Morgunblaðið - 24.01.2006, Blaðsíða 14

14 ÞRIÐJUDAGUR 24. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Flest bendir til þess aðStephen Harper, leiðtogiÍhaldsflokksins, verðinæsti forsætisráðherra
Kanada en þingkosningar voru
haldnar í landinu í gær. Skoð-
anakannanir sem birtar voru á
sunnudag sýndu að íhaldsmenn voru
líklegir til að hljóta 37% atkvæða en
Frjálslyndi flokkurinn, sem hefur
verið við völd í Kanada frá því í októ-
ber 1993, hafði aðeins 27% fylgi.
Harper er 46 ára gamall, kvæntur
og tveggja barna faðir. Hann hefur
heitið því að hreinsa til í kanadískum
stjórnmálum, bæta samskiptin við
Bandaríkin og lækka skatta. Kjós-
endur sáu ekki ástæðu til að veita
honum og flokki hans brautargengi í
þingkosningum í júní 2004 en þá
tókst frjálslyndum að útmála Harper
sem öfgakenndan hægrimann er
mest ætti sameiginlegt með George
W. Bush Bandaríkjaforseta, en Bush
er allt annað en vinsæll í Kanada.
Harper virðist hins vegar hafa tek-
ist mun betur upp að þessu sinni, auk
þess sem almenningur í Kanada virð-
ist telja tíma til kominn að skipta um
valdhafa.
Harper er hagfræðingur að mennt
og sat fyrst á þingi fyrir Umbóta-
flokkinn kjörtímabilið 1993–1997, en
hvarf þá til annarra starfa sem fram-
kvæmdastjóri hugveitu sem heldur á
lofti merkjum einstaklingsframtaks-
ins og réttindum skattborgaranna.
Hann kom aftur inn á þing 2002 og
hóf þá baráttu fyrir samruna hægri-
flokkanna á kanadíska þinginu, en
glundroði einkenndi hægri vænginn í
kanadískum stjórnmálum um árabil.
Varð Harper síðan leiðtogi hins nýja
Íhaldsflokks 2004.
Á skjön við kanadísk gildi?
Íhaldsmönnum tókst hins vegar
ekki að stilla saman strengi sína sem
skyldi í kosningabaráttunni í júní það
sama ár og yfirlýsingar frambjóð-
enda flokksins þóttu grafa undan
baráttu hans, en m.a. lýstu þeir sig
andvíga fóstureyðingum og gift-
ingum samkynhneigðra og þannig
höfðu frjálslyndir fengið tilefni til að
útmála Harper og hans flokk sem
samsafn öfgahægrimanna.
Að þessu sinni hefur Harper tekist
að halda flokki sínum á miðjunni og
áherslan hefur verið lögð á efnahags-
umbætur og skattalækkanir til
handa millistéttarfólki í stað fé-
lagslegrar íhaldssemi.
Paul Martin, forsætisráðherra og
leiðtogi frjálslyndra, hamraði engu
að síður á því í kosningabaráttunni að
Harper væri úlfur í sauðargæru,
stefna hans væri í reynd hörð hægri-
stefna sem ætti sitthvað skylt við
stjórnarhætti Bush Bandaríkja-
forseta. Varaði Martin kjósendur við
því að Harper ætti eftir að draga úr
réttindum til fóstureyðinga, snúa við
ákvörðunum um giftingar samkyn-
hneigðra og raða íhaldsmönnum í
alla dómstóla landsins; sem sé að
stefnumál Harpers væru öll á skjön
við hefðbundin og frjálslynd kan-
adísk gildi.
Þessu hefur Harper neitað og ljóst
má telja að kjósendur telja kominn
tíma á breytingar, en spillingarmál
hafa m.a. leikið Frjálslynda flokkinn
grátt. Harper þykir hafa tekist vel
upp í kosningabaráttunni, hann var
ekki talinn búa yfir miklum persónu-
töfrum áður en hefur verið afslapp-
aður í framkomu, að sögn fréttaskýr-
enda, og kjósendur virðast
reiðubúnir til að treysta honum fyrir
stjórnartaumunum.
