Morgunblaðið - 03.02.2006, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. FEBRÚAR 2006 33
MINNINGAR
✝ Lilja Ólafsdóttirfæddist í Vík í
Mýrdal 5. júní 1912.
Hún lést í Landspít-
alanum í Fossvogi
26. janúar síðastlið-
inn. Foreldrar Lilju
voru Ragnhildur
Gunnarsdóttir frá
Þórisholti í Mýrdal,
f. 27. júlí 1869, og
Ólafur Ólafsson frá
Lækjarbakka í
Reynishverfi, f. 17.
október 1879.
Systkini Lilju voru:
Óskar Jónsson, f. 3. september
1899, d. 26. apríl 1969, hálfbróðir,
alsystkini voru: Ásta, f. 28. maí
1909, d. 26. desember 1914, Ragn-
heiður, f. 2. mars 1908, d. 19.
október 1925, Ingibjörg, f. 29.
mars 1907, d. 6. janúar 1989,
Gunnar, f. 25. apríl 1906, d. 29.
júlí 1986, og Rósa, f. 3. október
1910, d. 27. janúar 1996.
Lilja giftist Kjartani Tómassyni
frá Holtum í Rangárvallasýslu, f.
11. desember 1899, d. 9. mars
1986. Foreldar hans voru Tómas
Halldórsson frá Rauðalæk í Rang-
dóttir, sonur Kjartans er Styrmir
Ingi, b) Halldór Örn, f. 4. desem-
ber 1987, unnusta Hulda Ríkey
Bjarnadóttir. 3) Ragnhildur, f. 30.
júlí 1939, maki Hilmir Þorvarð-
arson, f. 26. september 1934, börn
þeirra eru, a) Kjartan, f. 21. maí
1964, maki Hrönn Kristbjörns-
dóttir, börn þeirra eru Ragnhild-
ur Anna, Kristbjörn Hilmir, Þor-
varður Bergmann og Bergdís
Lind, b) Jón Bergur, f. 19. maí
1971, maki Sigríður Árný Júl-
íusdóttir, barn þeirra Æsgerður
Elín. 4) Katrín, f. 9. júní 1943, d. 2.
nóvember 1944. Uppeldisdóttir,
dóttir Rósu systur Lilju, María
Kjartansdóttir, f. 28. febrúar
1952, maki Þór Hauksson, börn
þeirra eru Guðmundur Haukur,
maki María Fanney Leifsdóttir,
börn þeirra Haraldur Þór, Adam
Örn og Lena María, Valur, Rósa
Dögg, maki Sigtryggur S. Rey-
naldsson, barn þeirra Þór Elí, og
Hjalti.
Lilja ólst upp í Vík í Mýrdal til
17 ára aldurs, en fluttist þá til
Reykjavíkur þar sem hún kynntist
Kjartani Tómassyni. Lilja starfaði
við ýmis störf, meðal annars versl-
unarstörf. Til fjölda ára var hún
með blómarækt á heimili þeirra á
Skjólbraut 11 í Kópavogi.
Útför Lilju verður gerð í dag
frá Kópavogskirkju og hefst at-
höfnin klukkan 15.
árvallasýslu, f. 28.
ágúst 1860, d. 24.
júní 1935, og Vigdís
Vigfúsdóttir frá
Borgarholti í Flóa, f.
14. september 1875,
d. 22. september
1933. Börn Lilju og
Kjartans eru: 1)
Ragnheiður, f. 6.
apríl 1935, d. 5. júní
1936. 2) Kristín, f.
31. desember 1936,
d. 30. janúar 1998,
maki Gunnar Högna-
son, f. 9. nóvember
1938, d. 17. mars 1986. Börn
þeirra eru a) Lilja, f. 13. október
1964, maki Birgir Bjarnason, b)
Rósa, f. 13. júní 1969, maki Erling
Hafþórsson, börn þeirra Gunnar,
Kristín Lilja, Jakob Arnar og Ísak
Logi, og c) Högni, f. 12. desember
1973. Fyrir átti Kristín með Inga
Ólafi Guðmundssyni d) Guðmund
Inga Ingason, sem ólst upp hjá
Lilju og Kjartani, f. 2. október
1956, maki Fanndís Halla Steins-
dóttir. Börn Guðmundar eru a)
Kjartan Valur, f. 30. mars 1983,
unnusta Katrín Ólöf Normanns-
Elsku mamma mín, nú er ævin öll.
