Morgunblaðið - 06.05.2006, Qupperneq 22

22 LAUGARDAGUR 6. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
TONY Blair, forsætisráðherra Bret-
lands, stokkaði rækilega upp í rík-
isstjórn sinni í gær í kjölfar mikils
ósigurs Verkamannaflokksins í
sveitarstjórnarkosningum í fyrra-
dag. Charles Clarke innanríkisráð-
herra hverfur úr stjórninni og einnig
er Jack Straw, sem verið hefur utan-
ríkisráðherra í fimm ár, lækkaður í
tign. Þá missir John Prescott aðstoð-
arforsætisráðherra spón úr sínum
aski, svo fátt eitt sé nefnt.
Þetta er umfangsmesta uppstokk-
un sem Blair hefur gert á stjórn
sinni frá því að Verkamannaflokkur-
inn komst til valda fyrir níu árum. Er
ljóst að Blair hefur talið nauðsynlegt
að hrista rækilega upp í hlutunum í
kjölfar erfiðra mála, sem veikt hafa
ríkisstjórn hans og skýra að hluta til
ósigur Verkamannaflokksins í sveit-
arstjórnarkosningum á fimmtudag.
Margaret Beckett, sem hefur ver-
ið ráðherra umhverfismála, verður
utanríkisráðherra í stað Jacks Straw
en Straw verður nú leiðtogi stjórn-
arinnar í neðri deild þingsins. Geoff
Hoon, fyrrverandi varnarmálaráð-
herra, verður þó ábyrgur fyrir Evr-
ópumálum í utanríkisráðuneytinu.
Straw hefur ekki þótt standa sig
illa en orðrómur hefur verið á kreiki
um ágreining milli hans og Blairs,
rætt er um að hann hafi lýst efa-
semdum um innrásina í Írak og hann
hefur tekið nokkuð aðra afstöðu í Ír-
ansmálunum en Blair.
„Leiður“ að sjá á bak Clarke
Charles Clarke er helsta fórnar-
lamb uppstokkunarinnar á stjórn
Blairs. Hann hefur átt undir högg að
sækja eftir að í ljós kom að meira en
1.000 erlendum afbrotamönnum, þar
á meðal mönnum, sem dæmdir voru
fyrir morð og nauðganir, var sleppt
að lokinni afplánun án þess að vera
sendir til síns heima, eins og lög
kveða á um.
Blair sagðist í gær „leiður“ yfir því
að sjá á bak Clarke en kvaðst telja,
að honum hefði ekki verið sætt í
embættinu. Clarke sagðist fyrir sitt
leyti ekki vera sammála því mati for-
sætisráðherrans, en að hann myndi
áfram vera dyggur liðsmaður Blairs
sem óbreyttur þingmaður. Hann
hefði hafnað boði um að taka að sér
önnur ráðherrastörf.
Við ráðuneyti Clarkes tekur John
Reid varnarmálaráðherra og Des
Browne, en hann hefur verið und-
irráðherra í fjármálaráðuneytinu,
kemur í hans stað.
Ennfremur hverfur Ruth Kelly nú
úr menntamálaráðuneytinu til veiga-
minni starfa í stjórninni og Alan
Johnson, viðskiptaráðherra, tekur
við hennar embætti.
John Prescott hefur eins og Char-
les Clarke átt undir högg að sækja.
Er það vegna fregna um að hann hafi
átt í ástarsambandi við ritara sinn en
Prescott verður áfram aðstoðarfor-
sætisráðherra og varaleiðtogi
Verkamannaflokksins. Völd hans
verða þó minni en áður, því að hann
mun ekki lengur hafa sérstakt ráðu-
neyti undir sinni stjórn.
Íhaldsflokkurinn með 40%
Blair þykir með þessari uppstokk-
un hafa raðað stuðningsmönnum sín-
um í lykilembætti – s.s. Reid, Beck-
ett og Hoon – en skiptar skoðanir
eru um hvernig eigi að túlka þessa
„nótt hinna löngu hnífa“. Velta menn
fyrir sér hvort Blair hafi einfaldlega
viljað færa athyglina frá harkalegri
útreið Verkamannaflokksins í sveit-
arstjórnarkosningunum í fyrradag;
eða hvort markmið hans sé að
tryggja stöðu sína á forsætisráð-
herrastóli, þannig að hann geti setið
áfram um ófyrirsjáanlega framtíð.
Íhaldsflokkurinn fékk mest fylgi í
kosningunum á fimmtudag, ef horft
er á fylgi á landsvísu í prósentum,
eða 40%; frjálslyndir demókratar
fengu 27% og Verkamannaflokkur-
inn aðeins 26%. Kosið var um alls
4.360 sæti í sveitarstjórnum víðs
vegar um Bretlandi og er hlutur
Verkamannaflokksins að kosningun-
um afloknum 1.065, sem er tap upp á
251 sveitarstjórnarmann. Íhalds-
menn fá 1.567 sveitarstjórnarmenn
kjörna, bæta við sig 249.
