Morgunblaðið - 12.08.2006, Blaðsíða 36

36 LAUGARDAGUR 12. ÁGÚST 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Ásthildur Teits-dóttir fæddist í
Reykjavík 9. apríl
1921. Hún andaðist á
Hjúkrunarheimilinu
Skjóli 4. ágúst síð-
astliðinn. Ásthildur
var dóttir hjónanna
Sigríðar Jónsdóttur,
húsfreyju, sem var
fædd í Stíflisdal í
Þingvallasveit 8.
mars 1894, d. 14.
sept. 1969, og Teits
Eyjólfssonar, bónda
og síðar oddvita og
framkvæmdastjóra í Hveragerði,
sem var fæddur á Háteigi í Garða-
hreppi 12. júlí 1900, d. 11. júlí 1966.
Ásthildur fluttist mánaðargömul
að Böðmóðsstöðum í Laugardal og
þaðan árið 1923 að Eyvindartungu
í sömu sveit þar sem hún ólst upp
hjá foreldrum sínum. Hún var
næstelst sjö systkina. Hin eru: Ás-
björg, f. 21. okt. 1918, d. 15. júní
1994, gift Eiríki Eyvindssyni, f. 9.
maí 1917, d. 11. jan. 2000; Jón, f. 26.
apríl 1923, d. 8. apríl 2004, kvæntur
Ingunni Arnórsdóttur, f. 16. maí
1930, d. 21. júní 1961; Eyjólfur, f.
30. júlí 1925, d. 4. sept. 1993,
kvæntur Soffíu Ármannsdóttur, f.
15. mars 1928, d. 20. júlí 2002; Bald-
ur, f. 28. ágúst 1928, d. 5. júní 1992,
kvæntur Sigurveigu Þórarinsdótt-
ur, f. 9. mars 1919; Ársæll, f. 25.
janúar 1930, kvæntur Guðrúnu
Sigurjónsdóttur, f. 18. júní 1924; og
Hallbjörg, f. 18. mars 1933, d. 30.
mars 1998, gift Helga Jónssyni, f.
19. febr. 1928. Ársæll er einn eft-
irlifandi þeirra systkina.
Ásthildur nam við Héraðsskól-
ann á Laugarvatni 1937–38. Hún
stundaði nám í saumum í Reykjavík
f. 11.1. 1943. Þeirra börn eru: a)
Silja, f. 1970; b) Edda, f. 1975; og c)
Jón, f. 1982. 4) Hallgerður, lög-
fræðingur, f. 13. desember 1948,
gift Sturlu Böðvarssyni, f. 23.11.
1945. Þeirra börn eru: a) Gunnar, f.
1967, sambýliskona Guðrún Mar-
grét Baldursdóttir, og eiga þau
Borghildi; b) Elínborg, f. 1968, gift
Jóni Ásgeiri Sigurvinssyni, og eiga
þau Hallgerði Kolbrúnu og Sturlu;
c) Ásthildur, f. 1974, d) Böðvar, f.
1983; og e) Sigríður Erla, f. 1992. 5)
Teitur, efnaverkfræðingur, f. 30.
mars 1954, kvæntur Guðbjörgu
Björnsdóttur Bjarman, f. 14.9.
1954, d. 14. desember 1991. Þeirra
börn eru: a) Björn, f. 1981, sam-
býliskona Sigrún Hanna Þorgríms-
dóttir; b) Ásthildur, f. 1985; og c)
Baldur, f. 1990. Sambýliskona
Teits er Lilja Guðmundsdóttir, f.
18.9. 1954, hennar börn eru Ger-
hard Olsen, f. 1977, kvæntur
Söndru Ósk Sigurðardóttur, og
Andrea Olsen, f. 1980, gift Einari
Erni Ævarssyni. Sonur þeirra er
Alexander. 6) Þorbjörg, bókasafns-
fræðingur, f. 23. nóvember 1961,
gift Erlendi Steinþórssyni, f. 3.10.