Eftir langan dag kemur nótt og þá er
gott að getað sofnað. Það er sigur
sem felst í þessu lífi og það má segja
að þú hafir verið sigurvegari í lífinu.
Þú varst amma mín, en ég ólst upp
hjá þér og afa og kallaði ykkur
mömmu og pabba. Þegar ég kom til
sögunnar í lífi þínu, elsku mamma,
varst þú á besta aldri, rúmlega fer-
tug. Á Skjólbrautinni höfðuð þið
pabbi búið til heimili sem samanstóð
af stórum garði, fagurskreyttum
blómum, öryggi og manngæsku.
Minningar mínar eru margar og
fagrar frá uppvextinum hjá ykkur.
Alinn upp í virðingu fyrir öllu sem
lifir og hjálpsemi við náungann.
Mamma hafði mjög mikinn áhuga á
blómarækt og í fyrstu ræktaði hún
sjálf blómin í garðinn sinn og sáði
fyrir trjám. Lóðin var í byrjun mjög
stór en í dag eru a.m.k. fjögur ein-
býlishús við lóðina sem var skipt upp
í smærri lóðir. Á veturna voru fræ
látin spíra og síðan var plantað út og
úr þessu urðu fögur blóm sem voru
látin herðast og þola íslenska veðr-
áttu áður en þeim var síðan plantað
út í garð. Þessi framleiðsla var síðan
það mikil að mamma fór að selja
blóm á hverju sumri í fjölda ára og
voru viðskiptavinirnir margir og
traustir henni. Hún veitti öllum sem
vildu fræðslu í meðhöndlun
blómanna og fór sjálf á staðinn til að
velja hvað væri best fyrir fólkið að fá
í garðinn sinn, með tilliti til skjóls og
fegurðar. Vaknað var á morgnana
fyrir allar aldir og farið út í garð þar
sem hún var með fjölda gróðurkassa
og gróðurhús. Það var þreytt og
hamingjusöm kona sem síðan kom í
hús að nálgast miðnætti til að leggj-
ast í hvílu til næsta morguns.
Á Skjólbrautinni skapaðist sér-
stakt andrúmsloft þar sem allir voru
góðir nágrannar og ef einhvern vant-
aði aðstoð, hvort sem það var að
setja þak á hús eða annað, þá mættu
nágrannar hver hjá öðrum og tóku
til hendinni. Á hverjum morgni var
fundur í borðstofunni á Skjólbraut-
inni þar sem Guðný, nágranni
mömmu, mætti en hún var með sama
áhugamál og mamma og bjó í næsta
húsi. Flett var í gróðurbókum og rit-
um yfir kaffibolla til að skoða blóm
og hefja nýja framleiðslu. Þetta voru
dásamlegir tímar og mikil forréttindi
að fá að fylgjast með þessu í gegnum
árin.
Pabbi vann hjá Rafmagnsveitu
Reykjavíkur í yfir 50 ár en hann lést
árið 1986, fyrir tuttugu árum síðan.
Þau voru mjög samrýnd og elskuðu
heitt hvort annað. Þau reyndust mér
alla tíð bestu foreldrar og kveiktu
hjá mér ljós sem lýst hefur mér í
gegnum lífið og vil ég meina að það
hafi verið mikið lán fyrir mig að fá að
alast upp hjá þeim. Mamma var frá
Vík í Mýrdal og fann maður alltaf til
mikilla tengsla hennar við það land-
svæði. Fór ég margar ferðir með
þeim í Vík þar sem þau gistu alltaf á
hótelinu og heimsóttir voru gamlir
vinir.
