Morgunblaðið - 24.01.2006, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 24. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Magnús MárLárusson fædd-
ist í Kaupmanna-
höfn 2. september
1917. Hann lést á
Hjúkrunarheimil-
inu Eiri 15. janúar
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Jónas Magnús Lár-
usson og Ida Maria
Lárusson, fædd
Gullström. Bróðir
Magnúsar er Björn
f. 15. ágúst 1926.
Eiginkona Magn-
úsar Más var María Guðmunds-
dóttir, f. 19. febrúar 1917, d. 7.
janúar 2000 úr MND sjúkdómi.
Börn þeirra eru 1) Monika, f.
11. nóvember 1942, gift Adólfi
Adólfssyni. 2) Allan Vagn, f. 10.
mars 1945, kvæntur Margréti
Gunnarsdóttur. 3) Sesselja, f. 14.
júní 1950, gift Ársæli Kjartans-
syni. 4) Jónas Björn, f. 21. mars
1952, kvæntur Drífu Freysdóttur.
5) Finnur, f. 3. september 1956,
kvæntur Karin Magnússon.
Barnabörn Magnúsar eru sextán
og barnabarnabörnin eru 9.
Magnús Már lauk stúdentsprófi
frá MR 1937. Hann lagði stund á
útgáfunnar, en hún er 22 bindi.
Hann var skipaður í Skálholts-
nefnd og var einn til umsjónar
með verkum þar 1957-63 í umboði
ráðherra. Magnús Már sat í stjórn
Hins íslenska Biblíufélags 1948–
64. Hann var forseti guðfræði-
deildar í nokkur ár. Hann sat á
kirkjuþingi í fjögur ár og var um
tíma í stjórn Prestafélags Íslands.
Þá var hann varaformaður Hins
íslenska fornleifafélags 1961-86.
Magnús Már sat í mörg ár í Ör-
nefnanefnd og í Verðlaunanefnd
Gjafar Jóns Sigurðssonar og var í
nokkur ár formaður bókasafns-
nefndar Háskóla Íslands. Hann
sat í sameiginlegri nefnd Dana og
Íslendinga um málefni Stofnunar
Árna Magnússonar (Árnanefnd)
1970–75 og var í fjögur ár for-
maður Stofnunar Árna Magnús-
sonar á Íslandi. Hann sat í nefnd
þeirri er annaðist skiptingu hand-
rita á milli Dana og Íslendinga.
Magnús Már var heiðursdoktor
við lagadeild Lundarháskóla og
við guðfræðideild Háskóla Ís-
lands. Hann hlaut viðurkenningar
fyrir störf sín, m. a. Henrik Stef-
fens verðlaunin, Fálkaorðuna og
Dannebrogsorðuna. Þá var hann
heiðursfélagi í vísindafélögum í
ýmsum löndum. Eftir Magnús Má
liggja fjölmörg verk á sviði guð-
fræði, sagnfræði, lögfræði og
fornleifafræði.
Magnús Már verður jarðsung-
inn í kyrrþey í dag.
guðfræði við Kaup-
mannahafnarháskóla
1937–38 og útskrif-
aðist sem cand. the-
ol. frá Háskóla Ís-
lands 1941. Magnús
Már varð prestur í
Breiðabólstaðar-
prestakalli á Skógar-
strönd 1941, stunda-
kennari við
Menntaskólann á Ak-
ureyri 1941–42 og
prestur á Skútustöð-
um 1944–49. Magnús
Már hóf kennslu við
guðfræðideild HÍ 1947 og var
skipaður prófessor 1953. Magnús
Már kenndi einnig við heimspeki-
deild HÍ og var skipaður prófess-
or í sagnfræði 1968. Árið 1969
var hann kjörinn háskólarektor
og gegndi því embætti til 1973.
Hann gegndi gistiprófessorsemb-
ætti við lagadeild Háskólans í
Lundi og háskólann í Turku í
Finnlandi og var andmælandi við
doktorsvarnir í guðfræðideild,
heimspekideild og lagadeild hér
og erlendis.
Magnús Már sat í ritstjórn Kult-
urhistorisk Leksikon for Nordisk
Middelalder frá upphafi til loka
Elsku afi minn. Það er alltaf erfitt
að kveðja og jafnvel þó að þú hafir
sjálfur verið sáttur við að kveðja
gerir það þetta bara ekki mikið auð-
veldara fyrir okkur hin.
