Morgunblaðið - 06.05.2006, Side 14

14 LAUGARDAGUR 6. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Félag járniðnaðarmanna og Vélstjórafélag Íslands hafa tekið ákvörðun um að
sameinast í eitt félag. Ákveðið hefur verið að efna til samkeppni um nafn á nýja
félagið og er öllum heimil þátttaka. Félagsmenn eru sérstaklega hvattir til að taka
þátt. Nýtt félag verður lands- félag og verða félagsmenn þeir sem lokið hafa
vélstjórnarnámi, iðnnámi í málm - og véltæknigreinum og veiðarfæragerð, einnig
iðnnemar í greinunum og fleiri sem starfa í þessum eða skyldum greinum.
Vegleg verðlaun eru í boði og er skilafrestur til 1. júní 2006.
Allar nánari upplýsingar fást á heimasíðum félaganna velstjori.is og metalnet.is eða
í síma 562 9062 og 533 3044.
Félag járniðnaðarmanna / Vélstjórafélag Íslands
SAMKEPPNI UM NAFN
JÓNAS Garðarsson, sem sætir ákæru fyrir
manndráp af gáleysi vegna slyssins við Skar-
fasker á Viðeyjarsundi í september sl. er
skemmtibáturinn Harpa fórst og tvær mann-
eskjur með honum, sagðist ekki hafa verið við
stýrið þegar báturinn rakst á skerið, þegar að-
almeðferð málsins hófst fyrir Héraðsdómi
Reykjavíkur í gær. Þar með vísaði hann á bug
rannsóknarniðurstöðu lögreglunnar um að
hann hefði stjórnað bátnum. Fyrir dómi sagð-
ist bæklunarlæknir hins vegar telja áverka
sem Jónas hlaut í slysinu renna stoðum undir
framburðinn.
Þegar Jónas var yfirheyrður sagðist hann
hafa munað atburði kvöldsins 10. september
allt þar til hann lét Matthildi Harðardóttur
heitna um stjórn bátsins. Hann sagði ekki sér-
staka ástæðu fyrir því að hafa falið henni
stjórnina en sagði Friðrik Ásgeir Her-
mannsson, unnusta hennar, sem einnig fórst,
hafa sóst eftir að hún fengi að stýra. Sagðist
Jónas hafa orðið við þessari bón án þess að
hann vissi hvort hún hefði einhverja reynslu á
þessu sviði. Sigla átti inni í Snarfarahöfn og
taldi Jónas víst að hann hefði leiðbeint Matt-
hildi leiðina út fyrir Skarfasker. Sagðist hann
hafa horft á það þegar hún tók við stjórn báts-
ins og það næsta sem hann myndi var þegar
hann var sjálfur á sundi og báturinn á hvolfi.
Þessi lýsing er í hróplegu ósamræmi við
kenningu lögreglunnar sem kom fyrir dóminn
og skýrði frá því að miðað við áverka hvers og
eins hefði Matthildur verið í setustofu bátsins,
en þar fannst kertavax á setubekk og sömu-
leiðis á ermi hennar sjálfrar. Þar að auki var
hún nánast með enga áverka utan þeirra sem
hún fékk á sköflunga, en Jónas hefði hins vegar
lærbrotnað og úlnliðsbrotnað. Verjandi
ákærða, Kristján Stefánsson, var afar gagn-
rýninn í spurningum sínum til rannsóknarlög-
reglumannsins sem gaf skýrsluna og vitnaði í
krufningarskýrslu hinnar látnu þar sem hann
taldi upp áverka á líkama hennar aðra en þá á
sköflungum, s.s. sár í andliti og mar á brjósti,
en lögreglan sagðist ekki hafa haft skýrsluna
þegar rannsóknin var gerð. Spurði verjandinn
hvort þessar upplýsingar úr skýrslunni hefðu
getað breytt mati lögreglunnar að þessu leyti.