Mamma og pabbi áttu fjórar dæt-
ur. Tvær þeirra létust mjög ungar,
þær hétu Ragnheiður og Katrín. Í
dag er Ragnhildur ein eftir af dætr-
unum en hún er gift Hilmi Þorvarð-
arsyni. Kristín, móðir mín (Stína
mamma) lést eftir stutt og erfið veik-
indi í janúar 1998, þ.e. fyrir átta ár-
um. Þær voru mjög samrýndar
mæðgurnar og var það mikill missir
fyrir Lilju mömmu að missa dóttur
sína.
Lilja mamma átti sex systkini sem
komust á legg en ein systir hennar
lést ung að árum. Rósa systir
mömmu bjó um tíma hjá þeim á
Skjólbrautinni með Maríu dóttur
sína. Kallaði María þau einnig
mömmu og pabba og var, eins og ég,
rík að eiga þau að. Ingibjörg (Imba),
systir mömmu, bjó í Vestmannaeyj-
um og kom Imba á hverju sumri og
dvaldi í nokkurn tíma hjá okkur. Það
voru skemmtilegir tímar er Imba
kom. Gunnar bróðir hennar bjó í
Kópavoginum, á Kársnesbrautinni.
Einnig átti mamma hálfbróður, Ósk-
ar Jónsson sem var kaupfélagsstjóri
og alþingismaður. Þau öll voru mjög
náin systkini sem alltaf héldu
tengslum og voru hvert öðru stoð og
stytta er á þurfti að halda. Allt þetta
fólk var með gott og fagurt hjarta-
lag.
Mamma var alla tíð mjög ákveðin
manneskja sem stóð á sínu og var
fylgin sér. Hún fluttist af Skjólbraut-
inni árið 1988, skömmu eftir að pabbi
lést. Hún flutti í raðhús í Vogatung-
unni þar sem henni líkaði mjög vel að
vera. Hún sagðist aldrei geta hugsað
sér að fara á elliheimili til að búa.
Það var hennar ósk að geta verið í
Vogatungunni þar til hún færi á fund
dætra sinna, systkina og pabba. Það
má segja að henni hafi orðið að ósk
sinni. Hún lést eftir viku legu á
sjúkrahúsi og fékk að sofna og fara í
ferðina sem við öll förum í að lokum.
Í faðmi Guðs og englanna þinna
hefur heimkoma þín verið falleg og
góð. Elsku mamma, hafðu þökk fyrir
allt og allt.
Þinn sonur,
Guðmundur Ingi Ingason.
Margt kemur upp í huga manns
þegar maður rifjar upp minningar
frá ömmu og afa á Skjólbrautinni.
Ég naut þeirra forréttinda að fá að
alast upp í næsta húsi við ömmu og
afa. Afi kenndi mér að drekka kaffi
og mannganginn, en amma gerði sitt
besta til að kenna mér að virða og
þekkja blómin. Einhvern veginn sit-
ur manngangurinn eftir en blóma-
þekkingin fór inn um annað eyrað og
út um hitt. Frá vori til hausts voru
gömlu hjónin komin út klukkan sex á
morgnana til að sinna garðyrkju-
störfum; vökva, færa blómakassa út
og inn, lagfæra gróðurkassana, svo
voru seld blóm allan daginn, bæði
beint úr blómakössunum og úr
blómabeðunum sjálfum sem voru
fagurlega skreytt í öllum gerðum lita
og blóma, eins konar sýningargluggi
blómasalans. Mín fyrsta atvinna var
þegar ég var látinn fylgjast með ef
einhver var kominn í garðinn til að
kaupa blóm á meðan amma var inni
að drekka kaffi, líklega fjögurra eða
fimm ára gamall, en sú vinna varði
ekki lengi þar sem amma var lítið í
kaffi og þá ekkert fyrir mig að gera
nema kannski hjálpa afa í skúrnum,
sem fólst í því að naga harðfisk og
sjúga kandís á meðan afi dyttaði að
því sem þurfti og sagði sögur. Þegar
ég kynntist konunni minni þá komst
amma á flug því áhugi Árnýjar var á
garðyrkju og náðu þær því vel sam-
an. Þegar okkur gafst kostur á því að
eignast skrúðgarðinn á Skjólbraut-
inni var ekki til setunnar boðið,
meira að segja kom amma ár eftir ár
að hjálpa til í garðinum, segja okkur
til og gera það sem betur mátti fara.