Ég á ekki margar minningar um
þig áður en þið fluttuð á Aflagrand-
ann. Einu sinni kom ég alltaf til
ykkar ömmu á miðvikudögum eftir
skóla og lærði hjá ykkur og spilaði
við ömmu og maulaði röndóttu
súkkulaðimolana með þér. Það brást
heldur varla að í hvert sinn sem ég
kom var eitthvert sætabrauð á boð-
stólum og ég tengi til dæmis mún-
hringi og smjörkökur alltaf við
heimsókirnar á Aflagrandann og þá
sérstaklega þig. Vindlalykt er líka
svona afalykt í mínum huga og ég
get ekki annað en brosað að því að
hafa nokkrum sinnum flúið úr reyk-
herberginu uppi á Eir þegar þið
pabbi voruð í smók, báðir alsælir
með smókinn. Þið pabbi voruð nátt-
úrulega svo góðir vinir og í ykkar
tilfelli sannaðist það sem oft er sagt,
að sannir vinir þegja saman. Það
hentaði ykkur vel en átti nú til að
ergja okkur hin. Það hefur líka hlýj-
að mér um hjartaræturnar undan-
farnar vikur að setjast í stólinn þinn
heima hjá mömmu og pabba og rifja
upp heimsóknirnar á Aflagrandann
þar sem þú sast alltaf í sama stóln-
um.
Það var svo gaman að koma til
þín upp á Eir með skottuna mína.
Þér fannst svo gaman að fá hana þó
þú gætir ekki séð hana og ótrúlegt
hvað hún var góð hjá þér. Enda
varstu svo mikil barnagæla og hún
fann það sko greinilega. Þegar við
komum til þín núna fyrir jólin leyfði
hún þér að kyssa sig og knúsa sem
hún leyfir sko ekki hverjum svo er.
Það var svo yndisleg heimsókn, gott
að fá að kyssa þig og eiga svona
ljúfar síðustu minningar um þig.
Elsku hjartans afi minn. Ég trúi
ekki öðru en því að þið amma séuð
núna saman á nýjum stað.
Þín
Soffía.
Kveðja frá Háskóla Íslands
Háskóli Íslands kveður með trega
Magnús Má Lárusson, fyrrverandi
háskólarektor, sem var á sinni tíð í
forystu fyrir uppbyggingu skólans,
og helgaði honum krafta sína
drýgsta hluta starfsævinnar.
Magnús Már lauk kandídatsprófi
í guðfræði frá Háskóla Íslands árið
1941 og var vígður til prests sama
ár. Hann starfaði sem kennari og
prestur, m.a. í Breiðabólstaðar-
prestakalli á Skógarströnd, í nokkur
ár áður en hann kom aftur að Há-
skólanum sem kennari. Hann
gegndi prófessorsembætti í kirkju-
sögu við guðfræðideild Háskóla Ís-
lands 1947–1968. Forseti guðfræði-
deildar var Magnús í fjórgang og
sat þá jafnframt í háskólaráði.
Magnús leit á kirkjusögu sem hluta
af almennri sagnfræði og var skip-
aður prófessor í sagnfræði við heim-
spekideild 1968.
Hinn 14. maí 1969 var Magnús
Már kjörinn rektor Háskóla Íslands
til þriggja ára og endurkjörinn 14.
maí 1972. Magnús Már lét af rekt-
orsstörfum haustið 1973 vegna
augnsjúkdóms er átti eftir að leiða
til blindu. Af sömu ástæðu fékk
hann lausn frá prófessorsembætti
ári síðar. Magnús Már reyndist fjöl-
mörgum háskólamönnum ákaflega
vel eftir að hann lauk formlega
störfum. Hann var annálaður fyrir
greiðvikni og góðvild.
Hratt vaxandi háskólastarf og
byggingaframkvæmdir einkenndu
rektorstíð Magnúsar. Stjórn þess-
ara verka fórst honum vel úr hendi.
Hafist var handa um byggingu
Lögbergs fyrir lagadeild og hófst
kennsla í húsinu áður en embættis-
tíma hans lauk. Lokið var við fyrsta
hluta verkfræðideildarhúss vestan
Suðurgötu og hafin bygging annars
áfanga fyrir verkfræði- og raunvís-
indadeild. Einnig var tekin skóflu-
stunga að Félagsstofnun stúdenta
við Hringbraut og lagður grunnur
að Læknagarði í Vatnsmýrinni fyrir
læknadeild og tannlæknadeild.