Verkamannaflokkurinn missti
meirihluta sinn í sextán sveitar-
stjórnum á meðan íhaldsmenn tóku
völdin í átta, sem þeir ekki réðu áður.
Kjörsókn var aðeins 36%.
Umfangsmesta uppstokk-
unin í stjórnartíð Blairs
Eftir Davíð Loga Sigurðsson
david@mbl.is
Jack Straw John Prescott Charles Clarke
Charles Clarke víkur úr ríkisstjórn,
Jack Straw er lækkaður í tign
MARGARET Beckett er fyrsta konan sem skipuð hefur
verið í embætti utanríkisráðherra í Bretlandi og konur
fara nú fyrir tveimur af áhrifamestu utanríkisráðu-
neytum heimsins, því breska og því bandaríska.
Beckett þykir að ýmsu leyti líkjast Condoleezza Rice,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna. Báðar hafa þær getið
sér orð fyrir stáliðni og staðfestu, pólitíska skarp-
skyggni og dyggan stuðning við leiðtoga sína, auk þess
sem þær eru báðar hámenntaðar.
Beckett er 63 ára, fædd í Ashton-under-Lyne, skammt
frá Manchester. Hún er málmvinnslufræðingur og hóf
störf fyrir Verkamannaflokkinn árið 1970. Hún var fyrst kjörin á þing árið
1975 og var þingmaður Lincoln til 1979.
Beckett hóf störf fyrir sjónvarpsstöðina Granada eftir að hún féll af
þingi og sama ár giftist hún Leo Beckett, sem var þá formaður flokksfélags
Verkamannaflokksins í Lincoln. Hún var kjörin í framkvæmdastjórn
flokksins 1980 og var á þeim tíma áberandi á vinstri væng hans, studdi
meðal annars Tony Benn í leiðtogakjöri 1981.
Árið 1983 var Beckett kjörin á þing að nýju. Hún fetaði sig inn á miðju
stjórnmálanna á þessum tíma og studdi Neil Kinnock sem var leiðtogi
flokksins á árunum 1983-1992. Kinnock launaði henni stuðninginn með því
að velja hana í skuggaráðuneyti Verkamannaflokksins 1989. Hún varð síð-
an aðstoðarleiðtogi flokksins árið 1992 og fór fyrir þingflokknum þegar
John Smith var leiðtogi Verkamannaflokksins. Þegar Smith lést af völdum
hjartaáfalls árið 1994 varð hún starfandi flokksleiðtogi og vinsældir
flokksins jukust til muna. Hún tók þátt í leiðtogakjöri flokksins en varð í
þriðja sæti á eftir Tony Blair og John Prescott. Blair skipaði Beckett við-
skipta- og iðnaðarráðherra eftir að Verkamannaflokkurinn komst til valda
árið 1997. Fjórum árum síðar var hún skipuð umhverfisráðherra og á þess-
um níu árum hefur hún alltaf sýnt Blair mikla hollustu.
Fyrsta konan í embætti
utanríkisráðherra í London
Margaret Beckett
Aþenu. AP. | Óeirðalögreglumenn í
Aþenu lentu í gær í slag við fólk
sem reyndi að komast inn í lög-
reglustöð til að mótmæla aðbúnaði
ólöglegra innflytjenda sem þar eru
vistaðir og munu nokkrir mótmæl-
enda hafa særst. Nokkrir voru
hafðir í haldi um hríð.
Mótmælendurnir í Aþenu eru
meðal tugþúsunda þátttakenda í
fundi European Social Forum, sam-
ræðuvettvangs fjölmargra fé-
lagslegra grasrótarsamtaka, hópa
og einstaklinga sem hittast reglu-
lega víðs vegar um heim til að fjalla
m.a. um vandamál í kjölfar hnatt-
væðingar, ræða aðstoð við fátækar
þjóðir og baráttu fyrir friði.
Social Forum er ætlað að vera
valkostur gagnvart samkomum öfl-
ugra stjórnmálaleiðtoga og fjár-
málamanna í Davos í Sviss.
Mótmæltu aðbún-
aði innflytjenda
Á myndinni má sjá frosk sem vísindamennirnir kalla
Rana Compotrix B. Dýrin finnast í skógum Laos en fáir
útlendingar hafa ferðast þar um, svo nokkru nemi, sök-
um þess hve svæðið er afskekkt og vegna þess að saga
landsins undanfarna áratugi hefur einkennst af póli-
tískri upplausn.
Í fyrra fundu vísindamenn nagdýr sem heimamenn í
Laos kalla kha-nyou og hefur ásjónu rottu en líkama
pínulítils íkorna. Hafði áður verið talið að þetta dýr
hefði dáið út fyrir ellefu milljónum ára.
VÍSINDAMENN World Conservation Society í New
York hafa fundið átta nýjar froskategundir í SA-
Asíuríkinu Laos á undanförnum tveimur árum. Meðal
þeirra er tegund þar sem karldýrið er aðeins hálf-
drættingur á við kvendýrið að stærð.