Þarf líklega að fara
fyrir minnihlutastjórn
Fréttaskýrendur segja aftur á
móti að það muni ráðast af því hvort
íhaldsmenn hafi náð að vinna hreinan
meirihluta á þingi í gær eður ei hvers
konar stjórn Harper muni fara fyrir í
Kanada. Hafi Íhaldsflokkurinn
tryggt sér meirihluta þingsæta kunni
hægri-harðlínustefnu að verða ofan
á; þurfi flokkurinn hins vegar að
mynda minnihlutastjórn með stuðn-
ingi þjóðernissinna í Quebec, Bloc
Quebecois, eða vinstri mönnum í
Nýja lýðræðisflokknum sé líklegt að
hófstillt miðjustefnan, sem keyrt var
á í kosningabaráttunni, ráði ferðinni.
Úlfur í sauðargæru eða hófstilltur hægrimaður?
Eftir Davíð Loga Sigurðsson
david@mbl.is
Reuters
Stephen Harper, sem líklega verður næsti forsætisráðherra Kanada, þótti
takast vel upp í kosningabaráttunni. Hér heldur hann á Noelle Nielson,
sem að vísu er ekki komin með kosningarétt, er aðeins níu mánaða gömul.
’Harper þykir hafa tekist vel upp í kosn-
ingabaráttunni...‘
AÐ minnsta kosti tíu biðu bana þegar fimm hæða bygg-
ing í Nairobí í Kenýa hrundi og meira en 50 slösuðust
alvarlega. Meira en 280 verkamenn voru inni í bygg-
ingunni þegar hún hrundi en einn þeirra sagði að varað
hefði verið við því í síðustu viku að undirstöður bygg-
ingarinnar væru ekki traustar. Unnu verkamennirnir
að því að bæta við hæðum ofan á húsið. Hundruð
manna tóku þátt í björgunarstarfi á vettvangi í gær en
óttast var að fleiri væru grafnir í rústum bygging-
arinnar.
AP
Fimm hæða bygging hrundi
RÚMLEGA 40% kjósenda hyggjast
styðja Fatah-hreyfinguna í þingkosn-
ingunum í Palestínu á morgun, mið-
vikudag, ef marka má skoðanakönn-
un, sem birt var í gær.
Könnunin var unnin á vegum An-
Najah-háskólans á Vesturbakkanum
og eru niðurstöður hennar að mestu í
samræmi við fyrri kannanir. Fylgi við
Fatah-hreyfingu Mahmuds Abbas
forseta mælist nú 42%. Hins vegar
leiðir könnunin einnig í ljós að fylgi
við hina róttæku Hamas-hreyfingu er
traust. Af þeim sem afstöðu tóku
kváðust 34% ætla að styðja frambjóð-
endur Hamas.
Auk hreyfinganna tveggja bjóða
þrír smærri flokkar fram í þingkosn-
ingunum, sem verða hinar fyrstu í
Palestínu í tíu ár. Vera kann að smá-
flokkarnir komist í oddaaðstöðu á
þinginu í Ramallah eftir kosningarnar
á morgun. Á þingi sitja 132 fulltrúar
en á kjörskrá eru rúmlega þrettán
hundruð þúsund kjósendur.
Nabil Shaath, sem stjórnar kosn-
ingabaráttu Fatah, viðurkenndi í gær
að yfirburðastöðu hreyfingarinnar í
palestínskum stjórnmálum væri nú
ógnað. Hamas-hreyfingin kynni að
komast í aðstöðu til að mynda ríkis-
stjórn að kosningunum loknum.
Hamas er að stofni til róttæk hreyf-
ing múslima, sem hafnar samninga-
viðræðum við Ísraelsríki og neitar að
viðurkenna tilverurétt þess. Mikið
fylgi við hana kemur ekki síst til sök-
um félagslegs grasrótarstarfs auk
þess sem leiðtogar Hamas hafa ekki
verið bendlaðir við þá miklu spillingu,
sem sögð er hafa þrifist í skjóli Fatah-
hreyfingarinnar og leiðtoga hennar.
Hamas tók ekki þátt í þingkosning-
unum fyrir tíu árum og hafa ýmsir, þ.
