Morgunblaðið - 17.11.2006, Blaðsíða 12

12 FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ið í veg fyrir alla áfengisfram-
leiðslu. „Við í AL-ANON erum fyrst
og fremst að eiga við meðvirkni.
Viðbrögð mín við þessum að-
stæðum voru sjúk. Við förum ná-
kvæmlega í gegnum reynslusporin
tólf, eins og alkóhólistar. Fyrsta
sporið segir: „Við viðurkenndum
vanmátt okkar gegn áfengi og að
okkur var orðið um megn að
stjórna eigin lífi.“ Þegar ég, sem
hef aldrei neytt áfengis eða notað
dóp, átti að viðurkenna þetta hváði
ég. Ég taldi mig hafa verið fulltrúa
heilbrigðisins á heimilinu, borgað
reikningana, skúrað gólfin og gert
hreint. Þá spurði trúnaðarmað-
urinn hvort það hefði ekki verið ég
sem faldi flöskurnar? Ég sem
merkti við á flöskunum til að sjá
hvort alkóhólistinn væri að drekka?
Jú, það var ég. Ég varð að við-
urkenna vanmátt minn gagnvart
áfengi – þótt ég hafi aldrei neytt
þess.“
Sporin tólf eru ekki reglur, held-
ur leiðbeiningar á ferðalaginu til
heilbrigðis. Viðmælandinn sagði
það mjög mikilvægt að fólk legði
AL-ANON-samtökin hafa mjög sótt
í sig veðrið hér á landi undanfarin
fimm ár, að sögn þátttakanda í
starfi samtakanna. Samkvæmt
erfðavenjum þeirra má ekki nefna
nafn eða birta mynd af félögum og
því féllst Morgunblaðið á nafnleynd
viðmælandans.
„Ég held að hver einasta fjöl-
skylda á Íslandi hafi einhvern tím-
ann komist í kynni við sjúkdóminn
alkóhólisma. Í kringum hvern alkó-
hólista eru 4–5 aðstandendur að
meðaltali og oft fleiri. Þörfin er
mikil fyrir þetta starf,“ sagði við-
mælandinn.
Ein skýring á eflingu AL-ANON
er að mati viðmælandans að nú eru
þátttakendur farnir að vinna eftir
12 spora kerfinu með trún-
aðarmanni, líkt og AA-fólk hefur
gert. Viðmælandinn kveðst hafa al-
ist upp við ofdrykkju á heimili sínu.
Á barnsaldri lét hann sig dreyma
um að geta eytt öllu áfengi og kom-
ekki einsamalt í það ferðalag, held-
ur ynni með trúnaðarmanni. „Mað-
ur á að nýta sér reynslu þeirra sem
hafa farið í gegnum sporin og öðl-
ast bata. Trúnaðarmaðurinn leiðir
mann í gegnum sporin og miðlar
þeim bata sem hann hefur öðlast.“
Mælt er með því að fólk, sem
hyggst hefja 12 spora vinnu í AL-
ANON, mæti á sex fundi, sem geta
verið á ýmsum fundarstöðum, og
finni þann fundarstað þar sem því
finnst það eiga heima. Eftir það er
fyrst talið að maður sé reiðubúinn
að ákveða að hefja vinnuna. Mælt
er með því að karlmenn velji sér
trúnaðarmann úr hópi karla og
konur úr hópi kvenna. Þó er það
ekki algilt.
„Hafa ber í heiðri að þarna er
einn einstaklingur að styðja annan
á jafnréttisgrundvelli. Það má eng-
inn í samtökunum setja sig á háan
hest og þykjast hafa náð eitthvað
lengra en hinir. Það eru allir jafn-
ingjar, hversu lengi sem þeir hafa
tekið þátt í starfinu. Það er feg-
urðin í prógramminu.“
– En í hverju er batinn fólginn?
„Maður fer að sjá vandamálin í
réttu samhengi. Þar með missa þau
tökin á manni og stjórna ekki leng-
ur hugsunum manns og lífi. Alkó-
hólismi er sjúkdómur – fjöl-
skyldusjúkdómur. Það er ekki nóg
að alkohólistinn nái bata, heldur
verða aðstandendur að skoða sinn
þátt líka. Kraftaverkið í AL-ANON
felst í því að við, aðstandendur, öðl-
umst sjálfsvirðingu og jafnvægi. Þá
sýnum við öðrum, líka alkóhólist-
anum, skilning og hvatningu.“
AL-ANON-samtökin halda fundi
alla daga vikunnar, eins og sjá má á
heimasíðu þeirra (www.al-anon.is).
Vandamálin missa tökin og stjórna
ekki lengur hugsunum manns og lífi
OPINN afmælis- og kynningar-
fundur AL-ANON-samtakanna
verður haldinn laugardaginn 18.
nóvember í Háteigskirkju kl. 20.30.
