Morgunblaðið - 31.05.2006, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 31. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Meðalkjörsókn í sveitar-stjórnarkosningunum álaugardaginn dróst sam-
an miðað við meðalkjörsókn á
landinu fyrir fjórum árum.
Endanlegar tölur um kosninga-
þátttöku liggja að vísu ekki fyrir
alls staðar en sé horft til kjörsókn-
ar í 25 stærstu sveitarfélögunum,
er hún 78,1% en sá kjósendahópur
er um 90% af þeim sem voru á
kjörskrá í kosningunum.
Meðalkjörsókn á landinu öllu
fyrir fjórum árum var hins vegar
83,2% þannig að ljóst er að tölu-
vert færri hafa lagt leið sína á kjör-
stað nú en fyrir fjórum árum.
Eins og sjá má á grafinu fyrir
neðan hefur kjörsókn lækkað
nokkuð jafnt og þétt frá 1974, bæði
í Reykjavík og á landsvísu, að und-
anskildum kosningunum árið 1994
þegar talsverður kippur kom í
þátttökuna. Það má eflaust að
hluta skýra með þeirri spennu sem
var í borgarstjórnarkosningunum
það ár, en þá bauð Reykjavíkur-
listinn fram í fyrsta sinn gegn
Sjálfstæðisflokki og hafði sigur.
Kjörsókn í Reykjavík árið 1994 var
88,8% en 80,1% árið 1990 þegar
Sjálfstæðisflokkurinn vann stór-
sigur, fékk 60,4% atkvæða í borg-
inni en Nýr vettvangur kom næst-
ur með 14,8%, þannig að spennan
þá var öllu minni en árið 1994.
Kjörsókn í Reykjavík hefur eðli-
lega talsverð áhrif á landsmeðal-
talið en reykvísk atkvæði hafa ver-
ið um og yfir 40% af heildarfjölda
atkvæða í sveitarstjórnarkosning-
um frá 1950.
Í kosningunum á laugardaginn
dróst kjörsókn í Reykjavík saman
um tæp sjö prósentustig miðað við
kosningarnar árið 2002. Hvað
veldur er erfitt að segja en á það
hefur verið bent að lítill áherslu-
munur framboðanna kunni að hafa
haft áhrif.
Sé horft til annarra sveitarfé-
laga vekur athygli hve kjörsóknin
dróst saman í Hafnarfirði, fer úr
81,4% árið 2002 í 73,4% nú. Eflaust
eru ýmsar skýringar á því, m.a.
hve lítil spenna var fyrir kosning-
arnar í Hafnarfirði í ár. Kannanir
sýndu að Samfylkingin fengi
meirihluta og að nokkuð langt
væri í Sjálfstæðisflokkinn og kann
það að hafa dregið úr áhuga kjós-
enda.
Minni tengsl við flokka
Ólafur Þ. Harðarson, prófessor í
stjórnmálafræði, segir að ýmsar
skýringar séu á minnkandi kjör-
sókn en tekur þó fram að mikil-
vægt sé að hafa í huga að Íslend-
ingar standi mun betur að vígi
hvað þetta varðar en flestar aðrar
þjóðir og að kosningaþátttaka upp
á tæp 80% í sveitarstjórnarkosn-
ingum sé mun hærra en víðast
hvar annars staðar. Ólafur segir að
ýmsar skýringar hafi verið nefnd-
ar á þessari þróun, til að mynda
veikari tengsl kjósenda og flokka
en áður. Því til staðfestingar megi
til að mynda benda á lækkandi
fjölda félaga í stjórnmálaflokkum
á Vesturlöndum í dag. Hann tekur
þó fram að þetta eigi ekki jafnvel
við um stöðuna á Íslandi, þar sem
margir séu skráðir en aðeins lítill
hluti þeirra sé virkur í starfi flokk-
anna.
Ólafur segir athyglisvert að
þrátt fyrir lækkandi kosningaþátt-
töku hafi stjórnmálaáhugi fólks
ekki minnkað og annars konar
þátttaka í samfélagsmálum aukist,
t.d. taki fleiri þátt í mótmælum eða
skrifi undir mótmælabréf en áður,
þátttaka í grasrótarhreyfingum sé
algengari og ýmiss konar nærþátt-
taka sé nú meiri en áður, t.d. varð-
andi foreldrafélög og fundi í skól-
um. Það sé því ekki hægt að draga
þá ályktun að áhugi fólks á sam-
félagsmálum fari minnkandi þó
kjörsókn minnki, nærtækara sé að
segja að fólk hafi fundið áhuga sín-
um annan farveg en finnist kosn-
ingar ekki jafnmikilvægar og áður.
Miðsæknin hefur áhrif
Þá segir Ólafur að miðsækni
stjórnmálanna hafi áhrif, þ.e. hve
flokkarnir leiti mikið inn á miðjuna
í stjórnmálum og hve lítið sé um
hugmyndafræðileg átök.
„Að vísu hefur aldrei verið neitt
ginnungagap í hugmyndafræði í
íslenskum stjórnmálum en munur-
inn var engu að síður óvenju lítill í
ár,“ segir Ólafur og bætir við að
framboðin hafi víðast hvar verið
sammála um málefnin og talað um
að beita sér fyrir aukinni eða betri
félagslegri þjónustu. Að sama
skapi hafi lítið farið fyrir hug-
myndum sem oft eru kenndar við
frjálshyggju, þ.e. að draga úr hlut-
verki hins opinbera og lækka
skatta.
Þegar hann er inntur eftir því
hvort hluti kjósenda sé í raun að fá
leið á kosningum segir Ólafur að
það sé ekki hægt að útiloka, sér-
staklega í ljósi þess að stjórnmála-
áhugi virðist almennt ekki hafa
minnkað.
Fréttaskýring | Kosningaþátttaka í sveitar-
stjórnarkosningunum hefur minnkað
Eru kjósendur
orðnir leiðir?
Eftir Árna Helgason
arnihelgason@mbl.is

 
    
 
 
       








  
 
  






 

 

 

    

 !
"#
$ %!!
 

