Morgunblaðið - 12.10.2006, Blaðsíða 32

32 FIMMTUDAGUR 12. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ÖRYGGI LÖGREGLUMANNA
Það færist í vöxt að lögreglu-menn séu í verulegri hættuvið skyldustörf sín. Lands-
samband lögreglumanna hefur ítrek-
að bent á þetta undanfarin ár.
Vopnaburður fer vaxandi meðal af-
brotamanna, ekki sízt meðal þeirra,
sem stunda fíkniefnaglæpi. Hnífa-
burður er orðinn daglegt brauð og
undanfarið hefur lögreglan tvisvar
sinnum handtekið brotamenn með
hlaðin skotvopn.
Lögreglumenn hafa bent á að
menn, sem hafa ráðizt með stór-
hættulegu ofbeldi gegn lögreglu-
þjónum, m.a. lagt til þeirra með
hnífi, hafi fengið væga refsingu fyrir
dómstólum.
Það, sem er ekki síður áhyggju-
efni, er að það færist í vöxt að lög-
reglumenn eru hindraðir í að vinna
skyldustörf sín af fólki, sem jafnvel
ræðst í hópum að lögreglunni. Þegar
handtaka á skemmdarvarga eða
slagsmálahunda í miðborg Reykja-
víkur um helgar, reynir fólk, sem oft
er drukkið eða undir áhrifum fíkni-
efna, iðulega að koma í veg fyrir það.
Alvarlegasta dæmið um slíkt um
langt skeið eru ólætin, sem urðu í
Skeifunni fyrir nokkrum vikum, þar
sem lögreglumenn urðu að beita
kylfum og skjöldum og hóta að nota
táragas til að dreifa æstum múgi
unglinga. Ekki tekur svo betra við
hjá foreldrum sumra óróaseggjanna,
sem verja gerðir þeirra og áfellast
lögregluna fyrir að taka á ástandinu.
Það verður að forðast í lengstu lög
að bregðast við þessum vanda með
því að vopna almenna lögregluþjóna
með skotvopnum eins og langflest
nágrannalönd okkar hafa nú gert.
Við eigum að halda eins og við getum
í það friðsama, vopnlausa samfélag
sem við höfum talið okkur geta verið
stolt af. Viðbúnaður eins og sá, sem
Morgunblaðið greindi í gær frá að
lögreglan hefði nú; að hafa alltaf
vopnaða viðbragðsbíla á vakt í
Reykjavík, á Keflavíkurflugvelli og á
Akureyri er hins vegar því miður
orðinn nauðsynlegur.
Við árásir á lögregluna verður að
sjálfsögðu ekki unað. Það verður að
vera alveg ljóst að ofbeldi gegn lög-
reglumönnum líðst ekki. Þess vegna
er fagnaðarefni að Björn Bjarnason
dómsmálaráðherra hefur boðað til-
löguflutning á Alþingi, um að refs-
ingar vegna ofbeldis gegn lögreglu
verði hertar verulega og að sett verði
sérstakt ákvæði í hegningarlögin um
að refsivert verði að tálma því að lög-
reglumenn gegni skyldustörfum.
Svo er annað mál hvernig hægt er
að vinna gegn því viðhorfi, sem virð-
ist ríkjandi hjá einhverjum hópi
borgaranna, að það sé bara allt í lagi
að lenda í útistöðum við lögregluna
og gera að henni aðsúg. Fólkið, sem
vinnur erfið og krefjandi störf við að
gæta öryggis almennings, á ekki
skilið slíka framkomu. En kannski
þarf lögreglan að leggja sig enn
meira fram við að ná til almennings
og útskýra hlutverk sitt og starfs-
aðferðir.
SEXTÍU MÓÐURMÁL – OG ÍSLENZKAN
Hátt í sextíu tungumál eru töluð íleikskólum Reykjavíkurborgar,
að því er fram kom í Morgunblaðinu í
gær. Það er gífurleg breyting á fáum
árum og að flestu leyti jákvæð. Sig-
rún Ásta Gunnlaugsdóttir, leikskóla-
stjóri á Fellaborg, þar sem um helm-
ingur barnanna á sér annað móður-
mál en íslenzku, segir mikla kosti
felast í hinu fjölmenningarlega sam-
félagi leikskólans. Börn, sem alist
upp í slíku umhverfi, séu yfirleitt víð-
sýnni og umburðarlyndari en önnur,
þar sem þau fái fræðslu um ólíka
menningarheima.