Bryan Stuart, sem stundar rannsóknir við Field-
safnið í Chicago, hefur stýrt verkefninu í Laos en hann
segir landið algert gósenland fyrir vísindamenn í þess-
um geira. „Í næstum hverri einustu heimsókn hef ég
fundið dýrategundir sem ekki voru áður kunnar.“
AP
Fundu átta nýjar froskategundir
Moskvu. AP. | Mannréttindasamtökin
Amnesty International segja morð á
fólki af öðrum kynþætti en hvítum
nú svo tíð í Rússlandi að ástandið sé
„stjórnlaust“. Er talið að 31 morð á
árinu 2005 megi rekja til kynþátta-
haturs og 382 líkamsárásir, enn-
fremur fjórtán morð á þessu ári og
99 árásir. Eru rússnesk yfirvöld sök-
uð um það í nýrri skýrslu Amnesty
að horfa framhjá vandanum, þau eru
sögð sýna „lífshættulegt umburð-
arlyndi“ gagnvart kynþátta-
fordómum og útlendingahatri.
Amnesty segist í skýrslu sinni for-
dæma mismunun yfirvalda á fólki og
hversu illa þau skrásetji og rannsaki
morð tengd kynþáttahatri. Rík-
issaksóknarar og lögregla verði að
taka harðar á slíkum málum.
Nefnir Amnesty dæmi í skýrsl-
unni um að árásir snoðhausa (e.
skinhead), þ.e. kynþáttahatara sem
raka af sér hárið líkt og nýnasistar, á
fólk séu skilgreindar sem „óspektir“.
Haft er eftir yfirmanni skrifstofu
Amnesty í Bretlandi, Kate Allen, á
fréttasíðu BBC að algengt sé að ráð-
ist sé á fólk af kynþáttum sem eru í
minnihluta í Rússlandi og á bar-
áttufólk gegn kynþáttahatri. Skipu-
legar árásir séu gerðar á námsmenn
frá Afríku og Suðaustur-Asíu og
einnig Tétsena.
Um það bil að taka að sér
forystu í Evrópuráðinu
Nokkur slík lögreglumál hafa vak-
ið sérstaka athygli, s.s. morð á níu
ára gamalli stúlku frá Tadjíkistan,
Khursheda Sultonov. Ráðist var á
hana og fjölskyldu hennar í febrúar
2004 og var barnið stungið níu sinn-
um í brjóstkassann með hnífi. Þá
réðust átján snoðhausar það sama ár
á tvítuga stúlku frá Víetnam í jarð-
lestarstöð og stungu hana til bana.
Amnesty bendir á að Rússland
muni sitja í forsæti Evrópuráðsins á
þessu ári, þar sem áhersla er lögð á
mannréttindamál. Kynþáttahatrið
heima fyrir skaði hins vegar mjög
orðstír Rússlands á þeim vettvangi.
Segir í yfirlýsingu Irene Khan,
framkvæmdastjóra Amnesty, að
rússnesk stjórnvöld verði að upp-
fylla þær skyldur sem þau hafa tek-
ist á hendur í mannréttindamálum.
„Stjórnlaust“
kynþáttahatur“
Amnesty International gagnrýnir stjórn-
völd í Moskvu harkalega í nýrri skýrslu
Genf. AP, AFP. | Bandarískir embætt-
ismenn vörðu í gær stefnu Banda-
ríkjastjórnar þegar þeir komu fyrir
sérfræðinganefnd Sameinuðu þjóð-
anna og svöruðu spurningum henn-
ar um hvort Bandaríkin hefðu virt
alþjóðasáttmála sem bannar pynt-
ingar og illa meðferð á föngum.
Bandarísku embættismennirnir
neituðu að ræða mál sem varða
bandarísku leyniþjónustuna, svo
sem meint leynifangelsi og svonefnt
fangaflug milli ríkja. Nefndin hafn-
aði þessari afstöðu. „Ef sáttmálinn
er brotinn með starfsemi leyniþjón-
ustu ber okkur skylda til að rann-
saka brotin og ykkur ber skylda til
að svara,“ sagði Andreas Mavr-
ommatis, formaður nefndarinnar.
25 manna hópur bandarískra
embættismanna viðurkenndi að
margt hefði farið úrskeiðis í banda-
rískum herfangelsum. Þeir sögðu
að talið væri að 29 fangar hefðu dá-
ið þar vegna pyntinga eða annarra
brota á bandarískum lögum.
Lögfræðingur bandaríska utan-
ríkisráðuneytisins, John B. Bell-
inger III, sem fór fyrir hópnum,
lagði áherslu á að bandarísk lög
bönnuðu pyntingar. Bandaríkja-
stjórn væri staðráðin í því að binda
enda á pyntingar og illa meðferð á
föngum, henni bæri ekki aðeins
skylda til þess lagalega, heldur
einnig siðferðislega.
Bandaríkjamenn
segjast hafna
pyntingum