1961. Þeirra börn eru: a) Atli Þór,
f. 1987; b) Elísabet, f. 1992; og c)
Rannveig, f. 1998.
Ásthildur og Gunnar ráku bú-
skap á Hjarðarfelli frá 1942 til
1989, hin síðari ár í samstarfi við
syni sína Guðbjart og Högna og
eiginkonur þeirra. Þau áttu annað
heimili frá árinu 1977 á Kapla-
skjólsvegi 39 í Reykjavík en voru
heima á Hjarðarfelli hvenær sem
tækifæri gafst. Ásthildur var félagi
í Kvenfélaginu Liljunni í Mikla-
holtshreppi og formaður þess um
skeið. Þá sat hún í stjórn Orlofs-
nefndar húsmæðra á Snæfellsnesi í
nokkur ár. Ásthildur dvaldi á
hjúkrunarheimilinu Skjóli frá
haustinu 2003.
Ásthildur verður jarðsungin frá
Fáskrúðarbakkakirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
veturinn 1940–41 og
við Húsmæðraskól-
ann á Laugalandi í
Eyjafirði veturinn
1941–42. Á Laugar-
vatni kynntist hún
eiginmanni sínum,
Gunnari Guðbjarts-
syni frá Hjarðarfelli á
Snæfellsnesi. Þau
giftu sig á 25 ára af-
mæli Gunnars, hinn
6. júní 1942. Gunnar
var fæddur 6. júní
1917 og lést 17. mars
1991, sonur hjónanna
Guðbröndu Þorbjargar Guð-
brandsdóttur, f. 22. nóvember
1884, d. 19. ágúst 1957, og Guð-
bjarts Kristjánssonar, bónda og
hreppstjóra, f. 18. nóvember 1878,
d. 9. september 1950. Gunnar var
bóndi á Hjarðarfelli um árabil og
formaður Stéttarsambands bænda
í 18 ár, og síðar framkvæmdastjóri
Framleiðsluráðs landbúnaðarins.
Börn þeirra eru: 1) Guðbjartur,
bóndi á Hjarðarfelli, f. 7. júlí 1943,
kvæntur Hörpu Jónsdóttur, f. 1.4.
1954. Þeirra börn eru: a) Árni, f.
1982; b) Gunnar, f. 1984; og c) Sig-
ríður, f. 1988. 2) Högni, bóndi á
Hjarðarfelli, f. 20. október 1944,
kvæntur Báru Katrínu Finnboga-
dóttur, f. 6.5. 1958. Þeirra börn
eru: a) Indriði, f. 1976, kvæntur
Rakel Rögnvaldsdóttur og eiga
þau Ester; b) Heiðrún, f. 1978, sam-
býlismaður Guðmundur Gunnars-
son, eiga þau Sunnu Dögg og El-
ísabetu; og c) Gunnar, f. 1981,
sambýliskona hans er Rannveig
Guðmundsdóttir og eiga þau Stein-
ar Braga og Snædísi Lilju. 3) Sig-
ríður, BA., húsmóðir í Frakklandi,
f. 22. mars 1946, gift Michel Sallé,
Tengdamóðir mín, Ásthildur Teits-
dóttir, verður jarðsungin í dag frá Fá-
skrúðarbakkakirkju í Miklaholts-
hreppi. Þar munu ættingjar og vinir
kveðja merka konu hinstu kveðju og
þakka farsæla samfylgd.
Það er með miklu þakklæti en um
leið með trega sem ég minnist henn-
ar. Milli okkar Ásthildar skapaðist
traust vinátta frá fyrstu kynnum og á
hana bar aldrei skugga. Hún var
börnum og barnabörnum okkar Hall-
gerðar einstaklega góð amma og
langamma og hún hlúði að þeim á all-
an hátt. Hún gaf heilræði um leið og
hún hvatti til árvekni, heiðarleika og
ábyrgrar framgöngu í orði og verki.