Magnús hafði mikinn áhuga á bygg-
ingarmálum, ekki síst á hagkvæm-
um útfærslum og hentugum bygg-
ingarefnum, og fylgdist vel með
framkvæmdum. Starfsemi skólans
óx hratt og nauðsynlegt reyndist að
leigja húsnæði utan háskólalóðar-
innar. Það var fyrir atbeina Magn-
úsar að Háskólinn fékk lóðina á
horni Hjarðarhaga og Suðurgötu
fyrir starfsemi sína.
Í rektorstíð Magnúsar var unnið
að stofnun félagsvísindadeildar og
undirbúningi kennslu til BS-prófs í
raunvísindum.
Magnús Már var mikilvirkur
fræðimaður og eftir hann liggur
fjöldi greina í kirkjusögu og íslensk-
um fræðum. Magnús var í ritstjórn
Kulturhistorisk leksikon for nordisk
middelalder sem telur 22 bindi og
skrifaði þar um 260 ritgerðir um
sögu Íslands. Hann var glöggur
handritalesari og fann á Landsbóka-
safni áður óþekkt skinnblað úr
Heiðarvígasögu. Hann var í fjöl-
mörgum stjórnum, nefndum og ráð-
um á sviði mennta- og menningar-
mála og kennslumálaráðherra Dana
skipaði hann í handritaskiptanefnd
1971. Síðar tók Magnús við Flateyj-
arbók og Konungsbók Eddukvæða
úr hendi menntmálaráðherra, Gylfa
Þ. Gíslasonar, þegar handritunum
var skilað til Háskóla Íslands til
varðveislu. Magnús var formaður
stjórnar Árnastofnunar á þeim
tíma.
Magnús var gistiprófessor við
heimspekideild Åbo Akademi í
Finnlandi 1962, við guðfræðideild
Uppsalaháskóla 1963–1964 og laga-
deild háskólans í Lundi 1966. Magn-
ús varð heiðursdoktor við lagadeild
háskólans í Lundi 1970 og við guð-
fræðideild Háskóla Íslands 1971. Þá
var hann heiðursfélagi í fjölmörgum
fræðafélögum og handhafi Fálka-
orðunnar og Dannebrogsorðunnar.
Kennsla Magnúsar Más og rann-
sóknir báru þess glögg merki, að
þar fór maður sem bjó yfir mikilli
og djúpri þekkingu, og hafði lifandi
áhuga á fjölbreyttum fræðigreinum.
Hann var afar nákvæmur í rann-
sóknum sínum og hafði mikla hæfi-
leika til að sjá nýjar og óvæntar
hliðar á fræðilegum viðfangsefnum.
Fyrir hönd Háskóla Íslands
þakka ég Magnúsi Má margháttuð
og farsæl störf í þágu skólans og ís-
lenskra fræða um áratuga skeið. Ég
votta fjölskyldu hans innilega sam-
úð.
Kristín Ingólfsdóttir.
Kveðja frá guðfræðideild
Háskóla Íslands
Magnús Már Lárusson kom til
starfa við guðfræðideild haustið
1947 vegna forfalla Magnúsar Jóns-
sonar, prófessors, sem skipaður
hafði verið formaður Fjárhagsráðs
þá um sumarið. Var hann í fyrstu
settur prófessor og loks skipaður í
embættið frá hausti 1953 og gegndi
því uns hann kaus að flytjast yfir í
prófessorsembætti í sagnfræði við
Háskólann sem hann var skipaður í
frá hausti 1968. Var hann kjörinn
heiðursdoktor við guðfræðideildina
1971. Á starfstíma sínum við deild-
ina gegndi Magnús Már ýmsum
trúnaðarstörfum, var fjórum sinn-
um deildarforseti, sat á kirkjuþingi
sem fulltrúi deildarinnar og átti auk
þess m.a. sæti í stjórn Prestafélags
Íslands.
Helsta kennslugrein Magnúsar
Más var kirkjusaga og var hann
mikilvirkur fræðimaður á því sviði.
