Morgunblaðið - 17.03.2006, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17. MARS 2006 23
MINNSTAÐUR
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
Sheer Driving Pleasure
BMW X5
www.bmw.is
Reykjavík | Reykjavíkurmót
grunnskólanna í skák 2006 fer
fram í kvöld og hefst það kl. 17.
Tefldar verða 7 skákir eftir
Monrad-kerfi með 10 mínútna
umhugsunartíma á skák. Allar
sveitirnar keppa í einum opn-
um flokki, en veitt verða verð-
laun fyrir þrjár efstu sveitirnar
og þrjár efstu stúlknasveitirn-
ar. Auk þess verður happdrætti
að móti loknu þar sem allir
keppendur geta unnið til verð-
launa.
Að þessu móti loknu munu
fjórar efstu sveitirnar tefla inn-
byrðis um titilinn Reykjavíkur-
meistari grunnskóla 2006 á
laugardag og sunnudag. Verða
þá tefldar kappskákir, 1,5 klst.
á 30 leiki og svo 30 mín. til að
klára. Úrslitakeppnin verður
tefld kl. 10–14 og 15–19 á laug-
ardag og kl. 13–17 á sunnudag.
Á laugardag verður líka boðið
upp á opið ókeypis skákmót í
einstaklingsflokki. Mótið hefst
kl. 14 og lýkur kl. 17.
Sveitakeppni grunnskóla í
Reykjavík er haldin í samvinnu
Taflfélags Reykjavíkur og
Íþrótta- og tómstundaráðs
Reykjavíkur og fer keppnin
fram í félagsheimili T.R., Faxa-
feni 12, Reykjavík.
Mikilvægt er að skólarnir
sendi fylgdarmann með sínu
liði, keppendum til halds og
trausts.
Skákmót
grunnskóla
í kvöld
STARFSMENN framkvæmdasviðs
Reykjavíkurborgar hafa undanfarna
mánuði unnið ötullega að því að
hreinsa götur til
að reyna að koma í
veg fyrir svif-
ryksmengun. Þá
eru einnig notuð
rykbindiefni eins
og magnesíum-
klóríð, bæði til að
binda rykið og
auka þann tíma
sem göturnar eru
blautar, því að
sögn Sighvats Arnarsonar, skrifstofu-
stjóra gatna- og eignaumsýslu hjá
framkvæmdasviði, þyrlast svifrykið
ekki upp af blautum götum.
Engu að síður gefur baráttan við
svifrykið litlar vonir um árangur að
sögn Sighvats. Bæði hafi norsk rann-
sókn sýnt fram á að þrif vega hafi
mjög lítið að segja um svifryksmynd-
un, því svifryk þyrlist upp óháð þrif-
um. Hins vegar sé framleiðsla ryksins
viðstöðulaus á meðan Reykvíkingar
aki um á nagladekkjum. Dæmigerður
heimilisbíll á nagladekkjum rífi upp
um eitt kíló af malbikuðu slitlagi á
dag, en allt að þremur prósentum af
því verði að svifryki. „Þannig erum við
að tala um allt frá einu til þrjátíu
gramma af svifryki á dag á hvern bíl,“
segir Sighvatur og bendir á að ef
margfaldað er með bílaflota höfuð-
borgarsvæðisins sé þetta gríðarlegt
magn ryks. Um tíu þúsund tonn af
slitlagi séu rifin upp af nagladekkjum
borgarbúa á ári og kosti tæpar tvö
hundruð milljónir króna að endurnýja
það. „Þá er ónefndur kostnaðurinn
við þrifin á svifrykinu sem hleypur á
tugum milljóna. Það er vissulega mik-
ill kostnaður fyrir borgarbúa í því fal-
inn að nota nagladekk, en það hefur
sýnt sig að á öðrum dekkjum eru bæði
slitið og svifryksmyndunin mun
minni.“
Frost og stilla verst
Sighvatur segir svifrykið verða al-
varlegast í frosti og stillu, en ógerlegt
sé að vinna að þrifum og sópun í
frosti. Sveiflur í hitastigi og nætur-
frost valdi vandræðum við aðgerðir
gegn svifryki. Þá sé einnig vandamál
að svifrykið sé næstum því þyngdar-
laust, svo það setjist mjög rólega, það
geti legið í loftinu dögum saman í
stillu og þyrlist upp við minnsta um-
gang. Hreinsun á vegköntum og -öxl-
um, þar sem svifryk safnast fyrir, hafi
hins vegar minnkað svifryk og stytt
þann tíma sem það er til vansa, sam-
kvæmt norsku rannsókninni. „Við
höfum verið heppin undanfarna mán-
uði að göturnar hafa verið frekar
blautar, það hefur verið bleytutíð í
janúar og febrúar, en þegar þornar í
veðri og vindinn lægir rýkur svifrykið
upp,“ segir Sighvatur.