Það gerði hún á sinn glaðlynda hátt
sem eftir var tekið. Börnin mín hafa
öll notið þess að eiga ömmu sína ná-
læga og sem góðan vin.
Heimili þeirra Ásthildar og Gunn-
ars Guðbjartssonar á Hjarðarfelli var
í þjóðbraut. Þar var símstöð sem
krafðist oft þjónustu allan sólarhring-
inn og við túnfótinn lá leiðin um þann
erfiða fjallveg, Kerlingaskarð. Marg-
ur ferðalangur leitaði því skjóls á
Hjarðarfelli þegar veður og færð
hamlaði för. Til þeirra komu bæði
ættingjar, sveitungar og samstarfs-
menn Gunnars heima í héraði og þeir
sem hann vann með í þágu íslenskra
bænda. Vegna þeirra miklu ábyrgð-
arstarfa Gunnars lagði Ásthildur oft
nótt við dag svo heimilið og búskap-
urinn á Hjarðarfelli gæti verið Gunn-
ari það skjól sem hann þurfti til að öll
hans orka gæti nýst í þágu hagsmuna
fólksins í sveitum landsins. Henni
tókst að skapa þau skilyrði sem þurfti
til þess að eiginmaður hennar gæti
gegnt formennsku Stéttarsambands
bænda í hartnær tvo áratugi jafn-
framt því að reka búskapinn. Í fjar-
vistum Gunnars bar hún, ásamt son-
um sínum, ábyrgð á búinu. Það
fórnfúsa starf hennar var metið að
verðleikum af öllum þeim sem til
þekktu. Ef lýsa ætti Ásthildi með
fáum orðum kysi ég orðin ósérhlífni
og umhyggja.
Ásthildur hafði mikinn metnað fyr-
ir velgengni barna sinna og fjöl-
skyldna þeirra. Eftir að hún settist að
í höfuðborginni fylgdist hún daglega
með framvindu búskaparins hjá son-
um sínum, bændunum á Hjarðarfelli,
sem tóku við því góða búi sem þau
Ásthildur og Gunnar höfðu byggt upp
ásamt börnum sínum. Það var aðdá-
unarvert hvernig hún fylgdist með
sínu fólki með símtölum. Í þeim sam-
tölum var lagt á ráðin um stórt og
smátt er fjölskylduna varðaði og hún
spurði áleitinna spurninga sem ekki
varð komist undan að svara af ein-
lægni. Ásthildur var ekki langskóla-
gengin en var einstaklega vel að sér
og minnug. Hún nýtti menntun sína
frá Héraðsskólanum og húsmæðra-
skóla vel og las mikið þrátt fyrir stop-
ular stundir sem henni gáfust. Hún
var áhugasöm um þjóðmálin og fylgd-
ist vel með því sem ég var að gera á
þeim vettvangi hverju sinni. Hún ætl-
aðist til þess að þeir, sem fara með
vald, beittu því af fyrirhyggju og í
þágu fjöldans. Hugur hennar var
vissulega hjá sveitafólkinu en hún
gerði sér vel grein fyrir nauðsyn þess
að sátt væri milli þéttbýlis og dreif-
býlis. Sveitin var lengst af vettvangur
Ásthildar. Þar gat hún notið náttúr-
unnar sem hún dáði. Hún kunni svo
vel að meta litbrigði jarðarinnar.
Ég vil heiðra minningu Ásthildar
með þakklæti fyrir alla þá umhyggju
sem hún veitti mér og fjölskyldu
minni.
Sturla Böðvarsson.
Í forstofunni á Hjarðarfelli, fyrir
ofan símann, hékk mynd af indælu
húsi þar sem blómstrandi bleik tré
uxu í garðinum. Fyrir framan húsið
var lítil tjörn þar sem sex álftir syntu.
