Morgunblaðið - 17.03.2006, Blaðsíða 4

4 FÖSTUDAGUR 17. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
www.expressferdir.is
Express Fer›ir, Grímsbæ,
Efstalandi 26, sími 5 900 100
Nánar á www.expressferdir.is
Fer›askrifstofa í eigu Iceland Express
DAVID BECKHAM
Í LONDON
David Beckham stofnaði nýverið
fótboltaskóla í sínu nafni þar sem
strákum og stelpum á aldrinum
13-15 ára gefst tækifæri til þess
að æfa fótbolta við bestu
aðstæður undir leiðsögn nokkurra
af reyndustu þjálfurum yngri flokka
á Englandi.
Flug og skattar, íslensk
fararstjórn, allar rútuferðir, skólinn
sjálfur, sokkar, stuttbuxur, bolur,
fótboltaskór og íþróttagalli, allt merkt
David Beckham fótboltaskólanum,
ásamt öllu fæði. Hægt er að vera í 3
daga eða 5 daga í skólanum.
FÓTBOLTASKÓLI
79.900 kr.
99.900 kr.
INNIFALI‹:
VERÐ:
3 dagar, brottför 26. júlí
5 dagar, brottför 30. júlí
FLÓÐBYLGJUR hafa stundum
fylgt í kjölfar Kötlugosa. Heimildir
greina t.d. frá stórri flóðbylgju sem
fylgdi gosinu 1721 og olli hún eigna-
tjóni í Vestmannaeyjum, Þorláks-
höfn og í Grindavík. Þá greina heim-
ildir frá 1918 frá því að flóðbylgja
hafi fyllt höfnina í Vestmannaeyjum
og náði flóðið allt upp á Strandveg.
Ármann Höskuldsson eldfjallafræð-
ingur hefur rannsakað möguleg
áhrif flóðbylgju í kjölfar Kötlugoss,
m.a. á höfnina í Vestmannaeyjum.
Annálar frá 1721 greina frá því að
flóðbylgjan sem fylgdi Kötlugosinu
þá hafi þeytt ísjökum allt að 64
metra á land. Sjórinn gæti hafa farið
mun hærra. Ármann bendir á að úr
því ísjakar hafi verið komnir að
Vestmannaeyjum þegar bylgjan
kom hafi það gerst nokkru eftir að
jökulhlaupið fór niður Mýrdalssand.
Það gefur vísbendingu um að stóra
flóðbylgjan 1721 hafi stafað af
skriðuföllum neðansjávar í kjölfar
gossins.
Landgrunnsbrúnin nær 10-15 km
út frá Kötlutanga og þar er aflíðandi
halli niður á um 200 metra dýpi. Þar
sem landgrunninu sleppir dýpkar
snögglega niður á um 1.000 til 2.000
metra. Við Kötluhlaup berst mikið
af aur, sandi og grjóti fram í sjó sem
sest á sjávarbotninn. Við gosið 1918
færðist ströndin út um 4 km og var
hægt að ganga þurrum fótum þar
sem áður var 40 metra sjávardýpi.
Hættan er sú að þessi framburður,
sem er óstöðugur, skríði af stað
fram af landgrunnsbrúninni og
myndi gríðarmikla neðansjáv-
arskriðu. Þetta getur gerst nokkru
eftir að sjálft jökulhlaupið er yf-
irstaðið.
Ármann segir að þetta þurfi að
rannsaka nánar og skoða bæði land-
grunnsbrúnina sjálfa og sjávarset
fyrir neðan hana. Nú eiga Íslend-
ingar orðið tæki til að skoða þetta
með nýjum rannsóknakafbáti.
Sker og klettar, sem sáust
venjulega ekki, komu upp
Úti í Frakklandi er verið að at-
huga, með hjálp reiknilíkana, hvort
jökulhlaupið sjálft nægi til að
byggja upp flóðbylgju. Ef það reyn-