Blóm og garðrækt voru hennar líf og
yndi og gaman var að fara með henni
í Hveragerði þar sem blómaheildsal-
ar leystu hana út með gjöfum þrátt
fyrir að blómasölumennsku hennar
væri löngu lokið.
Elsku amma, nú ertu örugglega
kominn til betri heima eftir langa og
góða ævi í þessum heimi. Þú áttir til
að syngja „Suður um höfin“ þegar
þér leið vel og alveg er ég viss um að
þú ert á leið þangað með afa, því afi
hét því að hann ætlaði að ferðast
mikið þegar hann færi yfir móðuna
miklu, þá hefði hann nægan tíma.
Von bráðar verður þú líka farin að
taka til hendinni í paradís, klippandi
runna og rósir með afa þér við hlið og
dætur ykkar þrjár.
Með söknuði og þökk fyrir sam-
veruna og þína ást kveðjum við þig,
elsku amma.
Lækkar lífdaga sól.
Löng er orðin mín ferð.
Fauk í faranda skjól,
fegin hvíldinni verð.
Guð minn, gefðu þinn frið,
gleddu’ og blessaðu þá,
sem að lögðu mér lið.
Ljósið kveiktu mér hjá.
(Herdís Andrésdóttir.)
Jón Bergur Hilmisson.
Elsku langa, nú þegar þú ert sofn-
uð svefninum langa vitum við að þér
líður vel.
Við nutum þeirra forréttinda að
hafa þig hjá okkur bæði á aðfanga-
dagskvöld og gamlárskvöld þar sem
þú rifjaðir upp fyrir okkur stundirn-
ar þegar þú fluttir fyrst á Skjól-
brautina, og sagðir okkur frá því
þegar Kjartan byggði stofuna okkar.
Alltaf var gaman að heyra frá því
þegar þú mokaðir djúpar holur í
garðinum, svo djúpar að rétt sást í
kollinn á þér undir stóru steinana í
garðinum, og hvernig Kjartan hjálp-
aði þér að láta þá rúlla í holurnar
þegar hann kom heim úr vinnunni.
Það var bara einn steinn skilinn eftir
og voru búnar til sögur af honum
Búa, álfinum sem þar á að eiga bæli.
Lilja langamma var mikil blóma-
kona. Garðurinn á Skjólbraut verður
aldrei sá sami án hennar. Hún var
ötul að koma til okkar þótt hún væri
flutt og aðstoða í garðinum. Þá var
ætíð erfitt að fá hana til að taka sér
pásu, en trúlegast hefur henni
hvergi liðið betur en inn á milli
blómanna sinna. Hvert birkitré í
garðinum og víðar í götunni er komið
af fræjum sem hún sáði. Þetta var og
verður ætíð garðurinn hennar.
Alltaf tók hún vel á móti okkur
þegar við komum í heimsókn í Voga-
tunguna, sérstaklega þó barnabörn-
unum sem áttu það til að kíkja til
hennar þegar þau áttu leið framhjá.
Alltaf átti Langa ís í frysti, kökur og
malt.
Það eru margar minningar sem
skjóta upp kolli nú þegar þú ert far-
in, sem eiga það sameiginlegt að
vera allar góðar. Í þær munum við
halda.
Árný Júlíusdóttir, Æsgerður
Elín Jónsdóttir.