Þrátt fyrir minnkandi kjörsókn hefur
stjórnmálaáhugi ekki minnkað
Kjörsókn í Reykjavík
fór í 90,4% árið 1958

Eins og sjá má á grafinu sem
fylgir með hefur kosningaþátt-
taka í Reykjavík lækkað veru-
lega frá því sem mest var. Sé
horft aftur til ársins 1950 var
kjörsókn í Reykjavík hæst árið
1958 þegar hún var 90,4%. Kjör-
sókn á landsbyggðinni var þó
víða nokkuð góð og má meðal
annars nefna að hún fór upp í
91,2% í Snæfellsbæ. Hún lækkaði
þó um tvö prósentustig á Akur-
eyri úr 80,4% í 78,4% nú.
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
hefur sýknað Samkeppniseftirlitið
og íslenska ríkið af kröfum trygg-
ingafélagsins Sjóvár-Almennra
trygginga, sem krafðist þess að
felldur yrði úr gildi úrskurður sam-
keppnisyfirvalda um að Sjóvá hefði
brotið gegn samkeppnislögum með
því að taka þátt í því ásamt öðrum
tryggingafélögum að meta hækk-
unarþörf á greiðslum til bílaverk-
stæða.
Samkeppnisráð ákvað á sínum
tíma að Sjóvá skyldi greiða 27 millj-
ónir króna í stjórnvaldssekt og
áfrýjunarnefnd samkeppnismála
staðfesti það. Samkeppnisráð hafði
áður gert sátt við VÍS um greiðslu
15 milljóna króna sektar og Trygg-
ingamiðstöðina um greiðslu 18,5
milljóna króna í sekt.
Forsaga málsins er sú, að í júlí-
mánuði árið 2002 leitaði fyrirtæki
til Samkeppnisstofnunar, sem
starfar við bifreiðaréttingar og
-sprautun, og kvartaði yfir aðgerð-
um sem tryggingafélögin höfðu
gripið til í tengslum við að taka upp
nýtt kerfi við mat á bifreiðatjónum,
svokallað Cabas-kerfi. Fyrirtækið
hélt því fram, að tryggingafélögin
ákvæðu einhliða það einingaverð
sem þau væru tilbúin að greiða bif-
reiðaverkstæðum fyrir viðgerðir.
Verðið væri það sama hjá öllum fé-
lögunum og það benti til samráðs
þeirra.
Markmiðið að
raska samkeppni
Héraðsdómur segist í niðurstöð-
um sínum fallast á það með áfrýj-
unarnefnd samkeppnismála, að
Sjóvá hafi brotið gegn 10. gr. sam-
keppnislaga með því að taka þátt í
samráði vátryggingafélaganna um
innleiðingu kerfisins til að finna út
hver hækkunarþörfin á tímagjaldi
væri. Í þessari samvinnu, þar sem
fóru fram upplýsingaskipti um
tímamælingar og hugmyndir um
einingarverð, hafi í raun falist sam-
vinna um að finna hvaða verð til
verkstæða þyrfti að hækka. Slík
samvinna verði að teljast hafa að
markmiði að raska samkeppni. Þá
fellst dómurinn einnig á það með
áfrýjunarnefnd samkeppnismála,
að Sjóvá hafi haft ólögmætt samráð
um kaupverð á viðgerðarþjónustu
af fyrirtækinu P. Samúelssyni og
þar með brotið gegn 10. gr. sam-
keppnislaga.
Í niðurstöðu áfrýjunarnefndinnar
segir, að verðsamráð sé að jafnaði
alvarlegt brot, einkum ef til þess sé
horft að það hafi í þessu máli verið
haft um mikilvæga þjónustu á
tryggingamarkaðinum. Einnig
skipti máli að umrædd trygginga-
félög hafi sameiginlega yfirburða-
stöðu á þeim markaði sem um ræði.
Kröfu um að ógilda úrskurð um
samkeppnislagabrot hafnað
Mælir með
sr. Bryndísi
HÉRAÐSNEFND Reykjavík-
urprófastsdæmis eystra og
vígslubiskup í Skálholti hafa
mælt með því að sr. Bryndís
Malla Elídóttir verði ráðin í
embætti héraðsprests II í pró-
fastsdæminu. Embættið er til
aðstoðar við prófast og með
sérstökum skyldum tímabund-
ið við Lindasókn. Biskup Ís-
lands skipar í embættið til
fimm ára.
Umsóknarfrestur um emb-
ættið rann út 15. maí sl. og voru
tveir umsækjendur. Embættið
veitist frá 1. júní nk.
Sr. Bryndís Malla Elídóttir
lauk embættisprófi frá guð-
fræðideild Háskóla Íslands árið
1994. Hún starfaði sem æsku-
lýðsfulltrúi í Hjallakirkju eftir
nám og var vígð sem prestur í
þeirri sókn árið 1995. Árið 1998
var hún kjörin sóknarprestur í
Kirkjubæjarklausturspresta-
kalli.
Sorry, just a mistake.