Þar segja tveir AL-ANO-félagar,
einn AL-ATEEN-félagi og einn fé-
lagi í AA-samtökunum reynslusögur
sínar.
AL-ANON-samtökin voru stofnuð
hér á landi 18. nóvember 1972 og
fagna því 34 ára afmæli á laugardag-
inn. Þau eru grundvölluð á 12
reynslusporum AA-samtakanna og
eru félagsskapur ættingja og vina
alkóhólista. Eina skilyrðið fyrir inn-
göngu er að ættingi eða vinur eigi
eða hafi átt í vanda vegna alkóhól-
isma.
AL-ANON-félagar telja að alkó-
hólismi sé fjölskyldusjúkdómur og
að breytt viðhorf geti stuðlað að
bata. „Afstaða okkar er mikilvæg og
þegar við lærum að setja vandamál
okkar í rétt samhengi finnum við að
þau tapa valdi sínu til að stjórna
hugsunum okkar og lífi. AL-ANON-
samtökin hafa aðeins einn tilgang,
að hjálpa aðstandendum alkóhól-
ista,“ segir m.a. í fréttatilkynningu.
Allir eru velkomnir, aðgangur
ókeypis og verður kaffispjall að
fundi loknum.
AL-ANON með opinn afmælisfund
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
ÍSLENSK sveitarfélög þurfa að
halda áfram að styrkjast sem stjórn-
unareiningar til að geta tekið að sér
aukin verkefni. „Það verður aðeins
gert með áframhaldandi sameiningu
sveitarfélaga. Frumkvæði að frekari
sameiningu verður hins vegar að
koma frá sveitarfélögunum sjálfum,“
sagði Geir H. Haarde, forsætisráð-
herra, á fjármálaráðstefnu Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga (SÍS)
sem haldin var á Hótel Nordica í gær
og verður fram haldið í dag.
Halldór Halldórsson, formaður
SÍS, kvað þá staðreynd að á árunum
2003 til 2006 hefðu 37 sveitarfélög
fengið bréf frá Eftirlitsnefnd með
fjármálum sveitarfélaga, segja mikið
um stöðu þeirra. Hann sagði sum
þessara sveitarfélaga vera í vexti og
eiga bjarta framtíð gengju áætlanir
eftir en of mörg glímdu við vandamál
og ættu vart annan kost en að draga
frekar saman í rekstri og þar með
þjónustu við íbúana. „Stefna sveitar-
félaganna og sambandsins er skýr.
Við teljum að breikka og styrkja
þurfi tekjustofna sveitarfélaganna
og það sé sanngirnismál að þau fái
hlutdeild í fjármagnstekjuskatti.
Jafnframt þarf að tryggja aukið fjár-
magn í Jöfnunarsjóð sveitarfélaga í
sama tilgangi og tímabundnu árlegu
700 m.kr. framlagi er ætlað að
gegna, en það framlag fellur að
óbreyttu niður í lok árs 2008.“
Horfa verður á tækifærin
Forsætisráðherra sagði einn
helsta þröskuld þess að unnt væri að
færa viðamikil verkefni til sveitarfé-
laga vera smæð þeirra en einungis
rúmur þriðjungur þeirra hefur fleiri
en eitt þúsund íbúa. Hann bætti því
hins vegar við að nauðsynlegt væri
að víkja umræðunni frá þeim veik-
leikum sem fylgja fámennustu sveit-
arfélögunum og horfa á tækifærin
sem eru til staðar. „Þannig má hugsa
sér að fela stærstu sveitarfélögum í
hverjum landshluta að þjónusta hin
minni. Slíkt fyrirkomulag þekkist er-
lendis þótt það eigi sér ekki fordæmi
að neinu marki hér á landi,“ sagði
ráðherra og einnig að þjónustusvæð-
in myndu þá miðast við fyrirfram
skilgreindan íbúafjölda og sam-
gönguaðstæður í stað þess að miðast
við sveitarfélagamörk.