Að öðrum vísindastörfum hans
ólöstuðum skal hér sérstaklega get-
ið ritstarfa og skrifa hans í Kult-
urhistorisk leksikon for nordisk
middelalder. Var samning þessa
umfangsmikla verks í 21 bindi án
efa viðamesta samnorræna fræða-
samstarfið sem átti sér stað á þess-
um árum. Auk Magnúsar Más sátu í
ritstjórn fyrir Íslands hönd Kristján
Eldjárn, Jakob Benediktsson, Einar
Ól. Sveinsson og Ármann Snævarr
sem er nú einn á lífi af þessu ein-
valaliði. Ekki er laust við að það
verklag sem varð Magnúsi Má eig-
inlegt í tengslum við þetta mikla rit-
verk hafi mótað ýmis önnur ritverk
hans sem voru oft stutt, gagnorð og
komu beint að kjarna málsins og því
ef til vill ekki eins aðgengileg fyrir
almenning og vert væri þar sem
hann valdi sér ávallt áhugaverð við-
fangsefni og gerði þeim gjarna
frumleg skil.
Auk kirkjusögu kenndi Magnús
Már líka inngangsfræði og ritskýr-
ingu Nýja testamentisins, einkum
ritskýringu Pálsbréfa.
MAGNÚS MÁR
LÁRUSSON
Vinur minn Bjarni
Halldórsson er dáinn.
Hann var eiginmaður Guðríðar föð-
ursystur minnar. Bjarni var einhver
prúðasti, besti og skemmtilegasti
maður sem ég hef kynnst. Hann var
afar hæglátur og nærgætinn og hon-
um lá ekki hátt rómur. Hann var
skólastjóri Barnaskóla Vestur-
Landeyja í Njálsbúð í mörg ár, enda
hafði hann einstakt lag á börnum.
Gamall nemandi hans sagði mér að
aldrei hefði Bjarni þurft að hækka
róminn en samt komið öllu til skila
og haldið vel utan um alla. „Og þetta
var fyrir daga rítalínsins“ eins og
nemandinn sagði.
Ég kynntist Bjarna þegar ég var
13 ára og komst fljótlega að raun um
hvað hann var sérstaklega barngóð-
BJARNI
HALLDÓRSSON
✝ Bjarni Halldórs-son fæddist í
Króki í Gaulverja-
bæjarhreppi í Ár-
nessýslu 14. ágúst
1918. Hann lést á
Landspítalanum í
Reykjavík 11. jan-
úar síðastliðinn og
fór útför hans fram
frá Akureyjarkirkju
í Vestur-Landeyjum
21. janúar.
ur. Það var því ekki að
undra að blessað ung-
viðið laðaðist að þess-
um nærgætna og góða
manni. Gurra frænka
mín hefur frá unga
aldri verið annáluð
fyrir hannyrðir sínar
og listfengi. Hún var
því fengin til þess að
kenna handavinnu við
Barnaskólann í Njáls-
búð. Ekki leið á löngu
áður en þau voru orðin
yfir sig ástfangin,
handavinnukennarinn
og skólastjórinn.
Snemma vors 1967 bauð frænka
mín Bjarna í kaffi heim að Skúms-
stöðum og hann fór aldrei úr því
kaffiboði. Þau voru alla tíð afar náin
og samhent hjón sem mikið gott var
að heimsækja og spjalla við. Við
Bjarni höfðum óskaplega gaman af
því að tala um bækur og skáldskap,
enda skrifaði hann mikið sjálfur,
ekki síst ljóð. Ein jólin sendi ég hon-
um bókina „Aska Angelu“ eftir Írann
Frank McCourt. Bjarni var óskap-
lega hrifinn af bókinni því þarna var
á ferðinni alvöru lýsing á lífinu. Ekki
spillti fyrir að rithöfundurinn var
einnig kennari. Þegar við hittumst
nokkru síðar vildi hann ólmur fá
framhaldið af „Ösku Angelu“, sagð-
ist hafa séð bókina auglýsta. Ég varð
að sjálfsögðu við þeirri ósk hans.
Þarna er Bjarna rétt lýst, því mér er
nær að halda að hann hafi unnað
bókmenntum af mikilli ástríðu.
Ég held að Bjarni sé besti afi sem
ég hef haft kynni af. Í því hlutverki
naut hann sín til fulls og þar blómstr-
aði mildin og hlýjan. Um það geta
þau vitnað barnabörnin hans, þau
Lollý, Grétar, Gurra yngri, Ragn-
heiður Lilja, og litla langafastelpan,
hún Heiða. Bjarna afa er nú óskap-
lega mikið sárt saknað. Ekki munaði
Bjarna um að bæta við sig einni afas-
telpu í viðbót þegar Rakel 8 ára dótt-
ir okkar Kjartans bar sig upp við
hann fyrir nokkrum árum. Hún sagði
Bjarna að báðir afarnir hennar hefðu
dáið áður en hún fæddist, hún ætti
því engan afa og spurði hvort hann
gæti ekki verið afi hennar. Málið var
auðsótt, „Jú, væna mín, ég skal vera
afi þinn í sveitinni,“ svaraði Bjarni.
