Morgunblaðið - 17.03.2006, Side 47

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17. MARS 2006 47
MINNINGAR
um hús voru þeir tímar að oft þurfti
að fara til bankastjóra og biðja um
víxla. Margan víxilinn skrifaði mágur
upp á fyrir mig. Hann vandaði sig
ekki mikið við að skrifa nafnið sitt en
eitthvað var krumsprangið þekkt í
bankanum því víxlana fékk ég! Og
maður reyndi líka að standa í skilum.
Á mínum yngri árum þegar Villi
skipti sér af pólitík þótti honum ekki
gott þegar ég ung og uppreisnargjörn
kaus Þjóðvarnarflokkinn, hann vildi
að ég kysi Framsókn eins og mér var
sagt að allt mitt fólk gerði. Ekki varð
okkur þó þetta að neinum vinslitum.
Það var stutt á milli heimila okkar
systranna og mikill samgangur. Við
gættum oft barnanna hver fyrir aðra
og mín börn voru alltaf velkomin á
heimili Siggu og Villa eins og þeirra
börn til okkar Victors. Einhvern tíma
fóstruðum við tvíburana þeirra nokk-
urn tíma þegar þau voru erlendis.
Þeim fylgdi barnapía og svo fíni bíll-
inn þeirra því mágur átti alltaf góða
bíla. Og margan bíltúrinn fengum við
með mági meðan við áttum ekki sjálf
bíl. Oft ráðskuðu líka mamma og
pabbi hjá þeim þegar þau fóru í lang-
reisur. Mági mínum fannst alltaf gott
að vita hvað mamma leit eftir að hurð-
ir væru læstar og litið eftir öllu raf-
magni áður en farið var að sofa en það
gerði tengdamóðir hans af sinni al-
kunnu varkárni.
Villi mágur var mikill útivistarmað-
ur, fór í laxveiðar og spilaði svo golf
árum saman. Hann ásamt nokkrum
öðrum eignaðist jörðina Kirkjuhól á
Snæfellsnesi. Þangað var gaman að
koma og stórfjölskyldan dvaldi þar
m.a. öll eina verslunarmannahelgi.
Það voru dýrðlegir dagar. Gengið um
fjöll og fjörur, sungið fyrir selina, tínd
söl og reynt að fiska í Hagavatni. Þá
var mágur í essinu sínu eins og hver
annar óðalsbóndi. Að móður okkar
látinni bjó Ingimar faðir okkar í skjóli
Siggu og Villa um 11 ára skeið. Það
var jafnsjálfsagt hjá mági mínum og
annað gott sem hann lét af sér leiða.
Mér fannst dálítið tómlegt fyrst eftir
að þau fluttu úr nágrenninu en svona
er nú bara gangur lífsins og þýðir
ekki að sýta yfir því og samgangurinn
hélt að sjálfsögðu áfram þó börnin
okkar yrðu fullorðin og eignuðust eig-
in heimili.
Og nú er þessi elsti meðlimur stór-
fjölskyldunnar farinn yfir á Eilífðar-
landið. Þangað hefur áreiðanlega bor-
ið hann hinn blíðasti blær eins og best
gerist á Austfjörðum því þeim unni
mágur minn af öllu hjarta og ekkert
ár leið svo hann færi ekki austur.
Og nú kveð ég og við öll tengdafólk-
ið hann Villa mág og þökkum honum
allt og allt. Elskulegri systur minni,
börnum þeirra og þeirra fjölskyldum
vottum við okkar dýpstu samúð en
samgleðjumst þeim jafnframt að hafa
átt hann öll þessi mörgu góðu ár.
Blessuð sé minning míns kæra
mágs, Vilhjálms Árnasonar.
Ásgerður Ingimarsdóttir.
Það er mér enn í fersku minni þeg-
ar ég haustið 1979 hélt á fund Vil-
hjálms, föðurbróður míns, í atvinnu-
leit. Eins og endranær, tók hann mér
vel, reyndar svo vel að upp frá því
varð ég meðeigandi að lögmannsstofu
hans, ásamt Ólafi Axelssyni. Þar með
hófst farsælt samstarf okkar sem
stóð óslitið í fimmtán ár og þá höfðu
bæst í hópinn þeir Árni, sonur Vil-
hjálms, og Hreinn Loftsson. Nú eru
þeir Vilhjálmur og Ólafur, sem voru
hvor öðrum eins og faðir og sonur,
báðir horfnir á braut.
