Morgunblaðið - 24.09.2006, Blaðsíða 29

ákváðum við að útbúa jólaveislu og
ég fór út í búð og keypti laufabrauð
þar sem ég hafði hreinlega gleymt að
kaupa það hér fyrir norðan. Þegar
við smökkuðum laufabrauðið þá var
það, ja eiginlega bara alls ekki líkt
laufabrauði. Þegar ég las innihalds-
lýsinguna kom í ljós að meginuppi-
staðan í laufabrauðinu var maísmjöl
og laufabrauðið var framleitt í Eist-
landi. Hvað gerist eftir hundrað ár ef
við stöndum ekki upp og verðum
stolt af því sem við eigum. Verður þá
jólamaturinn okkar léttreyktur
lambahryggur frá Nýja-Sjálandi?
Ég fór í lágvöruverslun um daginn
og kom sorgmæddur út. Í fyrsta lagi
fór ég þangað inn til að kaupa eitt-
hvað létt og skemmtilegt á grillið
fyrir fjölskylduna. Ég ákvað að
kaupa kjúkling en það var ekki til
neinn ferskur kjúklingur. Einungis
frosnar útlendar kjúklingabringur.
Þá ákvað ég að kaupa fisk en það var
enginn ferskur fiskur til sem er nú
kannski skiljanlegt en þegar fisk-
urinn sem blasti við í frystinum var
Alaskaufsi varð ég sorgmæddur,“
segir Friðrik.
„Draumurinn er að reka verslun
samhliða veitingastaðnum þar sem
þú færð það sem þig vantar í góða
matarveislu heima. Til að mynda ef
þú vilt elda góða humarsúpu þá gæt-
ir þú komið í verslunina og keypt
humarsoð í súpugrunninn. Þar yrði
jafnframt hægt að kaupa létta rétti
sem hægt væri að borða á staðnum á
meðan viðskiptavinurinn gluggar í
matreiðslubækur sem Friðrik á mik-
ið af, “ segir Arnrún.
Þeim hjónum finnst vanta fleiri
sérverslanir á Akureyri sem ekki
eru útibú frá stórmörkuðum í
Reykjavík. Segja þau að áður hafi
verið blómleg verslun á Akureyri en
það hafi breyst. Segjast þau vona að
þróunin eigi eftir að snúast við aftur
því þau hafi fulla trú á því að á Ak-
ureyri geti þrifist litlar góðar versl-
anir.
Friðrik og Arnrún hafa í töluverð-
an tíma verið að þreifa fyrir sér með
kaup á húsnæði sem myndi rýma
veitingastaðinn og verslun en það
hefur ekki enn gengið upp að finna
hentugt húsnæði á Akureyri. Eru
þau jafnvel farin að skoða sig um á
fleiri stöðum og því ekkert víst að
þau láti drauminn rætast á Akureyri
heldur annars staðar á landinu.
Þau Friðrik og Arnrún eru sam-
mála um að rekstur svæðisbundins
veitingastaðar gerir engan mann
ríkan á Íslandi en þau láta það ekki
aftra sér enda er rekstur Friðriks V
þeirra ær og kýr. „Staðurinn er okk-
ar annað heimili,“ segir Arnrún. Þau
viðurkenna að stundum fái þau alveg
nóg en Arnrún bætir við að þegar
þau séu komin í vinnugallann sé leið-
inn horfin á braut og þau komin í gír
að takast á við fyrirliggjandi verk-
efni. Þau hafi einfaldlega gaman af
því sem þau séu að gera og telji sig
lánsöm að starfa við það sem þau
hafi gaman af.
Það er hins vegar annað mál hvort
umstangið við reksturinn sé eins
skemmtilegt. Það taki oft of langan
tíma og mikla orku að stússast í ein-
hverju sem viðkemur rekstrinum.
Ef þau horfa til baka fimm ár aftur
í tímann eru þau sammála um að þau
sjái ekki eftir neinu. Að vísu hafi þau
unnið of mikið með staðnum fyrstu
árin til þess að kljúfa kaupin fjár-
hagslega. Fyrstu þrjú árin vann
Friðrik fulla vinnu með rekstrinum
en Arnrún hætti nú um sl. áramót að
vinna 100% með annars staðar. Segj-
ast finna það núna að þau bæði njóta
starfans betur og þau séu að sjóast í
því að vera sjálfstæðir atvinnurek-
endur.
fðum
guna@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24. SEPTEMBER 2006 29
Slow Food eru alþjóðleg samtök sem stofnuð voru árið
1986 á Ítalíu. Í stuttu máli beitir Slow Food sér fyrir því
að vernda bragðgæði gegn hraðvirkum fram-
leiðsluaðferðum og skyndibitamenningu með starfsemi
sem nú teygir sig til um það bil 100 landa. Slow Food
stundar ýmsa kynningarstarfsemi til að efla mat-
armenningu og bragðmenntun auk þess að vinna al-
mennt að fjölbreytni í framboði matar og drykkjar og
varna því að menningarleg hráefni deyi út.
Veitingastaðinn Friðrik V má með réttu tengja við
Slow Food samtökin en það hráefni eða matvæli sem
Slow Food tekur upp á arma sína er gjarnan unnið
samkvæmt handbragði frá ákveðnum land- eða menn-
ingarsvæðum.