Rakel grét sáran þegar hún frétti lát
Bjarna afa í sveitinni.
Aldrei gleymi ég því hvernig
Bjarni reyndist mér þegar pabbi
minn veiktist alvarlega. Læknirinn
hafði sagt mér að pabbi væri við
dauðans dyr. Ég hringdi í öll systkini
pabba til þess að láta þau vita hvern-
ig komið væri. Bjarni var einn heima
á Skúmsstöðum þegar ég hringi. Ég
brast í grát þegar ég færði honum
tíðindin. Bjarni var hinn rólegasti og
sagði mildri röddu „Þetta þarf ekki
að vera svo alvarlegt væna mín.
Bróðir minn var skorinn upp við
þessu sama fyrir mörgum árum og
hann lifir enn“. Eftir samtalið leið
mér eins og smyrsl hefðu verið borin
á sárin. Þannig er hinn sanni hugg-
ari. Ég á Bjarna margt að þakka og
vil nú einkum þakka honum fyrir all-
ar skemmtilegu og góðu stundirnar
þegar við spjölluðum saman, oft um
þjóðfélagsmál og gamla tíma og
hlógum stundum mikið.
Við Kjartan sendum elsku Gurru
frænku minni, Ragnheiði dóttur
hennar, Ófeigi, Lollí, Hafsteini,
Heiðu litlu, Grétari, Gurru yngri og
Ragnheiði Lilju okkar innilegustu
samúðarkveðjur. Einnig senda dæt-
ur okkar Rakel og Unnur Björt og
fjölskylda innilegar samúðarkveðj-
ur.
Blessuð sé minning Bjarna Hall-
dórssonar.
Rós Ingadóttir.
Við fæðumst og við deyjum, það er
í raun það eina sem er öruggt hér á
jörðinni, samt er það ætíð jafn erfitt
og sárt þegar manni er tilkynnt and-
lát einhvers sem er manni nákominn
og hefur skipað stóran sess í lífi
manns.
Mig langar til að minnast Bjarna
Halldórssonar bónda og skólastjóra
á Skúmsstöðum í örfáum orðum og
þakka honum fyrir samfylgdina.
Hann er einn af þeim mönnum sem
hafa haft áhrif á líf mitt, e.t.v. vegna
þess að ég bar mikla virðingu fyrir
honum og orðum hans, ef hann hrós-
aði mér fannst mér það mikill heiður.
Bjarni var dagfarsprúður maður, af-
ar hæglátur og lét lítt á sér bera, lítið
gefinn fyrir skjall, hann var léttur í
spori, hár og spengilegur og bar sig
vel. Ég var þeirrar gæfu aðnjótandi
að vera nemandi hans alla mína
barnaskólagöngu. Hann var kennari
og skólastjóri í skólanum í Njálsbúð í
V-Landeyjum á árunum ’63–’86.
Hann var farsæll í starfi, góður
kennari sem hafði einstakt lag á að
laða fram það besta í börnum. Hann
var vel liðinn bæði af nemendum og
sveitungum sínum. Barngóður var
hann, því kynntist ég bæði af eigin
raun og síðan börnin mín. Mér finnst
ég lánsöm að hafa fengið að kynnast
þessum vel gefna og fróða manni.
Bjarni var kvæntur Guðríði föður-
systur minni. Það var alla tíð mikill
samgangur milli heimilanna.
Bjarni átti vini á öllum aldri, hon-
um fannst gaman að spjalla við börn
og unglinga og var þar ekkert kyn-
slóðabil. Hann fylgdist alla tíð vel
með öllu í kringum sig og því sem var
um að vera í þjóðfélaginu. Pólitískur
var hann og hafði sterkar og
ákveðnar skoðanir á flestu í kringum
sig. Ég þurfti stundum að leita til
Bjarna með erindi mín var mér þá
ávallt vel tekið og erindi mín leyst
eftir bestu getu.
Með þessum fátæklegu orðum
kveð ég vin minn Bjarna. Elsku
Gurra, Lollý, Ragnheiður og fjöl-
skylda, megi algóður guð styðja ykk-
ur og styrkja. Guð geymi minn-
inguna um góðan mann.
Halla Bjarnadóttir.