Yfir tjörnina var brú og á henni stóð
lítil, ljóshærð stúlka. Amma sagði
alltaf að þetta væri ég á brúnni og að
hún stæði í gættinni á húsinu og væri
að kalla á mig í mat eða eftir því sem
við átti að ég skyldi vara mig á hætt-
unum á brúnni. Í minningunni er
þessi mynd dæmigerð fyrir hana
ömmu mína; rómantísk, falleg og hún
gerði allt til þess að verja okkur og
leiðbeina. Fyrir nú utan að klæða
okkur og fæða. Amma skynjaði einn-
ig fegurðina í umhverfinu betur en
margir aðrir og gat látið einföldustu
hluti ná ævintýralegum ljóma með
myndrænum lýsingum. Íslenska
náttúran var þó alltaf fallegust í
hennar huga.
Amma Ásta fæddist á Bergstaðar-
stræti 22 í Reykjavík. Foreldrar
hennar voru hjónin Sigríður Jóns-
dóttir og Teitur Eyjólfsson. Þegar
amma var þriggja vikna var komið að
því að halda á nýjar heimaslóðir frá
höfuðstaðnum. Fóru þau Sigríður og
Teitur ríðandi með hvítvoðunginn
Ásthildi í fanginu og Ásbjörgu sitj-
andi fyrir aftan föður sinn, austur yfir
Hellisheiði með viðkomu á Kolviðar-
hóli. Leiðin lá í Laugardalinn þar sem
þau bjuggu fyrst á Böðmóðsstöðum
og síðar í Eyvindartungu í Laugar-
dal.
Amma gekk í Héraðsskólann á
Laugarvatni og þar kynntist hún afa
og ástinni stóru, Gunnari Guðbjarts-
syni, sem þangað kom alla leið frá
Snæfellsnesi til náms. Þann 6. júní
1942 gengu þau í hjónaband í stofunni
á Hjarðarfelli og hófu þar búskap.
Lífsbaráttan hefur án efa oft verið
hörð enda skrifaði afi minn í endur-
minningum sínum að honum hefði
þótt erfitt að bjóða ömmu upp á að
flytja vestur þar sem ekki var renn-
andi vatn og varla rafmagn. Amma og
afi voru ein af þeim hjónum sem voru
mjög samrýnd og dæmalaust ást-
fangin alla tíð. Langar fjarvistir afa
vegna starfa hans hjá Stéttarsamtök-
um bænda voru þeim báðum erfiðar
og svo fór að hún flutti til hans til
Reykjavíkur þar sem þau bjuggu á
Kaplaskjólsvegi 39. Hjarðarfell var
hins vegar „heima“ og þangað fóru
þau hvenær sem færi gafst.
Ég er svo heppin að vera nefnd í
höfuðið á ömmu Ásthildi og naut þess
sjálfsagt. Extra dekur við nöfnuna og
stolt ber ég perlufestina sem afi gaf
ömmu í trúlofunargjöf. Við áttum svo
sannarlega skap saman, sveimhugar
og húmoristar með áhuga á því fal-
lega og oft gátum við týnt okkur í
mynda-, hluta- og náttúruskoðun og
smellnu gríni en amma var með svo
gott skopskyn.
Amma var vör og kröfuhörð um sitt
og verndaði það sem stóð henni næst.
Hún var líka trú sannfæringu sinni og
aldrei voru t.d. keyptar „gervi“-land-
búnaðarafurðir á hennar heimili. Hún
spurði meira að segja sérstaklega að
því í ísbúðinni hvort ísinn væri ekki
alveg örugglega frá MS og ef svarið
var nei þá var hann ekki keyptur.
Þegar ég kom í menntaskóla til
Reykjavíkur bjó ég hjá ömmum mín-
um til skiptis fyrsta árið en þær
bjuggu í sömu blokk. Það voru dýrð-
artímar, tvær ömmur sem kepptust
við að létta menntskælingnum lífið.