á m. ráðamenn í Bandaríkjunum,
áhyggjur af uppgangi hennar.
Bandaríkin styrkja Fatah
Frá því var greint um liðna helgi að
bandarísk stjórnvöld hefðu varið 1,9
milljónum dollara, rúmum 117 millj-
ónum króna, til styrktar ýmsum smá-
verkefnum Fatah í aðdraganda kosn-
inganna. The Washington Post
greindi frá þessu og sagði að Banda-
ríkjastjórn vildi með þessu leitast við
að bæta ímynd hreyfingarinnar og
efla hana í baráttunni við Hamas.
Fatah heldur
forustunni
DAVID Cameron, hinn
nýi leiðtogi breska
Íhaldsflokksins, segir
að stöðugleiki í efna-
hagsmálum verði tal-
inn mikilvægari en
lækkun skatta komist
flokkurinn til valda í
Bretlandi.
Cameron lét þessi
orð falla í viðtali við
dagblaðið Financial
Times í gær. Yfirlýsing
þessi felur í sér nokkra
stefnubreytingu af
hálfu Íhaldsflokksins
þar eð loforð um
skattalækkanir hafa
jafnan verið fyrirferðarmikil í
stefnuskrá íhaldsmanna fyrir þing-
kosningar í Bretlandi.
„Hvað efnahagsmál-
in varðar er alveg ljóst
af minni hálfu að stöð-
ugleiki og ábyrgð eru í
fyrsta, öðru og þriðja
sæti á forgangslista
okkar og að sú áhersla
er mikilvægari en lof-
orð um lækkun
skatta,“ sagði Came-
ron. Hann tók fram að
Íhaldsflokkurinn hefði
með þessu ekki horfið
frá þeirri stefnu að
lækka bæri skatta en
það yrði gert „með
tímanum“.
Cameron gagnrýndi Gordon
Brown, fjármálaráðherra Bretlands,
og sagði stefnu hans fallna til að
hefta viðskipta- og efnahagslífið í
Bretlandi. Skattahækkanir Verka-
mannaflokksins og heftandi reglu-
gerðir væru hægt en markvisst að
„stífla æðakerfi efnahagslífsins í
Bretlandi“.
Cameron hefur lýst yfir því að
breski Íhaldsflokkurinn eigi ekki
einvörðungu að vera málsvari við-
skiptalífsins heldur beri flokknum
og að veita stórfyrirtækjum aðhald.
Cameron sagðist aðspurður hafa
talið nauðsynlegt að leiðrétta þann
misskilning að íhaldsmenn væru
fyrst og fremst málpípur auðvalds-
ins. Flokkurinn væri sannfærður
um ágæti hins frjálsa markaðshag-
kerfis og óheftra viðskipta en ekk-
ert og enginn væri yfir lögin hafinn.
Stöðugleiki mikilvægari
en skattalækkanir
David Cameron boðar breyttar áherslur í efnahagsmálum
David Cameron
Peking. AFP. | Fjölmiðlar í Kína
greindu frá því um helgina að tvö
pandadýr sem Kínverjar hyggjast
gefa Taívönum til marks um vin-
arhug sinn væru nú að læra þá kín-
versku mállýsku sem Taívanar nota
í því skyni að geta átt auðvelt með að
aðlagast sínu nýja heimalandi.
Starfsfólk Panda-rannsóknarstof-
unnar í Wolong syngja nú taívönsk
lög fyrir birnina í tíma og ótíma, en
þeir bera ekki nöfn heldur númer,
16 og 19, líkt og venja er í mörgum
kommúnistaríkjum. „Númer 16
gengur vel að læra og er byrjaður að
svara þegar til hans er talað,“ sagði
einn starfsmanna. „Númer 19 er
meiri prakkari og ekki mjög sam-
viskusamur námsmaður.“
16 er kvenkyns og til vinstri á
myndinni, en 19 er karlkyns. Sú kín-
verska mállýska sem töluð er í Taív-
an er eins ólík mandarín-kínversku
og ítalska er ólík frönsku.
Reuters
16 og 19 á skólabekk