Svaraði lögreglumaðurinn þá að hann gæti
ekki sagt til um það. En lögreglumaðurinn
sagðist þó geta treyst sér til að útiloka að Matt-
hildur hefði verið við stýrið miðað við upplýs-
ingar réttarmeinafræðings, aðspurður af dóm-
ara. Bátsstýrið sjálft var sýnt dómendum og
sýnt hvar það hafði bognað. Sagði lögreglu-
maðurinn frekar líklegt að haldið hafi verið í
stýrið þegar það bognaði. Verjandinn spurði
um stýrisbekk og álagsprófun hans auk stýr-
isins sjálfs og fékk þau svör að hvorugt hafði
verið athugað af lögreglu. Varðandi lærbrot
Jónasar og spurningar verjanda um það, gat
lögreglan ekki svarað því hvernig beinið hefði
brotnað og heldur ekki var því svarað hvort
Jónas hefði kastast yfir stýrið. Ekki fengust
heldur svör við því hvernig frágangur á plexí-
gleri í bátnum var.
Lögreglan leitaði á netinu að samskonar bát-
um til samanburðar en þegar verjandinn
spurði hvort ekki hefðu verið skoðaðir sams-
konar bátar sem eru til hérlendis þá var svarið
nei. Þá spurði verjandi um brot í framrúðu
bátsins og fékk heldur ekki svör við því hvernig
þær skemmdir hefðu komið til. Sömuleiðis
spurði hann um hvort umræddur tæknirann-
sóknarmaður hefði talað við ákærða sjálfan við
rannsóknina, sem var ekki gert, enda um sjálf-
stæða tæknirannsókn að ræða.
Drakk rauðvín og gin
Jónas viðurkenndi fyrir Sigríði J. Friðjóns-
dóttur saksóknara að hafa drukkið áfengi
kvöldið örlagaríka, tvö glös af gini og rauðvín
með mat. Hann hefði samt ekki fundið fyrir
ölvun og geta hans til að stjórna báti hefði ekki
verið skert. 1,07 prómill í blóði mældust í hon-
um kl. 4.09, um tveimur og hálfri klukkustund
eftir sjálfan áreksturinn. Sagðist Jónas hafa
getið metið það sjálfur hvort hann gæti stjórn-
að báti verandi búinn að drekka.
Jónas sagðist hafa í fyrstu setið rétt hjá
Matthildi til að leiðbeina henni við stýrið en
aðra hluti myndi hann ekki s.s. eins og þá
hvernig hann hlaut áverka sína og því að bátn-
um hefði verið bakkað af skerinu eftir árekst-
urinn. Sagðist hann rengja frásögn eiginkonu
sinnar í lögregluskýrslu um að hann hefði sjálf-
ur verið við stýrið. Fyrir dómi sagði hún að
maður sinn hefði stjórnað bátnum í upphafi
ferðar og að hún myndi ekki eftir öðrum
stjórnanda. Í árekstrinum brotnuðu 10 rif í
henni og lungun féllu saman. Aðspurð um
Matthildi eftir slysið sagðist vitnið hafa heyrt í
henni en aldrei séð innan um brakið. Sam-
kvæmt fyrsta símtalinu við neyðarnúmerið 112
mun Matthildur hafa sagt að „hann væri að
reyna að stjórna bátnum“.
Villt fólk á bát en ekki
beðið um aðstoð
Lögreglumenn sem sigldu út á slöngubát
lögreglunnar komu fyrir dóminn og rifjuðu
upp sín afskipti af málinu. Bogi Sigvaldason
útivarðstjóri þetta kvöld sagðist ekki hafa vitað
annað en að fólk væri villt á bát, mikil ölvun
væri um borð og ekki hefði beinlínis verið beðið
um aðstoð. Fram kom í máli félaga hans að lög-
reglan hefði keyrt út á hafnarbakka til að
skima út á sundin en fram að sjósetningu
slöngubáts lögreglunnar hefði engin tilkynn-
ing komið um sjávarháska. Sagði Bogi að Fjar-
skiptamiðstöð ríkislögreglustjóra, sem tók við
símtölum frá 112, hefði ekki sagt að um sjáv-
arháska væri að ræða. Fyrstu klukkustundina
frá árekstrinum hefði því afstaða lögreglunnar
verið sú að verið væri að kanna „fylliríisrugl“
og lögreglan hefði ekki tekið við stjórn aðgerða
fyrr en báturinn fannst kl. 3.11 en þá voru tvær
manneskju látnar og þrjár slasaðar og í mikilli
hættu.