Amma dró endalaust fram af kræs-
ingum, hún átti samt yfirleitt ekkert
til að eigin sögn. Var samt iðulega bú-
in að leggja á veisluborð áður en hægt
var að segja nei takk, hún ansaði ekki
nei þegar kom að mat. Eftir matinn
dró hún iðulega fram ferskar döðlur
og vafði osti utan um. Og kannski var
borið fram konfekt frá Siggu frænku
og með hitaði hún gott og sterkt kaffi.
Amma var nefnilega sælkeri og bjó til
betri mat en flestar konur og var sí-
fellt leitandi að hinu rétta bragði og
var óvenjulega natin og nákvæm við
eldamennskuna.
Síðustu 15 ár hefur amma verið
ekkja. Sá tími hefur verið henni erf-
iður. Það var ömmu líka mikið áfall að
missa tengdadóttur sína, Guðbjörgu,
frá Teiti og ungum börnum í kjölfar
andláts afa. Amma sló þó ekkert
slöku við, aðstoðaði Teit og fjölskyld-
una mína meðan mamma var í laga-
námi eins og hún gat. Hljóp létt á
Melana til að strauja þvott og tók svo
strætó upp í Grafarvog til að hugsa
um krakkana hans Teits meðan hann
var einn. Fyrir nú utan ferðirnar að
Hjarðarfelli þar sem hún tók til hend-
inni fyrir strákana sína. Þar átti hún
skjól í Hvammi sem er sælureiturinn
hennar og þar bjó hún um sig á sumr-
in með Siggu og Þorbjörgu.
Amma var alla tíð heilsuhraust
enda gætti hún vel að því að verða
aldrei kalt, hljóp flest sem hún þurfti
og vildi aldrei láta neitt hafa fyrir sér.
Helst vildi hún stökkva út við veg og
labba heim að Hjarðarfelli svo pabbi
þyrfti nú ekki að taka á sig krók til að
keyra hana heim að bæ. Það var líka
ósköp sjaldan sem við máttum keyra
hana heim þegar hún kom og borðaði
hjá okkur í Reykjavík, það var helst
ekki nema í blindbyl. Amma talaði um
það að hún hefði mest séð eftir að
hafa ekki tekið bílpróf, þá hefði hún
verið algjörlega sjálfbjarga.
Síðustu árin hefur amma Ásta
dvalið á Skjóli við einstaka umönnun
starfsfólksins. Ömmu fannst hún þó
til að byrja með vera allt of ung til
þess að vera þar en bjó sér fallegt
heimili þar sem hún naut ævikvölds-
ins eins og hún best gat. Amma dó,
södd lífdaga, hægu andláti 4. ágúst
sl., umvafin ástvinum sínum. Við sem
eftir lifum þökkum Guði fyrir þann
tíma sem við nutum með ömmu Ástu,
allt það sem hún veitti okkur og
kenndi. Amma er sjálfsagt komin
núna í fallega húsið við tjörnina þar
sem trén blómstra bleikum blómum
og álftirnar kvaka. Það væri allavega
í hennar anda.
Blessuð sé minning ömmu Ásthild-
ar.
Ásthildur Sturludóttir.
Þegar ég hugsa til baka um ömmu
mína, Ásthildi Teitsdóttur, minnist ég
konu sem var einstaklega dugleg,
glettin, nákvæm og ákveðin, en um-
fram allt afar hlý og góð. Þegar ég var
að alast upp dvaldi ég oftast á sumrin
í einhverja daga eða vikur á Hjarð-
arfelli hjá henni og afa mínum, Gunn-
ari Guðbjartssyni. Mér er það minn-
isstætt hversu lagin hún var að fá
okkur systkinin til að taka þátt í lífinu
og starfinu í sveitinni. Ég man eftir
nestisferðum upp í Kast, þar sem
verkefnið var að standa fyrir kindum.