ist ekki vera er eini möguleikinn að
neðansjávarskriða hafi valdið flóð-
bylgjunni 1721. Þá hefur Ármann
verið í samvinnu við Einar Kjart-
ansson, jarðfræðing hjá Hafrann-
sóknastofnun, sem kortlagði Kötlu-
djúp.
Guðgeir Jóhannsson, kennari í
Vík í Mýrdal þegar Katla gaus 1918,
lýsti því hvernig flóðbylgjur fóru
vestur með ströndinni þvert á haf-
ölduna sem kom að landi. Unnið var
að uppskipun í Vík þennan dag og
var henni hætt um fimmleytið vegna
þess að straumur í sjónum var orð-
inn óvenju mikill og mikil ókyrrð.
Hlaupið náði fram í sjó milli klukkan
þrjú og fjögur. Sogaðist sjórinn
langt frá ströndinni og komu upp
sker og klettar sem venjulega sáust
ekki. Þá fór að bóla á öldum sem
komu vestur með landinu frá hlaup-
inu, þvert á hafölduna sem kom
beint úr suðri.
Um sjöleytið kom svo stór öldu-
flokkur sem sást bruna með landi,
háreistar og hvítfextar öldur, eins
og Guðgeir lýsir þeim. Brotnuðu
þær með miklum látum undir Reyn-
isfjalli og fóru hærra en hæstu bri-
möldur. Ármanni þykir tímasetn-
ingin á stóra flóðinu benda til að
eitthvað hafi verið að gerast út við
landgrunnsbrúnina.
Kötlugosinu 1721 fylgdi stór flóð-
bylgja sem olli talsverðu tjóni í
Vestmannaeyjum, Þorlákshöfn og
allt vestur í Grindavík. Ármann seg-
ir að ef það yrði heimfært upp á nú-
tíma samfélag og aðstæður eins og
þær eru nú hvað varðar byggð og
annað gæti tjón af sambærilegri
flóðbylgju og 1721 numið tugum
milljarða.
Gæti valdið flóðbylgju
sem ylli tjóni á Azoreyjum
Náttúruhamfarir af þessu tagi
skipta fleiri máli en okkur. Ármann
sagði að ef stór neðansjávarskriða
færi fram af landgrunnsbrúninni
gæti það valdið flóðbylgju sem ylli
tjóni á Azoreyjum og jafnvel Kan-
aríeyjum. Hann nefnir að flóðbylgj-
ur sem ganga á land á Hawaii eigi
margar upphaf í Alaska, eins og
bylgja sem olli verulegu manntjóni á
Hawaii 1946 og aftur 1960 eftir jarð-
skjálftann mikla í Chile.
Hraði slíkra flóðbylgna fer eftir
hafdýpi og eykst með auknu dýpi. Í
Kyrrahafi ferðast þessar ógn-
arbylgjur með allt að 900 km hraða
á klukkustund, en þar er hafdýpi
allt að 5.000 metrar. Ármann taldi
að ofurbylgja af þessu tagi gæti ver-
ið hálfan sólarhring á leiðinni frá
suðurströnd Íslands til Azoreyja og
Kanarí.
Flóðbylgjur geta
fylgt Kötlugosum
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
Á myndinni má sjá hve langt 5 metra há flóðbylgja myndi ganga á land á
Heimaey við stórstraumsfjöru og við stórstraumsflóð. Flóðbylgjan ylli því
að sjór gengi yfir allar bryggjur og við stórstraumsflóð alla leið upp á
Stakkagerðistún. Þess skal getið að húsin færu ekki í kaf, en sjór gengi inn
í þau. Flóðið ylli mestri hættu fyrir skip og báta í höfninni og er hætt við að
þau gætu endað uppi á bryggjum.