Sighvatur segir ljóst að þótt svifryk
sé ekki eins alvarlegur heilsuspillir og
t.d. reykingar sé hér vissulega um að
ræða heilbrigðisvanda. „Bæði er um
það að ræða að fólk sem lendir í svif-
rykinu hefur ekkert um það að segja,
en fólk getur valið að reykja ekki,“
segir Sighvatur og bætir við að það
tjón sem svifrykið veldur sé algerlega
háð þeim tíma og uppsöfnun sem það
nær. Langar stillur geti þannig verið
mun verri fyrir heilsuna. „Það sem
hefur verið sýnt fram á er að svifrykið
samanstendur af svo litlum ögnum að
þær fara beint inn í blóðrásina gegn-
um lungun og geta valdið heilsutjóni.
Sænsk rannsókn sýndi fram á tengsl
milli aukningar í svifryki og fjölgunar
dauðsfalla. Þau voru þannig að ef
magn svifryks jókst um 10 µgr á rúm-
metra yfir ákveðið magn á ákveðnum
tíma fjölgaði dauðsföllum um 6% á
sama tíma.“
Sighvatur segir ljóst að starfsmenn
borgarinnar vinni eins og þeir geti í
því að takast á við svifryksvandamál-
ið. Stór hluti svifryksins sé fasti, sem
eigi sér m.a. náttúrulegar orsakir eins
og uppblástur jarðvegs eða bruna ým-
issa efna, en breytilegi hlutinn, sem
raunverulega veldur hinni miklu
aukningu, sé kominn úr umferðinni.
Ljóst sé að á meðan nagladekkin
spæni upp malbikið á götum borgar-
innar verði aldrei nógu vel þrifið, því
svifrykið myndist alltaf jafnóðum, um
leið og bílarnir keyra á götunum.
„Gætum við losnað við nagladekkin
myndum við losna við stærstan hluta
af því viðbótarsvifryki sem myndast,“
segir Sighvatur, en bætir við að vissu-
lega sé ekki hægt að neyða borgarbúa
til að hætta að aka á nagladekkjum.
Hugarfarsbreytingu þurfi til. „Við
viljum hvorki né getum bannað fólki
að aka á nagladekkjum, því vissulega
þurfa sumir að aka á þeim, t.d. þeir
sem eiga erindi út á land við aðstæður
þar sem nagladekk auka öryggi veg-
farenda. Starfsmenn borgarinnar
vinna ötullega að hálkueyðingu, en
samfara hækkandi hitastigi veldur
það því að borgarbúar aka lang-
stærstan hluta vetrarins á auðum göt-
um.“
Borgaryfirvöld reyna að vinna gegn mengun vegna svifryks með ýmsum hætti
Endalaust framboð á vandamálinu
Morgunblaðið/Þorkell
Eftir Svavar Knút Kristinsson
Svavar@mbl.is
Sighvatur
Arnarson