Vilhjálmur var raungóður maður
sem gott var að leita til. Hann stóð
þétt við bakið á okkur, sem yngri vor-
um, alltaf bjartsýnn og uppörvandi.
Raunar var hann óvenjulega samsett-
ur hugsjónamaður eitilharður and-
stæðingur kommúnista og nasista,
sem mótaði viðhorf hans til utanrík-
ismála, en um leið róttækur í afstöðu
sinni til annarra þjóðfélagsmála, þar
sem samvinnuhugsjónin, jafnrétti og
bræðralag var honum í blóð borið.
Furðuðu margir sig á því, sem ekki
þekktu hann, að hann skyldi á efri ár-
um gera það að helstu hugsjón sinni
að berjast gegn kvótakerfinu og
hömlulitlum togveiðum á Íslandsmið-
um.
Þar skipti einnig máli að Vilhjálm-
ur hafði tekið við af föður sínum sem
formaður á vélbáti aðeins tvítugur að
aldri. Það var ekki auðvelt að vera
vélbátaformaður eystra á þessum ár-
um þegar áttaviti og lína til að mæla
dýpið voru einu stjórntækin, auk sjó-
korta. Þrátt fyrir þetta hlekktist Vil-
hjálmi aldrei á þau sex ár sem hann
var formaður. Síðan braust hann til
mennta með sama áræði og kjark að
leiðarljósi.
Þótt Vilhjálmur hefði aðstöðu til
safnaði hann ekki veraldlegum auði,
en þeim mun meira ræktaði hann það
sem mölur og ryð fá ekki grandað.
Hann lét sér líka annt um aðra og
sýndi það í verki. Því var hann bæði
vinmargur og vinsæll. Ekki síst naut
sonur minn, Páll, vináttunnar við
frænda sinn. Við þessi tímamót þökk-
um við Þórhildur og synir okkar Vil-
hjálmi fyrir allar þær góðu stundir
sem við áttum með honum. Sendum
við Sigríði og fjölskyldunni allri okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Eiríkur Tómasson.
Það var jafnan gestkvæmt í húsi
afa míns og ömmu í Drápuhlíð 7.
Þangað sótti stór frændgarður þar
sem samheldni, glaðværð og vinátta
réðu ríkjum. Þaðan man ég fyrst eftir
frænda mínum, Vilhjálmi Árnasyni. Í
barnsminninu ber það hæst hvað
hann ók um á flottum bílum, hann
nennti að tala við smápolla og hann
geislaði af fjöri og óvæntum uppá-
komum.
Í heimsóknunum Villa til afa og
ömmu var allt í föstum skorðum eins
og reyndar allt á þeim bæ. Þeir
frændur byrjuðu strax að spjalla, oft-
ast um pólitík og til þess að hafa
meira gaman af þessu voru þeir ekk-
ert endilega sammála. Eftir að amma
var búin að leggja á borð og setjast
með þeim breyttist umræðan stund-
arkorn um hvernig heilsaðist hjá
Siggu og krökkunum og öðru því sem
sneri að fjölskyldunni. Að þessu
loknu fóru þeir frændur fram á kont-
ór að tefla. Ekki var fjörið minna þar.
Þegar vel gekk þá hrósaði Villi tafl-
mönnunum en þegar illa gekk þá
skammaði hann þá. Það var mikið
hlegið.
Eftir að ég fullorðnaðist og hóf að
leika mér í stjórnmálum heyrði ég
stundum í frænda mínum. Hann hóf
samtalið oftast á sama hátt: „Sæll,
gæskur, hvað segirðu mér af henni
mömmu þinni?“ Síðan ræddum við
stjórnmál og þegar við kvöddumst
sagði hann: „Vertu sæll, gæskur, og
skilaðu kveðju til hennar mömmu
þinnar.“
Vilhjálmur hafði sterkar skoðanir í
stjórnmálum, hann var eindreginn
andstæðingur kvótakerfisins í sjávar-
útvegi og stórútgerðarinnar. Hann
var í eðli sínu róttækur, hispurslaus
og naut þess að skiptast á skoðunum,
enda er það nokkuð ríkt í þessu kyni.
