-
vægt sé því að auka umfjöllun um
konur í íþróttum á jákvæðan hátt.
Fréttaskýring | Greining á íþróttaumfjöll-
un fjölmiðla út frá kynjum
Íþróttir og
kynjaímyndir
Karllæg sjónarmið, viðmið og gildi virð-
ast allsráðandi í íþróttafréttamennsku
Hlutur íþróttakvenna í fjöl-
miðlum er tilfinnanlega rýr

Þó nokkuð hátt hlutfall
íþróttafrétta séu ekki til þess
gerðar að draga upp staðal-
ímyndir af kynjunum þá birtast
augljósar staðalímyndir í um
þriðjungi frétta. Sem dæmi um
slíka staðalímynd má nefna að
dregin er upp mynd af tilfinn-
ingasemi íþróttakvenna meðan
leikkænska og skynsemi íþrótta-
manna er rómuð. Þetta er meðal
þess sem kemur fram í rannsókn
á íþróttaumfjöllun út frá kynjum.
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is

 

 

 

    

   

 

  !
      "# $


 
     

  
    
      
Íþróttaumfjöllun fjölmiðla greind eftir kyni þeirra sem um er fjallað.
Frumkvöðla-
verðlaun
Icelandair
2006
Icelandair leitar að samstarfsaðila sem lumar á nýrri
vöru og/eða viðburði sem gæti höfðað til erlendra
ferðamanna.
Við leitum í hugmyndasmiðju ykkar að vöru/viðburði
sem gæti verið gangsettur eða verður í gangi frá
september 2006.
Besta hugmyndin hlýtur nafnbótina Frumkvöðlaverð-
laun Icelandair (Icelandair Pioneer Award Winner)
og verður sem slík tekin undir „væng“ Icelandair og
markaðssett erlendis á vefsíðum félagsins.
Verðlaunin eru vegleg eða 500.000 kr. og 10 farseðlar á leiðum Icelandair
til að kynna vöruna/viðburðinn erlendis.
Tillögum skilist á einu A4 blaði á frumkvodull@icelandair.is eða sendist til
Frumkvöðlaverðlaun Icelandair, Aðalskrifstofa Icelandair, 101 Reykjavík.
Allar nánari upplýsingar á www.icelandair.is/frumkvodull.
Skilafrestur er til 1. mars og vinningshafar verða tilkynntir í apríl/maí.
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
I
C
E
30
81
4
0
1/
20
06