Upplýsti Bogi að þótt aðrir björgunaraðilar
hefðu þegar verið komnir á vettvang hefðu
engin samskipti átt sér stað milli lögreglu og
björgunaraðila.
Lögreglan hafði ekki hugmynd um að
um alvarlegt útkall væri að ræða
Það var því ljóst að lögreglan hafði ekki hug-
mynd um að Björgunarsveitin Ársæll í Reykja-
vík hafði fengið alvarlegt útkall kl. 2.02 um að
„bátur væri á reki í Sundahöfn og ófær um að
komast í land“. Þetta útkall kom frá Vaktstöð
siglinga og á meðan björgunarsveitarmenn
fóru í málið var lögreglan að kanna með „fyll-
iríisrugl“ án þess að hún fengi upplýsingar um
alvarleika málsins. Lögreglan fór því nokkuð
stefnulaust út á sundin og rambaði á bátinn á
hvolfi og manneskjurnar þrjár.
Þegar björgunarsveitarmenn komu að lög-
reglu og bátnum, gátu þeir ekki tilkynnt fund-
inn strax vegna þess að talstöðin var upptekin
á meðan Vaktstöð siglinga var að reyna að ná
sambandi við Hörpu, upplýsti skipstjóri björg-
unarbátsins Gróu. Björgunarsveitarmenn
skutu því upp neyðarblysi.
Í máli Ómars Pálssonar hjá tæknirannsókn-
ardeild LR kom fram að Jónas hefði verið við
stýrið í árekstrinum og kona hans hefði setið
aftarlega hægra megin í setustofu. Friðrik
hefði staðið beint fyrir aftan lúkarinn og skollið
á plötu og endað niðri í bát við höggið. Matt-
hildur hefði setið á stýrisbekk undir glugga og
þar hefði kertavax fundist aftan á bekknum
sem og á vinstri ermi hennar. Hefði hún setið á
best bólstraða stað bátsins.
Þessar niðurstöður fékk lögreglan með því
að endurgera vettvang og setja hluti á sinn
stað, bæði þá hluti sem fundust í sjónum og þá
sem voru í bátsflakinu. Einnig voru notuð
áverkavottorð og krufningarskýrslur til að
komast að þessari niðurstöðu.
Ingvi Ólafsson, bæklunarlæknir, kom þá fyr-
ir dóminn og gaf álit sitt á áverkum Jónasar.
Spurði verjandi m.a. út í lærbrot Jónasar, sem
hann hlaut á vinstra læri, og hvort líklegra
væri að hann hefði hlotið áverkann við það að
kastast til standandi í bátnum, eins og verjandi
hélt fram, eða undir stýri. Taldi læknirinn
meiri líkur á því að Jónas hefði kastast til og
hafði þann fyrirvara á að hann hefði að öllum
líkindum hlotið áverka á maga eða brjóstkassa
hefði hann verið við stýrið. Spurði sækjandi þá
út í áverka á úlnliðum Jónasar og hvort þeir
hafi getað hlotist við það að hafa hendur á stýr-
inu. Læknirinn taldi það nokkuð ólíklegt og lík-
legra að þeir áverkar hafi komið til þar sem
Jónas hafi sett fyrir sig hendurnar þegar hann
kastaðist til.
Að lokum spurði verjandi út í hvort Jónas
hefði ekki einnig hlotið áverka á hægra læri
hefði hann verið við stýrið og taldi hann það
líklegt. Benti verjandi þá á að sætið í bátnum
hefði snúið þannig að það vísaði til vinstri og sá
er undir stýri sat hefði aðeins verið með hægri
fót undir stýrinu og hefði þá að öllum líkindum
ekki hlotið áverka á vinstra læri og samsinnti
læknirinn því.