Leikskólar Reykjavíkur hafa nú
gefið út bækling á átta tungumálum
um tvítyngd og margtyngd börn. Þar
er svarað ýmsum spurningum, sem
algengt er að brenni á foreldrum, um
mál og málþroska barnanna. M.a. eru
foreldrar hvattir til að tala eigið móð-
urmál við börnin. Í bæklingnum segir
þannig: „… rannsóknir sýna að börn-
um gengur betur að læra annað
tungumál ef þau fá góðan grunn í
móðurmáli sínu. Tungumálin vinna
ekki gegn hvort öðru, þvert á móti. Ef
barnið hefur lært hugtak á móður-
málinu auðveldar það því að læra
samsvarandi hugtak á íslensku og öf-
ugt.“
Það hefur legið fyrir lengi að góð
kunnátta í móðurmálinu er ein for-
senda þess að börn af erlendum upp-
runa geti náð góðum tökum á íslenzk-
unni. Ófullnægjandi íslenzkukunn-
átta er ein meginorsök þess að þessi
börn og ungmenni samlagast ekki ís-
lenzku samfélagi sem skyldi; afla sér
miklu síður framhalds- og háskóla-
menntunar en innfæddir jafnaldrar
þeirra, enda iðulega í láglaunastörf-
um og verða ekki þátttakendur í ís-
lenzku samfélagi í samræmi við upp-
lag sitt og hæfileika.
Það er þess vegna jákvætt að
Reykjavíkurborg gangist fyrir
fræðslu til foreldra, m.a. með útgáfu
bæklingsins. En það verður að gera
miklu meira. Á grunnskólastiginu
verða börn, sem ekki hafa íslenzku að
móðurmáli, annars vegar að fá
kennslu í eigin tungumáli, ekki sízt
málfræði, sem fjölskylda þeirra er oft
ekki í stakk búin að kenna þeim, og
hins vegar að fá sérstakan stuðning í
íslenzku.
Það að sextíu tungumál séu nú töl-
uð í leikskólum Reykjavíkur sýnir að
verkefnið er umfangsmikið. Vafa-
laust er oft erfitt að finna kennara,
sem geta kennt börnum móðurmál
þeirra. Og það kostar tíma, peninga
og fyrirhöfn að búa til námsefni, sem
hentar. En það verður að reyna. Þeir,
sem stýra skólamálum hjá ríki og
sveitarfélögum, verða að taka frum-
kvæði í málinu. Vegna þess að ef ekk-
ert er að gert, erum við að skapa fé-
lagsleg vandamál, sem við sjáum ekki
fyrir endann á. Við viljum ekki að
börn innflytjenda lokist af í eigin
samfélagskima, í samskiptaleysi,
menntunarskorti og láglaunastörf-
um.
Eftir Skapta Hallgrímsson í Washington
skapti@mbl.is
Samkomulag Íslands ogBandaríkjanna um varnar-mál var undirritað í utan-ríkisráðuneyti Bandaríkj-
anna í Washington um hádegisbil í
gær, að bandarískum tíma. Condo-
leezza Rice, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, undirritaði samn-
inginn en fyrir Íslands hönd Geir
H. Haarde forsætisráðherra og
Valgerður Sverrisdóttir utanríkis-
ráðherra. Björn Bjarnason dóms-
málaráðherra var einnig viðstadd-
ur.
Condoleezza Rice vék að langri
samvinnu ríkjanna í varnarmálum
áður en skrifað var undir samning-
inn.
„Í dag veitir sú vissa okkur hugg-
un að ógnin af hernaðarárás gegn
Íslandi og Norður-Atlantshafs-
svæðinu er minni en nokkru sinni
fyrr á dögum okkar kynslóðar. Tog-
streita kalda stríðsins, sem mynd-
aði grunninn að sameiginlegum
vörnum okkar, á nú heima í sögu-
bókunum,“ sagði Rice í upphafi.
„Á sama tíma gerum við okkur
grein fyrir því, að nýjar ógnir hafa
komið fram sem kalla á áþekka
festu, framsýni og samvinnu. Nú
lögum við okkur að hinum nýja
veruleika með umbreytingu á sam-
bandi Íslands og Bandaríkjanna,
öryggissamkomulagi sem hefur
verið okkur mjög mikilvægt. Og á
síðasta ári höfum við stuðlað að
skjótum og jákvæðum breytingum
til að tryggja að það megi verða
okkur jafnmikilvægt í framtíðinni.