 

 
   
  
  







 

MIKIL óánægja ríkir meðal flugum-
ferðarstjóra vegna upptöku nýs
vaktakerfis á Reykjavíkurflugvelli og
hyggst félag þeirra stefna Flugmála-
stjórn fyrir Félagsdóm vegna breyt-
inganna. Hjördís Guðmundsdóttir,
upplýsingafulltrúi Flugmálastjórnar,
segir að breytingarnar hafi verið í
umræðunni í fimm ár en upphaf
þeirra megi rekja til reglugerða frá
yfirstjórn flugmála í Evrópu.
Loftur Jóhannsson, formaður Fé-
lags íslenskra flugumferðarstjóra,
sagði að Flugmálastjórn hefði breytt
einhliða vaktakerfum flugumferðar-
stjóra og stefna vegna þessa væri um
það bil að verða tilbúin og yrði send
Félagsdómi alveg á næstunni. For-
saga málsins væri sú að Flugmála-
stjórn hefði um talsverðan tíma viljað
breyta vaktakerfum. Í kjarasamning-
um síðastliðið sumar hefði náðst sam-
komulag um breytingar á vaktakerf-
um, sem greitt hefði verið fyrir með
ákveðnu prósentuálagi í launum.
Þessi kjarasamningur hefði verið
felldur í almennri atkvæðagreiðslu í
félaginu, aðallega vegna þessarar
breytingar á vaktakerfum. Í fram-
haldinu hefði verið samið upp á nýtt
og tekin út þessi bókun um breyting-
ar á vaktakerfum. „Þannig var samn-
ingurinn borinn upp að nýju og sam-
þykktur og því lítum við svo á að þar
hafi beinlínis verið samið um að
breyta ekki neinu,“ sagði Loftur.
Hann sagði að nýja vaktakerfið
hefði tekið gildi í gær og það væri svo
undarlegt að þeir vissu ekki hvernig
vaktakerfi þetta væri, auk þess sem
ýmislegt benti til þess að í rauninni
væri ekki um neitt kerfi að ræða. Þeir
sem um málið fjölluðu af hálfu Flug-
málastjórnar segðu að menn vissu
hvernig þeir ættu að vinna þegar
vaktskráin birtist. Vaktskrá væri birt
með 14 daga fyrirvara og væru þá
ýmist birtir nokkrir dagar í einu eða
allt upp í tvær vikur. „Nú er búið að
birta vaktskrá fram í miðjan apríl og
þar virðist ekki vera nein regla,“ sagði
Loftur ennfremur.
Hann sagði að auk þessa hefðu ver-
ið gefin út fyrirmæli til varðstjóra um
að flugumferðarstjórar á vakt mættu
ekki fara út úr húsi og þeir mættu
ekki heldur nýta sér aðstöðu til
íþróttaiðkunar í kjallara í hvíldar-
hléum.
Aðspurður um hvort eitthvað væri
til í því að flugumferðarstjórar neit-
uðu að vinna yfirvinnu sagði Loftur að
engar slíkar aðgerðir væru í gangi af
hálfu félagsins. Hann vissi hins vegar
til þess að menn væru ekkert æstir í
að vinna aukavinnu, því frítími þeirra
hefði minnkað verulega við þessar
breytingar á vaktafyrirkomulaginu
og menn væru mjög óánægðir með
kerfið. Þetta þyrfti því ekki að koma á
óvart.
Í umræðunni í fimm ár
Hjördís Guðmundsdóttir, upplýs-
ingafulltrúi Flugmálastjórnar, sagði
að Flugmálastjórn og Félag íslenskra
flugumferðarstjóra túlkuðu ekki
kjarasamning aðila með sama hætti
og það væri ástæðan fyrir óánægju
flugumferðarstjóra. Flugmálastjórn
Íslands teldi þessar breytingar til
bóta og hefði ákveðið að gera þær,
enda hefðu þær verið í umræðunni
síðastliðin fimm ár. Rætur breyting-
anna væri að rekja til reglugerða frá
yfirstjórn flugmála í Evrópu.
„Það er búið að reyna að finna nið-
urstöðu í þessu máli í langan tíma og
Flugmálastjórn hyggst standa á þess-
um breytingum,“ sagði Hjördís, en
benti jafnframt á að ef niðurstaða
dómstóla yrði Flugmálastjórn í óhag í
þessum efnum myndi hún að sjálf-
sögðu hlíta því.
Óánægja með breyt-
ingar á vaktakerfi
Eftir Hjálmar Jónsson
hjalmar@mbl.is
Félag íslenskra flugumferðarstjóra hyggst stefna Flugmálastjórn fyrir Félagsdóm
Djúpivogur | Þessi ungi fálki sat við
veginn að bænum Aski við Djúpa-
vog þegar ljósmyndari keyrði hjá á
dögunum. Fálkinn virtist hálfdas-
aður og við nánari athugun sást að
hann var ataður í grút. Fálkinn er
merktur álhring á hægri fæti. Fugl-
inn var þrátt fyrir grútinn engu að
síður vel fleygur og hvarf á brott
þegar reynt var að nálgast hann.
Morgunblaðið/Andrés Skúlason
Dasaður fálki við Djúpavog
SVAVAR Gestsson, sendiherra Ís-
lands í Danmörku, ver umsvif ís-
lenskra kaupsýslumanna þar í landi í
grein sinni í danska dagblaðinu
Børsen á miðvikudag. Hann gagn-
rýnir blaðið fyrir að kalla umsvif Ís-
lendinga „infiltration“ í orðabókar-
merkingunni árás til að valda
spjöllum eða njósna.
Svavar minnist á gagnkvæma vin-
áttu Dana og Íslendinga og að þessi
tónn í Børsen endurspegli ekki við-
horf hins dæmigerða Dana til Íslend-
inga. Segir Svavar að það sé hrein-
lega of langt gengið að kalla þátttöku
Íslendinga í dönsku efnahagslífi
árás. Segir hann Íslendinga frábiðja
sér fleiri slíkar óverðskuldaðar um-
sagnir. Engan veginn sé meiningin
að ögra hina danska samfélagi.
Ver viðskiptaum-
svifin í Danmörku