Morgunblaðið - 01.11.2006, Qupperneq 14

14 MIÐVIKUDAGUR 1. NÓVEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
París. AP, AFP. | Viðbrögð við Stern-
skýrslunni um alvarlegar afleiðingar
loftslagsbreytinga voru með ýmsu
móti í gær. Í Bandaríkjunum og
Ástralíu var henni fálega tekið en í
Evrópu var henni fagnað sem tíma-
bærri viðvörun.
Í skýrslunni, sem birt var í Bret-
landi í gær, segir, að verði ekki grip-
ið í taumana, muni mengun og lofts-
lagsbreytingar af hennar völdum
valda mikilli, efnahagslegri afturför
um allan heim. Segir höfundurinn,
Sir Nicholas Stern, að í baráttunni
við mengunina verði auðugar þjóðir
að axla meiri byrðar en þær fátæku
og ennfremur, að þessi barátta verði
til einskis nema mestu mengunar-
valdarnir, Bandaríkin, Kína og Ind-
land, taki fullan þátt í henni.
Í Bandaríkjunum voru opinber
viðbrögð við Stern-skýrslunni næst-
um engin, Bandaríkjastjórn staðfesti
aðeins, að hún vissi af útkomu henn-
ar, en Cato-stofnunin, sem er ákaf-
lega markaðssinnuð og styður af-
stöðu George W. Bush forseta, vísaði
niðurstöðum hennar á bug. Telur
hún, að afleiðingar loftslagsbreyt-
inga verði litlar.
Benti á Kína og Indland
Hvorki stjórnvöld í Peking né
Nýju-Delí tjáðu sig um skýrsluna en
John Howard, forsætisráðherra
Ástralíu, sagði, að ríkisstjórn sín
hefði ekki undirritað Kýótó-sáttmál-
ann vegna þess, að Kína og Indland
hefðu verið undanskilin ákvæðum
hans. Þótt Ástralar eigi ekki stóran
hlut í menguninni á heimsvísu, eru
þeir samt heimsmeistarar á því sviði
miðað við höfðatölu.
Skýrslunni var fagnað í Japan og í
Evrópu. Jose Manuel Barroso, for-
seti framkvæmdastjórnar Evrópu-
sambandsins, ESB, sagði, að það
yrði að taka forystu á þessu sviði en
nú er stefnt að því að draga úr orku-
notkun í Evrópu um 20% fyrir 2020.
Misjöfn viðbrögð við
Stern-skýrslunni bresku
Reuters
Sól tér sortna Umsvif mannanna, gróðureyðing af þeirra völdum og önn-
ur hervirki gegn náttúrunni eru nú að koma þeim alvarlega í koll.
Jákvæð í Evrópu
en þögn í Wash-
ington og Peking
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
ZAFAR Adeel er framkvæmdastjóri Alþjóð-
legs samstarfs á sviði vatns, umhverfis- og
heilbrigðismála við Háskóla Sameinuðu þjóð-
anna (INWEH) í Ontario, Kanada. Adeel hélt
á mánudaginn var fyrirlestur á morgunverð-
arfundi Landgræðslu ríkisins og Landbún-
aðarháskóla Íslands, í tilefni þess, að SÞ hafa
tileinkað árið 2006 baráttunni gegn land-
hnignun og myndun eyðimarka í heiminum.
Á árunum 2002 til 2005 átti INWEH aðild að
samstarfi 1.360 sérfræðinga í 95 löndum, sem
falið var að meta ástand vistkerfa jarðar. Benti
sú rannsókn til þess að landeyðing væri þögult
vandamál sem bregðast þyrfti fljótt við ætti
ekki illa að fara í viðkvæmum vistkerfum.
Spurður um ástæður þessarar hnignunar
segir Adeel að þær séu tvíþættar: annars veg-
ar sé um að ræða eyðingu landkosta af manna-
völdum og hins vegar loftslagsbreytingar sem
mannkynið eigi einnig nokkra sök á.
Þetta geti skapað vítahring þar sem breytt
loftslag geti aukið líkurnar á flóðum, skógar-
eldum og þurrkum, á sama tíma og næringar-
efni úr jarðvegi glatist, sem aftur geti ógnað
fjölbreytileika lífríkisins og landbúnaði.
Mikið kolefni bundið
í gróðri á þurrlendi
Hann telur því hlýnun andrúmsloftsins og
hnignun landkosta samofin vandamál. „Með
því m.a. að sporna gegn gróðureyðingunni er
hægt að stíga mikilvægt skref í baráttunni
gegn loftslagsbreytingum. Um 27 prósent af
lífrænu kolefni sem er bundið í gróðurþekju
jarðar er að finna á þurrsvæðum,“ segir Adeel.
„Það eru miklir möguleikar á að binda kolefni
úr andrúmsloftinu á slíkum svæðum. Að auki
getur eyðingin aukið endurvarp jarðar á sólar-
geislum sem aftur leiða til hærra hitastigs.“
Spurður um leiðir til að snúa þróuninni við
segir Adeel lausnirnar þegar fyrir hendi. „Með
því að stuðla m.a. að „grænni ferðamennsku“
er hægt að draga úr álagi á vistkerfin. Þá eru
mikil sóknarfæri í orkuframleiðslu á þurrum
svæðum þar sem sólar nýtur allt árið. Það er
því hægt að snúa þróuninni við.“
Spurður að lokum hvort hann telji að yfir-
vofandi vatnsskortur víða um heim muni leiða
til átaka í framtíðinni segir Adeel svo ekki
endilega þurfa að vera. „Vatnsskortur getur
aukið á samvinnu ríkja. Ég nefni Jórdaníu og
Sýrland sem dæmi. Það er ennfremur hæpið
að tengja hann við hryðjuverk, með dæmi af
heimalandi mínu Pakistan þar sem rætur
þeirra eru oft miklu flóknari.“
„Hægt að snúa eyðingunni við“
Umhverfismál Zafar Adeel starfar í Kanada.