Taldi bátinn nægilega vel
búinn til nætursiglingar
Áður en þinghaldi lauk í gærdag spurðu
dómendur Jónas m.a. hvaða siglingatæki hafi
verið um borð í bátnum og hvort hann teldi að
báturinn hafi verið nægilega vel búinn til næt-
ursiglingar. Jónas sagði GPS-staðsetningar-
tæki hafa verið í bátnum ásamt hraða- og dýpt-
armæli og taldi hann bátinn hafa verið
nægilega vel búinn.
Jónas gat hins vegar ekki svarað því til hvort
örugglega hafi verið kveikt á talstöð um borð
þegar slysið varð né hvort sjókort hefði verið
um borð. Þá rak hann ekki minni til hvort ein-
hver hefði gert sig líklegan til að undirbúa
björgunarbát eftir að báturinn rakst á skerið
né hver hefði útdeilt björgunarvestum.
Aðalmeðferð í málinu heldur áfram nk.
mánudag. Dómur í málinu er fjölskipaður og er
dómsformaður Jónas Jóhannsson héraðsdóm-
ari. Pétur Guðgeirsson héraðsdómari og Vil-
bergur Magni Óskarsson, sviðsstjóri á skipa-
sviði Fjöltækniskóla Íslands, sitja einnig í
dómi.
Jónas Garðarsson ákærður fyrir manndráp af gáleysi vegna slyssins á Viðeyjarsundi
Hafnar kenning-
um lögreglu
um að hann hafi
verið við stýrið
Eftir Örlyg Stein Sigurjónsson
og Andra Karl
Morgunblaðið/ÞÖK
Jónas Garðarsson t.h. í dómsal héraðsdóms ásamt verjanda sínum, Kristjáni Stefánssyni hrl.
JÓHANNA Sigurðardóttir, þing-
maður Samfylkingarinnar, sagði á
Alþingi á fimmtudagskvöld að Árni
M. Mathiesen, fjármálaráðherra,
hefði í tvígang lagt fram svör við
fyrirspurnum á Alþingi, sem stað-
festu að hann hefði sagt þingi og
þjóð ósatt þegar hann héldi því
fram að skattar hefðu almennt
lækkað hjá fólki í landinu. Árni
sagði, að ef fólk á annað borð borg-
aði tekjuskatt, þá hefði skattbyrðin
lækkað.
Jóhanna gerði að umtalsefni svar,
sem fjármálaráðherra lagði fram í
gær við fyrirspurn hennar og Jóns
Gunnarssonar, þingmanns Samfylk-
ingarinnar, um þróun skattbyrði frá
árinu 1995.
Sagði Jóhanna að skattalækkanir
ríkisstjórnarinnar hefðu verið þann-
ig fram settar að þær hefðu fyrst og
fremst gagnast fólki með háar
tekjur. „Þetta er nú sannleikur
málsins. Samt stendur fjármálaráð-
herra hér og neitar sannleikanum,“
sagði Jóhanna.
Árni sagði, að þær forsendur,
sem miðað var við í fyrirspurn Jó-
hönnu, hefðu verið rangar, en þar
var beðið um að bera saman skatt-
byrði fólks með tiltekin laun á árinu
2006 og jafnvirði þeirra launa árið
1995 útfrá hækkun launavísitölu.
Sagði Árni að með þessu væri verið
að bera saman epli og appelsínur.
Árni sagði, að ef menn vildu
skoða hvað greitt væri af jafngild-
um launum nú og árið 1995 þá
færðu menn launin upp samkvæmt
vísitölu neysluverðs. Þá væri nið-
urstaðan sú, að skattbyrðin hefði
lækkað hjá öllum þeim sem á annað
borð greiddu tekjuskatt.
Jón Gunnarsson sagði að enn og
aftur staðfesti fjármálaráðherra að
skattbyrði á Íslandi hefði aukist
verulega frá árinu 1995.
Tekist á um skattbyrði