Síðast þegar við hittumst þá var
hann kominn á spítala og ljóst var að
styttast færi í þetta hjá frænda. Hann
hafði tæplega þrek til þess að halda
uppi samræðum en hann naut þess að
hlusta á okkur Siggu og leiðrétti sam-
viskusamlega það sem hann taldi að
ekki væri alveg rétt hjá okkur. Hug-
urinn var skýr en krafturinn var þrot-
inn.
Ég kveð frænda minn með söknuði
og virðingu um leið og ég sendi Siggu
og frændsystkinum mínum öllum
innilegustu samúðarkveðjur.
Óskar Bergsson.
Kær frændi okkar er fallinn frá og
genginn á vit hins óræða eftir langa
og gifturíka ævi. Þrátt fyrir háan ald-
ur var hann mjög frjór í hugsun og
hafði lifandi áhuga á framvindu mála,
bæði innan lands og utan, og þá ekki
síst stjórnun fiskveiða.
Ungur var hann framsækinn og
óragur, sem dæmi má nefna að innan
við tvítugt var honum trúað fyrir for-
mennsku á 12 eða 13 tonna báti fjöl-
skyldu sinnar, sem við teljum að hann
hafi leyst prýðilega af hendi. Upp úr
þeirri formennsku dreif hann sig í
nám, sem var síður en svo auðvelt
hvað þá sjálfsagt á þeim tímum
kreppunnar miklu sem þá tröllreið
þjóðinni.
Að loknu stúdentsprófi frá
Menntaskólanum á Akureyri fór
hann í lögfræðinám og lauk því með
sóma. Starfsævin var löng og ýmsum
málefnum sinnt og trúlega hefur oft
verið ærið erilsamt meðan allur
barnahópurinn var heima. Rómað er
hve góður heimilisfaðir hann var auk
þess sem hann var með eindæmum
frændrækinn og hafði mikla ást á
æskustöðvum sínum á Seyðisfirði,
sem hann vitjaði árlega ef ekki oftar.
Hér látum við frænkur staðar numið
og kveðjum hann með söknuði og
þökk.
Sigríði, eiginkonu hans, börnum
þeirra, systkinum og öðrum nákomn-
um vottum við einlæga samúð og
sendum þeim hjartans kveðjur.
Sigrún, Björg, Elísabet og
Erna Hermannsdætur.
Hið óumflýjanlega lætur ekki segj-
ast. Heimur manns breytist óaflátan-
lega, í þessu tilviki varð hann fátæk-
legri.
Höfuð Hánefsstaðaættarinnar hef-
ur kvatt. Grallaralegur skelmissvip-
urinn á Vilhjálmi frænda vorum lifir í
minninu og glottir kankvíslega. For-
ingi ungmennasveitarinnar á Hánefs-
staðatorfunni í knyttum og óknyttum.
Þegar afi minn, Hermann á
Hrauni, lá banalegu sína fyrir tæpum
fjórum áratugum kom ég eitt sinn í
hendingskasti til hans og þar sat þá
annar hánefur, sem ég hafði því mið-
ur alltof lítið haft af að segja, bróðir
Tomma frænda, – eða öllu heldur öf-
ugt. Ég fann það glöggt á þeirri
skömmu stund að þessir tveir hefðu
einhvern tímann átt eitt og annað
saman að sælda. Löngu seinna áttaði
maður sig svo á því að forðum tíð, á
kreppuárunum og fram í stríð, héldu
þeir úti hvor sínum vélbátnum frá
Hánefsstöðum, sem og á vetrarver-
tíðum frá Hornafirði, Vilhjálmur for-
maður á Magnúsi föður síns frá Há-
nefsstaðastassjóninni og Hermann
með Ásu sína frá Evanger, – við sömu
ból.