Geir sagði umræður um frekari
flutning verkefna hafa verið til um-
ræðu frá flutningi grunnskólans til
sveitarfélaga árið 1996 og hefðu þær
einkum lotið að málefnum aldraðra
og fatlaðra. „Ég er sammála þeim
sjónarmiðum að ýmis nærþjónusta,
eins og þjónusta við aldraða og fatl-
aða, sé betur komin hjá sveitarfélög-
um en ríki.“
Byggingaréttur aðeins
seldur einu sinni
Gunnlaugur A. Júlíusson, sviðs-
stjóri hag- og upplýsingasviðs SÍS,
greindi m.a. frá afkomu sveitarfé-
laga árið 2005. Hann benti á þá at-
hyglisverðu staðreynd að rekstrar-
afgangur þeirra í heild hefði verið 4,9
milljarðar og hagnaður sveitarfélaga
af sölu rekstrarfjármuna, sem fyrst
og fremst er sala lands og bygg-
ingarréttar, hefði einnig verið 4,9
milljarðar á árinu. „Þannig að sá af-
gangur sem sveitarfélögin sýna
reikningslega kemur þaðan. Það
segir okkur í fyrsta lagi að þetta er
ein hlið á þeirri miklu þenslu sem
verið hefur og aukinni eftirspurn
sem hefur átt sér stað eftir landi og
byggingarrétti á landi á suðvestur-
horninu fyrst og fremst. En í annan
stað má ekki gleyma því að bygging-
arréttur er aðeins seldur einu sinni.
Ef kreppir að og búið er að selja
byggingarréttinn eða eftirspurnin
minnkar, þá er afkoma sveitarfélag-
anna, þó við tökum landið í heild
sinni, ekki svo sérstaklega góð ef við
miðum við hina hefðbundnu tekju-
stofna sem sveitarfélögin byggja
sinn daglega rekstur á. Þau ganga þá
braut ekki eilíflega að selja land og
byggingarrétt til að hafa borð fyrir
báru.“
Gunnlaugur sagði einnig að þrátt
fyrir að mörg sveitarfélög stæðu vel
væri staðan hjá öðrum þröng. „Við
sjáum að það er um tæpur fjórðung-
ur sveitarfélaga sem á ekki fyrir út-
lögðum kostnaði, þ.e.a.s. að þau fjár-
magna launagreiðslur og annan
breytilegan kostnað með fjármagns-
tekjum eða með lántöku.“
Áframhaldandi sameiningu þarf
til að styrkja sveitarfélög frekar
Morgunblaðið/Ásdís
Áhugi Lúðvík Geirsson, bæjarstjóri Hafnarfjarðar, og Gunnar Svavarsson, forseti bæjarstjórnar, á ráðstefnunni.
Í HNOTSKURN
»Fjármálaráðstefnu Sam-bands íslenskra sveitarfé-
laga sitja um 350 þátttak-
endur alls staðar að af
landinu.
»Mikið var rætt um mis-jafna fjárhagsstöðu sveit-
arfélaganna og kom meðal
annars fram að sum þeirra
hefðu notið þenslu efnahags-
lífsins en önnur ættu í miklum
og alvarlegum fjárhagserf-
iðleikum.
Tæpur fjórðungur
sveitarfélaga á
ekki fyrir útlögðum
kostnaði
Eftir Guðna Einarsson
gudni@mbl.is
YFIRSTANDANDI loftslagsbreyt-
ingar eru eitt stærsta verkefnið sem
mannkynið stendur frammi fyrir um
þessar mundir.
Afleiðingar þeirra
geta orðið mjög
alvarlegar og því
verður að bregð-
ast við tafarlaust
af krafti, sagði
Jónína Bjartmarz
umhverfisráð-
herra meðal ann-
ars í ræðu á lofts-
lagsráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna í Nairobi í
Kenía.
Umhverfisráðherra sagði það lyk-
ilatriði í baráttunni við loftslagsbreyt-
ingar að dregið yrði úr notkun jarð-
efnaeldsneytis við orkuframleiðslu.
Þá yrði að tryggja að loftslagsbreyt-
ingar yrðu hafðar til hliðsjónar í
stefnumótun, einkum á sviði sam-
gangna, skipulags og landnýtingar.
Þátttaka fjármálastofnana og ann-
arra einkafyrirtækja væri einnig
nauðsynleg ef árangur ætti að nást.
Hún sagði einnig að það væri skoðun
íslenskra stjórnvalda að hefja þyrfti
yfirgripsmikla endurskoðun á Kýótó-
sáttmálanum og að allar þjóðir heims
yrðu að grípa til hertra aðgerða.
Jónína Bjartmarz
Loftslagið
stærsta
verkefnið
KEPPNI um tit-
ilinn sterkasti
maður í heimi
hefst á mánudag,
en forkeppni mun
fara fram þann
dag í álveri Alcan
í Straumsvík. 24
keppendur munu
keppa um að
komast í úrslit í
keppninni, en þar
á meðal eru þeir Benedikt Magnús-
son, Stefán Sölvi Pétursson og
Georg Ögmundsson.
Mótið er að þessu sinni haldið hér
á landi til heiðurs minningu Jóns
Páls Sigmarssonar sem var frum-
kvöðull kraftaíþróttarinnar hér á
landi og hlaut titilinn sterkasti mað-
ur í heimi fjórum sinnum í röð.
Sterkasti
maðurinn
Jón Páll
Sigmarsson
♦♦♦