Þetta eru breytingar sem tákna
ekki skerðingu á öryggi Íslands
heldur fela þær í sér að sameiginleg
geta okkar til að mæta hnattrænum
ógnum samtímans verður efld. Hin
uppbyggjandi nálgun sem við höf-
um fylgt eftir við þessar breytingar
hefur hjálpað okkur að tryggja að
Íslendingar muni hafa bestu mögu-
legu varnir óháð því hvaða ógnir
kunni að koma fram, hvort sem það
eru glæpir eða hryðjuverk eða nátt-
úruhamfarir eða önnur vandamál,“
sagði Rice.
Dýpkar sambandið
Geir H. Haarde forsætisráðherra
hóf ávarp sitt á að þakka Rice fyrir
ræðuna og lýsa yfir þakklæti sínu
fyrir niðurstöður viðræðnanna sem
hefðu staðið yfir í nokkra mánuði.
„Þetta hefur verið langt og
strangt ferli og ég hygg að við höf-
um komist að mjög svo viðunandi
niðurstöðu sem ég vona að muni
verða báðum þjóðum til góðs um
ókomin ár,“ sagði Gei
kvaðst viss um að allir v
vissu að varnarsamstarf Ís
og Bandaríkjamanna he
fyrir hendi í mörg ár; að sa
næði allt aftur til síðari he
aldarinnar og formlegt
skomulag þjóðanna hefð
gildi síðan 1951. „Þetta s
lag mun áfram verða un
sambands okkar og sam
sviði öryggis- og varnarm
hinn nýi sameiginlegi s
sem við erum í þann mund
Rice segir Ísle
hafa bestu mö
Samkomulag undirritað Geir Haarde og Condoleezza Rice undi
Björn Bjarnason, dóms-málaráðherra, segir þaðhafa verið rætt í gær aðÍslendingar tengdust
hugsanlega stjórnstöð bandarísku
strandgæslunnar í Boston og
kæmu þar með að mun meira leyti
en áður að þríhliða samstarfi
Bandaríkjamanna, Kanadamanna
og Breta. Björn fundaði með yf-
irmanni strandgæslunnar, Thad
Allen, í Washington í gær.
Björn sagði samstarf Landhelg-
isgæslunnar og bandarísku strand-
gæslunnar hafa verið gott í gegn-
um árin og svo yrði áfram, en málin
væru nú komin í það horf að póli-
tískur grundvöllur væri fyrir því að
útfæra samstarfið með öðrum
hætti eftir að varnarliðið hvarf á
braut. „Við ræddum hvernig þessu
samstarfi yrði best háttað og það
eru ýmsar leiðir til að útfæra það.
Það var talað um að við myndum
hugsanlega tengjast miðstöð
strandgæslunnar í Boston, sem
hefur með Norður-Atlantshafið að
gera, í samvinnu við Kanadamenn
og Breta, og að þríhliða samningur
á milli þessara ríkja yrði hugs-
anlega útvíkkaður þannig að Ís-
lendingar kæmu inn í það sam-
starf.“
Björn sagði bandarísku strand-
gæsluna afar öfluga en Íslendingar
hefðu líka ýmislegt fram að færa
sem gagnaðist öðrum þjóðum, eft-
irlitskerfi og annað slíkt. „Þetta er
spurning um heildstæðar myndir í
öryggis-, leitar- og björg-
unarmálum á Norður-Atlantshaf-
inu þar sem við erum virkir þátt-
takendur með þessum þjóðum, en
komum nú inn í þetta á annan hátt
en áður. Bandaríkin hafa eðlilega
verið mest í sambandi við Varn-
arliðið til þessa en nú verða bein
samskipti við okkar stofnanir mik-
ilvægari en áður, við Landhelg-
isgæsluna og ráðuneytið.“
Með Birni í för í Washington eru
m.a. Georg Lárusson, forstjóri
Landhelgisgæslunnar, og Haraldur
Johannessen, ríkislögreglustjóri.
Nánara samstarf
við Kanada, Bret-
land og Bandaríkin
Tókust í hendur Geir Haa