Amma og afi voru ein af frum-
byggjum Kópavogs. Þau fluttu árið
1944 í lítinn sumarbústað við Skjól-
braut. Í þá daga var reyndar ekki
kominn vegur þangað. Fljótlega var
hafist handa við að stækka húsið. Í
þá daga var ekki gott að verða sér út
um byggingarefni og það notað sem í
náðist. Járnið á þakinu var meðal
annars fengið af gömlum hermanna-
bragga. Rétt var úr því af tærri
snilld. Og á tímum skömmtunar var
steypan í stéttina fengin með því að
telja húsið stærra en það raunveru-
lega var.
Garðurinn var allur út í stórum
steinhnullungum sem voru fyrir
þeim grænu fingrum sem þangað
voru fluttir. Meðan afi var í vinnunni
mokaði amma stærðarinnar holur
við hlið steinanna. Er afi kom heim
var þeim velt ofan í og sléttað yfir.
Alla tíð síðan var þarna einn af
snyrtilegustu görðum Kópavogs.
Er fram liðu stundir hóf amma,
með fulltingi afa, blómasölu í garð-
inum. Helmingur lóðarinnar var
settur undir þessa starfsemi. Þarna
var amma í essinu sínu og stundaði
blómarækt og sölu af lífi og sál. Við-
skiptavinirnir urðu margir og var
alltaf mikið að gera. Eitt sinn man ég
að tveir menn frá skattinum komu í
heimsókn. Vildu þeir fá að sjá bók-
haldið. Amma og afi höfðu ekki heyrt
aðra eins vitleysu og rak afi þá út af
lóðinni með þeim orðum að þeir ættu
að láta gamalt fólk í friði. Viku síðar
kom annar þeirra og keypti mikið af
blómum af ömmu til að fegra garðinn
sinn. Ekki minntist hann á fyrri
heimsókn sína og aldrei komu þeir í
heimsókn í embættiserindum aftur.
Það var ömmu alla tíð mikið
ánægjuefni að húsið hefur haldist í
eigu fjölskyldunnar. Flutti ég þar
inn er amma fór í íbúð ætlaða öldr-
uðum í Vogatungunni, þar sem hún
bjó til dauðadags. Móðir mín og faðir
keyptu svo húsið og bróðir minn og
hans kona svo af þeim. Búa þau þar
enn í dag.
Mínar fyrstu minningar eru sam-
tvinnaðar minningu minni af ömmu.
Við bjuggum í næsta húsi fyrir neð-
an ömmu og afa og var opið á milli
lóða. Því voru ófá skiptin sem ég
labbaði til ömmu og afa. Sérstaklega
á sumrin en þá voru þau bæði vinn-
andi í garðinum frá morgni til
kvölds. Afi að smíða blómakassa og
dytta að öðru sem þurfti að laga og
amma að hugsa um blómin.
Blóm voru hennar líf og yndi. Allt
varðandi ömmu bar þess merki. Hún
sást varla á sumrin nema bograndi
yfir blómakössunum, afgreiðandi
blóm og flettandi blómabókum. Inni í
borðstofu var tekin stutt hvíld frá
stritinu og þess á milli talaði hún um
blóm. Er afi tók mig inn og bauð mér
upp á „englakaffi“ og skák, kom
amma kannski inn eftir langa stund,
fékk sér kaffibolla og var svo farin út
aftur. Duglegri manneskju hef ég
ekki kynnst. Jafnvel þegar hún var
orðin háöldruð, langt gengin í nírætt
og kom í heimsókn til okkar, var hún
komin á hnén úti í garði að reyta arfa
áður en maður vissi af og erfitt var
að fá hana inn aftur. Sennilega hefur
henni ekki fundist við nægilega dug-
leg við þetta sjálf, sem var rétt hjá
henni.
Líf ömmu bar merki um tímanna
tvenna. Þær ótrúlegu breytingar,
sem orðið hafa á einum mannsaldri,
eru meiri en gott er að gera sér grein
fyrir. Börnum mínum hafði hún
gaman af því að segja sögur frá því í
gamla daga. Sögur sem með þeim
lifa alla tíð. Sögur sem gera manni
grein fyrir hvað ein manneskja getur
upplifað mikið á þeim fáu árum sem
okkur er úthlutað.