Í lok október fara Friðrik og fjölskylda til Tórínó á
Ítalíu á vegum Slow Food samtakanna á sýninguna
„Salone del Gusto“ þar sem þúsund matreiðslumenn
svæðisbundinna staða, sem vilja reka staði í sátt og
samlyndi við umhverfi sitt, koma saman og læra hver
af öðrum.
Friðrik mun þar miðla af eigin reynslu og læra af
öðrum matreiðslumönnum. Gert er ráð fyrir að gestir
sem heimsækja þessa sýningu skipti hundruðum þús-
unda.
Í sátt við umhverfi sitt
Ímeira en fimmtíu ár hefur am-eríska flotastöðin á Mið-nesheiði skipt þjóðinni í fylk-ingar. Önnur hersingin lá
alltaf södd og sæl í vestrænu sam-
starfi örugg gegn yfirvofandi innrás
rússneskra kommúnista úr austri.
Trygg og sjálfumglöð híaði hún á
hina fylkinguna sem þrammaði lát-
lausar Keflavíkurgöngur í lúðaleg-
um gæruúlpum með blóm í hárinu
beljandi flatrímaða mótmælasöngva
af kraumandi réttlátri heift við und-
irleik gítarsláttufóstru í veikindafríi.
Svo einn daginn leit skrifstofublók
í Washington á dagatalið og kveikti
á perunni. Kalda stríðið er búið,
rússneski björninn dauður af
skorpulifur í síberískum skógi og við
erum enn með fokdýra herstöð á
þessu guðsvolaða skeri fjarri heims-
ins glaumi. Mörland getur séð um
sig sjálft.
Let’s get the hell out of there.
Og það varð.
Enginn hlustaði á háværar hrinur
ráðamanna á Íslandi né dynkina í
höfði þeirra sem þeir börðu við
steininn og berja enn. Það bjargast
ekki neitt, það ferst, það ferst og vol-
ið í verkalýðsforystu Suðurnesja og
Varðberginu forna bergmálar í tóm-
um flugskýlum og yfirgefnum leikja-
sölum meðan tollverðir vakta rusla-
hauga undir hungruðum augum
íbúanna sem hefur dreymt um toll-
frjálst sælgæti og ódýran bjór í tvær
kynslóðir.
Þetta hefði getað orðið ágæt
minningargrein en nú vil ég víkja
máli mínu að öðru.
„Það gæti kostað milljarða að
hreinsa vallarsvæðið,“ segja sér-
fræðingar í blöðunum. Það virðist
sem búsetusvæði hersins á Mið-
nesheiði sé svo gegnsósa af olíu-
drullu og mengandi efnum að þar sé
ekki nokkrum heilvita manni boðlegt
að setjast að. Í Fréttablaðinu hinn
19. september segir Snorri Páll
Snorrason að umgengni hafi verið
slæm á áratugunum eftir stríðið og
eiturefnum hafi í stórum stíl verið
hent á öskuhaugana án þess að
menn gerðu sér grein fyrir afleiðing-
unum. Almenna verkfræðistofan á
Suðurnesjum þar sem Snorri vinnur
vildi fá að bora niður í forna rusla-
hauga hersins og greina af ná-
kvæmni hversu banvæn súpa leynd-
ist þar undir. Ríkið átti að borga
brúsann við borunina en Snorri seg-
ir að niðurstöðurnar hefðu styrkt
verulega kröfu Íslendinga á hendur
Bandaríkjamönnum.
Þessu hafnaði ríkið og vill greini-
lega ekki vita hversu skítugt rúmið
er eftir gestinn sem þjóðin hefur
samrekkt í meira en hálfa öld.
En ef það er tilfellið að Mið-
nesheiði sé varla boðleg til búsetu
eftir rúmlega hálfrar aldar búsetu
hvað má þá segja um önnur þétt-
býlissvæði á landinu? Er ekki líklegt
að um allt land hafi nýríkir Íslend-
ingar á „áratugunum eftir stríð“
vaðið áfram í villu og svíma og hellt
niður olíuleifum og sullað eitur-
efnum út um allt án þess að gefa
gaum að afleiðingunum? Mér er ekki
kunnugt um að aðrar umgengn-
isreglur hafi gilt um hættuleg og
mengandi efni utan vallar en innan.
Vitund Íslendinga á þessu sviði er
ekki lengra komin en svo að enn er
brennt sorpi við opinn eld hér og þar
um landið.
Dæmi um mannabyggð ofan á ný-
legum öskuhaugum finnast út um
allt land enda hefð að byggja á forn-
um öskuhaugum eins og fornleifar
frá landnámi við Aðalstræti hafa
staðfest. Á Ísafirði er hægt að finna
bæði menntaskóla, elliheimili og fót-
boltavöll ofan á uppfyllingum gam-
alla öskuhauga og iðnaðarsvæðis.
Við hafnarsvæðið í Reykjavík
stendur til að þétta byggð á fyrrum
iðnaðarsvæði án þess að nokkur
maður minnist á jarðvegsskipti eftir
fornan sóðaskap. Í Grafarvogi raða
menn einbýlishúsum kringum fyrr-
um öskuhauga án þess að borað sé
og kannað hversu eitrað undirlagið
sé.
Man nokkur eftir orðatiltækinu:
Það er víða pottur brotinn?
Varnarliðið – minning
»Dæmi um manna-byggð ofan á nýleg-
um öskuhaugum finnast
út um allt land
HUGSAÐ UPPHÁTT
Páll Ásgeir Pálsson
lysandi@internet.is
ÞÚ ÁTT STEFNUMÓT ...