Báðir kunnum við, þó áratugir
skildu á milli, að vitna um þær dul-
úðugu og lotningarfullu stundir þegar
Hermann á Hrauni reis upp við dogg
að næturlagi, svo sem í svefnhöfgi til
að taka í nefið. Það var hátíðleg at-
höfn. Þá varð glottið á Vilhjálmi sér-
lega gleitt þegar hann minntist þess.
Aldrei varð af því að maður kæmi
því í verk að fá að fara í róður með Vil-
hjálmi út undir Skálanesbjarg á skak
í hans árlegu ferðum á gamla fiskislóð
sína. Hann hefði þá vafalaust rifjað
upp minningu sína frá Skálanesi þeg-
ar móðir hans færði föður hans, sem
þá renndi bátnum uppundir landið,
kostinn á sjóinn. Þegar Vilhjálmur
var á fyrsta ári á Skálanesi, frostavet-
urinn mikla, var Elísabet langamma
mín hjá þeim Árna og Guðrúnu þar
með dóttur sína, Lillu. Það hefur
sjálfsagt verið þann veturinn sem
Siggi Magg heitinn hitti þau hjón á
leiðinni framhjá Þórarinsstöðum í
heimsókn að Hánefsstöðum með
sleða í eftirdragi á hjarninu og kassi
á. Í kassanum var króginn Villi.
Tilhugsunin um skakið verður að
nægja héðan af og nú hefur þessi síð-
asti sjósóknari frá Hánefsstöðum og
Eyrunum lagt úr höfn í síðasta sinn.
Að lokum vil ég þakka fyrir
ánægjulegar stundir á seinni árum,
austur á Seyðisfirði sem og hér syðra,
við smálegar samanburðarrannsókn-
ir og í von um að manni fyrirgefist
hripið.
Honum er á móti ljúflega fyrirgefið
að hafa jafnan ávarpað mig „Þóri
sinn“.
Hjalti Þórisson.
Með þessum fáu orðum viljum við
Hulda kveðja vin okkar Vilhjálm
Árnason og jafnframt senda eftirlif-
andi konu hans Sigríði Ingimarsdótt-
ur, börnum þeirra og öðrum ástvinum
innilegar samúðarkveðjur.
Nú eru orðin mörg ár síðan ég
hafði fyrst spurnir af Vilhjálmi Árna-
syni. En svo vildi til að skömmu fyrir
síðari heimsstyrjöldina var ég á ung-
lingsárum mínum í tvö sumur land-
maður hjá Hermanni Vilhjálmssyni
föðurbróður Vilhjálms. Á þessum
tíma var allmikil útgerð frá Hánefs-
staðaeyrum.
Þaðan voru gerðir út átta til níu
dagróðrabátar á sumrin. Einn þess-
ara báta var Magnús er var í eigu
Árna föður Vilhjálms og þann tíma
sem ég var þarna var Vilhjálmur for-
maður á báti föður síns, þá mjög ung-
ur að árum.
Í þessu litla samfélagi var mikið
rætt um þennan unga formann. Hann
var góður aflamaður, og gott skipulag
og snyrtimennska þóttu einkenna
störf hans.
Okkur unglingunum á staðnum
þótti mikið til þess koma þegar við
sáum hann ganga fyrir skipshöfn
sinni upp bryggjuna á Háeyri eftir vel
heppnaðan róður.
Framtíð Vilhjálms var ekki á sjón-
um, en líklegt er að sú reynsla, sem
hann öðlaðist á sjómannsárunum hafi
dugað honum vel við að meta aðstöðu
og taka ákvarðanir á eigin forsendum
við hans fjölbreyttu störf síðar á æv-
inni.
Við Vilhjálmur höfðum ekki mikið
saman að sælda á þessum árum, enda
nokkur aldursmunur, en við vissum
vel hvor af öðrum.
Svo er það mörgum árum seinna,
sem kynni okkar Vilhjálms hefjast í
raun og veru. En það er þegar Árni,
sonur Sigríðar og Vilhjálms og Vigdís
dóttir okkar Huldu ganga í hjóna-
band.
Eftir það fórum við hjónin að hitt-
ast á heimilum okkar svo og hjá okkar
sameiginlegu fjölskyldu á hátíðum og
tyllidögum.