Í minningunni getum við enn
heyrt rödd hennar:
„Afi bjó á Lækjarbakka í Reyn-
ishverfi, í torfbæ og þar var baðstofa
og undir baðstofunni, þar var fjósið,
það var til þess að halda hita í bað-
stofunni. Og svo þegar ein beljan
þurfti að míga þá þurftu allar að
míga og maður gat ekki sofið.“
„Katla gaus árið 1918, þá var ég
sex ára. Ég var stödd á túninu í Suð-
urvík og allt í einu fór allt að hristast
og mér sýnist jörðin koma í bylgjum
á móti mér, sem og hún gerði, og ég
datt niður. Ég varð ofboðslega
hrædd. Fólkið sem bjó niðri í þorp-
inu í Vík var allt flutt í húsin sem
stóðu efst. Og ég man að við vorum
látin fara í Suður-Vík. Það voru teppi
sett fyrir gluggana. Fólkið var svo
hrætt um að það kæmi flóð. En allt
fór nú vel þarna hjá okkur, engin
slys á neinum.“
Já, amma jafnt sem afi höfðu frá
mörgu merkilegu að segja og oft
hugsa ég með mér að ég hefði betur
lagt eyrun við mörgu sem frá þeim
kom.
Elsku amma og langamma, við
þökkum fyrir þær góðu stundir sem
drottinn leyfði okkur að njóta sam-
an. Þær ljúfu minningar sem við eig-
um og enginn getur tekið frá okkur.
Nú þegar þú ert farin úr þessu
jarðríki hafið þið afi sameinast að
nýju. Horfið í faðm forfeðranna og
þinna afkomenda er fóru þennan veg
langt fyrir aldur fram. Það hefur
verið mikill harmur að horfa á eftir
öllum sínum systkinum, eiginmanni
og þremur dætrum. Við vitum að nú
ertu umvafin ást þeirra og kærleika í
þeim friði og dýrð sem paradís er.
Kjartan Hilmisson,
Hrönn Kristbjörnsdóttir,
Ragnhildur Anna
Kjartansdóttir,
Kristbjörn Hilmir Kjartansson,
Þorvarður Bergmann
Kjartansson,
Bergdís Lind Kjartansdóttir.
LILJA
ÓLAFSDÓTTIR
Morgunblaðið birtir minningar-
greinar alla útgáfudagana.
Skil Minningargreinar skal senda í
gegnum vefsíðu Morgunblaðsins:
mbl.is (smellt á reitinn Morgun-
blaðið í fliparöndinni – þá birtist
valkosturinn „Senda inn minning-
ar/afmæli“ ásamt frekari upplýs-
ingum).
Skilafrestur Ef birta á minning-
argrein á útfarardegi verður hún
að berast fyrir hádegi tveimur
virkum dögum fyrr (á föstudegi ef
útför er á mánudegi eða þriðju-
degi). Ef útför hefur farið fram
eða grein berst ekki innan hins til-
tekna skilafrests er ekki unnt að
lofa ákveðnum birtingardegi.
Lengd Minningargreinar séu ekki
lengri en 2.000 slög (stafir með
bilum - mælt í Tools/Word Count).
Ekki er unnt að senda lengri grein.
Hægt er að senda örstutta kveðju,
HINSTU KVEÐJU, 5-15 línur, og
votta þeim sem kvaddur er virð-
ingu sína án þess að það sé gert
með langri grein. Ekki er unnt að
tengja viðhengi við síðuna.
Formáli Minningargreinum fylgir
formáli, sem nánustu aðstand-
endur senda inn. Þar koma fram
upplýsingar um hvar og hvenær
sá, sem fjallað er um, fæddist,
hvar og hvenær hann lést, um for-
eldra hans, systkini, maka og börn
og loks hvaðan útförin fer fram og
klukkan hvað athöfnin hefst.
Minningar-
greinar