Einnig man ég eftir þátttöku í keppni
um best hirta býli á Íslandi. Þáttur
barnanna fólst í því að tína rusl í poka
og sá lúpínu í holt og mela. Þannig er
æskuminningin um ömmu Ástu. Hún
var sniðug og góð og gerði vistina í
sveitinni skemmtilega. Þegar ég var í
menntaskóla bauð hún í mat í hádeg-
inu á sunnudögum. Hún var lista-
kokkur, bjó til góðan mat sem var fal-
lega borinn á borð, helst úr íslenskum
landbúnaðarvörum, enda snerist líf
þeirra afa alla tíð um búskap og hags-
muni íslenskra bænda.
Amma Ásta var ákveðin, fylgdi
sínu máli eftir og talaði fyrir hags-
munum sveitanna og bænda í land-
inu. Í samræðum við hana þurfti mað-
ur að standa fyrir máli sínu og var það
holl lexía. Hún hafði létta lund og sá
jafnan spaugilegu hliðarnar á mann-
lífinu. Amma var líka fagurkeri, og
hafði gaman af því að gefa fólki gjafir.
Ég hugsa að hún hafi alltaf átt eitt-
hvað í skápnum sínum til gjafa. Hún
var venjulega lögð af stað í janúar til
að skoða hluti og kaupa til að gefa í
jóla- og afmælisgjafir. Í gegnum tíð-
ina fékk hún oft far með mér á milli
Reykjavíkur og Hjarðarfells og það
var alveg sérstök upplifun að ferðast
með henni í bíl. Hún fylgdist með út-
sýninu út um bílgluggann og dáðist
að fegurð landsins, benti manni á liti
náttúrunnar, gróðurinn, skýjafarið
eða bara landslagið aftur og aftur. Ef
hún var ekki sjálf með í för nýtti hún
ferðina til að koma pakka vestur. Eft-
ir að heilsan brast fækkaði ferðunum
vestur að Hjarðarfelli. Fyrir tveimur
árum heimsótti hún okkur Guðrúnu
Margréti og Borghildi í Hrísdal. Hún
var áhugasöm um allt sem við vorum
að fást við þar og vildi vita hvernig
gengi við sveitastörfin. Þótt hún gæti
ekki tekið þátt í samræðum undir það
síðasta, naut hún þess að fá heim-
sóknir og heyra af fólkinu sínu. Það
færðist jafnan bros yfir andlit hennar
þegar ég sagði henni fréttir úr Mikla-
holtshreppnum. Í dag verður hún
lögð þar til hinstu hvílu, í sveitinni
sem hún bjó í sín bestu ár og var alltaf
svo ofarlega í huga hennar. Ég mun
minnast hennar þegar ég keyri þar
um og dáist að fegurð landsins.
Gunnar Sturluson.
Þó ég hafi ekki þekkt ömmu Ástu
mikið þá man ég alltaf hvað það var
gaman að hitta hana. Ég man ekki
mikið eftir henni nema eitt skipti sem
er eiginlega eina minningin um hana
þegar ég var lítil. Við áttum heima í
Lagarásnum í lítilli íbúð. Hún hafði
komið með flugi til Egilsstaða og ég
man ekki betur en það hafi verið síð-
asta heimsóknin þangað. Ég var sex
ára og það var fiskur í matinn. Mér
fannst eða finnst fiskur ekkert góður
svo ég neitaði að borða hann, en
amma kom með þetta sígilda trikk á
börn sem vilja ekki borða matinn
sinn, byrjaði svona að tala við mig,
segja mér eitthvað og láta mig segja
henni eitthvað. Svo svona smám sam-
an þá hvarf fiskurinn ofan í mig
ásamt tómatsósu, nýjum kartöflum
ÁSTHILDUR
TEITSDÓTTIR
Útfararþjónustan ehf.
Stofnað 1990
Þegar andlát ber að
Alhliða útfararþjónusta í 16 ár
Símar: 567 9110 & 893 8638
www.utfarir.is • utfarir@utfarir.is
Rúnar
Geirmundsson
Sigurður
Rúnarsson
Elís
Rúnarsson