Þegar við fórum að umgangast Sig-
ríði og Vilhjálm kom fljótt í ljós að þar
var á ferðinni mikið ágætisfólk. Þau
höfðu ferðast mikið, bæði innanlands
og utan, og sögðu skemmtilega frá því
sem þau höfðu séð og heyrt.
Ánægjulegt var að sjá hversu
traust hjónaband þeirra var. Augljós
var hin gagnkvæma virðing, sem þau
báru hvort fyrir öðru.
Vilhjálmur var mikill Austfirðing-
ur. Æskustöðvarnar á Seyðisfirði
voru honum mjög kærar, enda sótti
hann oft þangað þegar hann átti
merkisafmæli.
Vilhjálmur stundaði nám við Eiða-
skóla áður en hann fór í Menntaskól-
ann á Akureyri. Þar kynntist hann
ýmsum merkilegum mönnum, bæði í
hópi kennara og nemenda. Mér er
minnisstætt þegar þeir hittust á
heimili okkar Vilhjálmur og Ármann
Halldórsson, rithöfundur og fyrrver-
andi kennari við Eiðaskóla. Þá voru
rifjaðir upp ótal atburðir frá Eiða-
skóla, sagðar skemmtilegar sögur og
mikið hlegið.
Þegar við Vilhjálmur hittumst kom
fljótt í ljós að sú þekking, sem við báð-
ir höfðum á Hánefsstaðaeyrum,
Seyðisfirði og Austurlandi öllu, var
okkur ótæmandi uppspretta
skemmtilegra umræðuefna, sem við
notuðum okkur óspart og urðum
aldrei leiðir á.
Vilhjálmur var mikill fjölskyldu-
maður hann bar mikla umhyggju fyr-
ir fjölskyldu sinni, fylgdist vel með
börnum sínum og barnabörnum bæði
í námi og starfi og gaf holl ráð þegar á
þurfti að halda.
Vilhjálmur var góður ræðumaður
og hélt áhugaverðar og skemmtilegar
tækifærisræður. Alltaf var málflutn-
ingur hans einlægur og opinskár en
hann forðaðist allt, sem hugsanlega
gat hryggt einhvern eða sært.
Vilhjálmur var sannur fulltrúi
hinna gömlu góðu gilda, sem dugað
hafa Íslendingum best í gegn um tíð-
ina og skilað þeim þangað, sem þeir
eru í dag í fremstu röð í samfélagi
þjóðanna.
en orðstír
deyr aldregi
hveim er sér góðan getur.
Með þessum frægu orðum Háva-
mála kveðjum við Hulda Vilhjálm
Árnason. Ég þekki engan, sem þau
eiga betur við.
Einar.
Í örfáum orðum langar mig að
kveðja Vilhjálm Árnason frænda
minn, sem er látinn. Ætlunin er ekki
að rekja æviferil hans né allt það sem
hann tók sér fyrir hendur. Það var
bæði margvíslegt og mikið, um margt
óvenjulegt og aðrir færari um það en
ég.
Vilhjálmur, eða Villi frændi eins og
hann var oft kallaður á mínu heimili,
var fæddur 15. september 1917 að
Skálastöðum við Seyðisfjörð og byrj-
aði snemma sinn vinnuferil eins og
títt var um unga menn á þeim árum.
Þannig fór hann að róa til fiskjar sem
háseti á fiskibátum föður síns Árna,
sem þá var útvegsbóndi á Hánefs-
stöðum, árið 1932 aðeins 15 ára gam-
all, aflaði sér síðan skipstjórnarrétt-
inda og var formaður á árunum
1937–1943. Jafnframt sjómennskunni
stundaði Villi nám við MA og varð
stúdent þaðan 1942 og síðan lögfræð-
ingur frá Háskóla Íslands 1946.
Í raun kynntist ég Villa frænda
minna en gaman hefði verið. Þeir Há-
nefsstaðamenn voru nefnilega prakk-
arar inn við beinið og uppátækjasam-
ir í betra lagi líkt og amma mín. En
við Villi áttum sameiginleg áhugamál
fisk og sjósókn og á þeim vettvangi
samskipti ýmiss konar.