Zafar Adeel, sérfræðingur í gróðureyðingu hjá SÞ, telur vatnsskort munu geta aukið samstarf ríkja
Í HNOTSKURN
» INWEH áætlar að árið 2000 hafi34,7 prósent jarðarbúa búið á svæð-
um sem eru skilgreind sem þurrsvæði.
» Loftslagsbreytingar eru sagðargeta ógnað lífsskilyrðum þessa fólks
og dregið úr aðgengi þess að vatni.
Morgunblaðið/RAX
Peking. AFP. | Stjórnvöld í Norður-
Kóreu hafa fallist á að taka á ný þátt
í viðræðum um kjarnorkumál, aðeins
þremur vikum eftir að þau gerðu til-
raun með kjarnasprengju.
Talsmaður kínverska utanríkis-
ráðuneytisins greindi frá þessu í gær
en samkomulag um það náðist á
óformlegum fundi milli N-Kóreu,
Kína og Bandaríkjanna. Þá ítrekaði
fulltrúi N-Kóreustjórnar, að hún
væri reiðubúin að leggja öll áform
um kjarnavopn á hilluna svo fremi
sem öryggi landsins væri tryggt.
Sinnaskipti N-Kóreumanna komu
mjög á óvart en þeim hefur verið
fagnað víða. Ekki þykir ólíklegt, að
þær refsiaðgerðir, sem öryggisráð
Sameinuðu þjóðanna samþykkti fyr-
ir hálfum mánuði, kunni að hafa átt
þátt í þeim en þær voru allviðamikl-
ar.
Sean McCormack, talsmaður
bandaríska utanríkisráðuneytisins,
sagði í gær að vonandi væri, að Ír-
anar gætu eitthvað af þessu lært. En
stjórnin í Teheran er grunuð um að
stunda úranauðgun í því skyni að
koma sér upp kjarnavopnum.
Fallist á
viðræður
Sinnaskipti í Norður-
Kóreu komu á óvart
Los Angeles Times.
| Sú skoðun virð-
ist njóta æ meira
fylgis meðal
bandarískra her-
foringja, að nauð-
synlegt sé að
ákveða hvenær
bandaríski herinn
verður fluttur frá
Írak. Hingað til
hefur það verið
kenningin, að slíkt myndi verða vatn
á myllu skæruliða og al-Qaeda-
hryðjuverkasamtakanna, en nú
segja margir, að ákveðin dagsetning
sé það eina, sem geti orðið til að
hreyfa við íröskum stjórnvöldum.
Háttsettir menn í ríkisstjórn
George W. Bush forseta ýjuðu að
hugsanlegum ákvörðunum um brott-
flutning nú fyrir skemmstu en eftir
viðræður við Nouri al-Maliki, for-
sætisráðherra Íraks, þögnuðu þær
raddir alveg. Afstaða Bush og ann-
arra helstu ráðamanna hefur verið
sú, að brottflutningur nú eða ákvörð-
un um hann myndi auka líkur á alls-
herjarborgarastríði í landinu og sú
skoðun hefur líka verið ofan á innan
hersins. Sinnaskiptin, sem orðið
hafa, stafa hins vegar af því, að
bandarísku herforingjarnir eru
orðnir langþreyttir á aðgerðaleysi
írösku stjórnarinnar.
Vilja her-
inn heim
frá Írak
Al-Maliki, forsætis-
ráðherra Íraks.
Þreyttir á aðgerða-
leysi Íraksstjórnar
JÓLASVEINAR eru ómissandi hluti af jólahátíðinni, að
minnsta kosti fyrir börnin, en þá er líka eins gott fyrir
þá að kunna vel til verka. Í London er rekinn sérstakur
jólasveinaskóli og hér má sjá nokkra af nemendunum. Í
þessum tíma var verið að kenna þeim að reka upp
hrossahláturinn, sem aðeins jólasveinum er laginn.
Reuters
Jólasveinahláturinn æfður
Jóhannesarborg. AFP. | P.W. Botha,
fyrrverandi forseti Suður-Afríku,
lést á heimili sínu í bænum Wildern-
es í gær, níræður að aldri.
Botha var nefndur „Krókódíllinn
mikli“ („Groot Krokodil“ á máli Búa)
og fór fyrir stjórn hvíta minnihlutans
á árunum 1978–89, þegar kynþátta-
aðskilnaðarstefnan var enn í gildi í
landinu.
Botha virti að vettugi kröfur um
að aðskilnaðarstefnan yrði afnumin
en vék síðar fyrir F.W. de Klerk sem
boðaði til fyrstu þingkosninganna
með þátttöku allra kynþátta árið
1994 þegar Afríska þjóðarráðið
komst til valda með Nelson Mandela
í broddi fylkingar.
Flokkur Botha, Þjóðarflokkurinn,
var seinna lagður niður.
P.W. Botha
látinn
♦♦♦