Eins og ljóst má vera var Villi
ákafamaður og því leið ekki á löngu
þar til hann fór að hringja í litla
frænda á Hafrannsókn til að spjalla
um fisk og flest annað þar að lútandi.
Eins og gefur að skilja gátu þetta orð-
ið alllöng samtöl. Oft vorum við
frændur sammála en auðvitað, og
kannski jafnoft ekki, enda lítið gaman
að samtölum þar sem hvor étur eftir
öðrum.
Í áranna rás fjölgaði þessum mál-
þingum okkar Villa og jafnframt
breikkaði bilið milli skoðana okkar,
sérstaklega varðandi þorsk og þorsk-
veiðar. Svo mjög blöskraði Villa at-
gangurinn á miðunum að hann komst
að lokum að þeirri niðurstöðu að
þorskinn ætti aðeins að veiða á línu og
handfæri og kannski eitthvað í net á
veturna. Þegar ég lét í ljósi efasemdir
að allur sá afli sem veiða mætti gæti
náðst með þessum hætti var svarið
eitthvað á þá leið að við gætum svo
sem haldið nokkrum togurum úti á
þeim svæðum sem enginn heiðarleg-
ur fiskimaður skipti sér af. Ekki leist
mér allskostar á þessa veiðipólitík
frænda míns og hafði stundum hátt
um það. En það kom fyrir lítið því
Villi gaf sig hvergi.
Á seinni árum ritaði Vilhjálmur
nokkrar greinar á ensku sem ég veit
ekki hvort eða hvar birtust. Eitthvað
fannst honum enskan sín ófullnægj-
andi og hringdi þá í litla frænda, sem
hann vissi að lært hafði fræði sín í
Skotlandi, bað um yfirlestur og að
lagfært væri það sem betur mætti
fara. Ég tók þetta að mér með stakri
ánægju, en spurði einhvern tímann
hvort honum hefði aldrei dottið í hug
að ég myndi reyna að hagræða því
sem hann vissi að við værum ekki alls
kostar sammála um. Það varð dálítil
þögn hinum megin á línunni, en svo
kom svarið skýrt og skorinort: „Ertu
eitthvað verri, lagsi, svoleiðis gerum
við frændur ekki.“
Ég kveð Vilhjálm Árnason með
söknuði og sendi Sigríði konu hans og
afkomendum þeirra mínar innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Hjálmar Vilhjálmsson.
Ég kveð vin minn Vilhjálm Árna-
son með söknuði, virðingu og þakk-
læti. Við kynntumst í lagadeild Há-
skóla Íslands. Við lásum mikið saman
og vorum samtaka í félagslífinu.
Stofnuðum ásamt nokkrum félögum
Málfundafélagið Þjálfa og á þeim
vettvangi rifumst við því við höfðum
hvor sína skoðunina, ég var íhald og
Villi framsóknarmaður.
Þegar Villi kom að austan og settist
í lagadeild Háskóla Íslands var hann
nokkru eldri en við skólafélagarnir.
Hafði hann róið sem formaður á ver-
tíðarbátnum Magnúsi í sjö ár. Það
kom mér því ekki á óvart þegar ég las
í Morgunblaðinu 1. október 1999
þessa frétt: „Vilhjálmur Árnason
hæstaréttarlögmaður kom í land í
fyrradag eftir fimm daga veiðiferð
með togaranum Gullveri frá Seyðis-
firði. Vilhjálmur, sem er 82 ára gam-
all, kveðst hafa farið á sjó sér til
ánægju og yndisauka.“ Villi var alltaf
trúr uppruna sínum.
Við Villi urðum strax miklir vinir.
Það sem sameinaði okkur einna helst
var áhugi á sjávarútvegi, félagsmál-
um, lögfræði, líkt skaplyndi með
„kómískum sans“ og glaðværð.
Á námsárunum giftumst við báðir,
ég Björgu Ásgeirdóttur sem ég missti
fyrir tæpum áratug og Villi Sigríði
Ingimarsdóttur sem nú syrgir mann
sinn. Það var alla tíð mjög kært á milli
Bjargar minnar og Siggu. Órofa vin-
átta myndaðist milli okkar og fjöl-
skyldna okkar sem staðið hefur alla
tíð.