Morgunblaðið - 17.11.2006, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 2006 53
SÚ LITAGLEÐI sem gjarnan sést í verkum
Hrafnkels Sigurðssonar víkur fyrir svartri
olíu á sýningu hans, „Athafnasvæði“, í Suðs-
uðvestur í Keflavík. Þar má sjá innsetningu
sem samanstendur af grafíkmyndum á vegg,
unnum með blöndu af olíu og prentsvertu á
pappír, og þremur olíutunnum. Þá stendur
oddhvöss spýta upp við vegg, og hvítur litur
á gluggum „lokar“ rýminu.
Í fréttatilkynningu segir m.a. að það felist
„mikið frelsi í því að losa sig við tæknina,
milliliðina og allan kostnaðinn og vinna beint
á þennan hefðbundna máta“ auk þess sem
með grafíkverkunum (og „fallískri“ spýtunni)
sé „vísað meðvitað í karllega hefð módern-
ismans og abstrakt expressjónismann“.
Innsetning Hrafnkels felur í sér fag-
urfræðilegar vangaveltur en hugmyndalegar
skírskotanir virðast að einhverju leyti vera
réttlæting á vali hans á „hefðbundinni“ graf-
íkaðferðinni. Draga má í efa hversu hefð-
bundið lófafaraþrykk telst í listasögunni þó
að dæmi séu um slíkt, einkum í fornum
hellamálverkum og í list frumbyggja eða
barna.
Grafíkverkin eru unnin „milliliðalaust“
með því að þrykkja olíunni á pappírsarkir
með höndunum, þannig að úr verður misþétt
og samhverft mynstur lófa- og fingrafara.
Samhverfni eða miðlæg staða myndefnis á
myndfletinum hefur einkennt fyrri verk
Hrafnkels, svo sem ljósmyndir af tjöldum,
snjósköflum, húsum í byggingu og sam-
þjöppuðu sorpi, og afstraktverk unnin úr
vinnugöllum, en í grafíkverkunum nú reiðir
hann sig eingöngu á sjálfan sig hvað mynd-
efni snertir – eigin handlagni, ef svo má
segja. Hann leggur sig fram við að gæða
myndflötinn lífi en sjónrænt eru grafíkverkin
þó ekki eins áhugaverð og eldri (og „tækni-
legri“) verkin.
Í verkunum má greina ýmis myndræn og
hugmyndaleg tengsl við afstrakt-expressjón-
isma og þá einkum athafnamálverkið (e. „ac-
tion painting“), sem yfirskrift sýningarinnar
skírskotar til, í anda Jacksons Pollocks sem
beitti líkamanum markvisst til að hella og
skvetta málningu beint á strigann í samræmi
við hugmyndir um sérstaka pensilskrift og
reynslu listamannsins.
Margir hafa bent á hvernig afstrakt-
expressjónisminn í Bandaríkjunum á 5. og 6.
áratug 20. aldar útilokaði konur af ýmsum
sökum. Það eru engin nýmæli fólgin í gagn-
rýnum viðbrögðum við módernisma og
meintri karlhyggju hans en skírskotun
Hrafnkels í karllæga hefð innan hans er dá-
lítið óljós auk þess sem líta má á listasöguna
alla sem karllæga.
Skírskotun Hrafnkels til hins karllæga
valds reynist víðari þegar í ljós kemur að ol-
íutunnurnar voru áður í eigu bandarísku
herstöðvarinnar. Fyrir tilstuðlan þessarar
vitneskju (sem fékkst í samtali við umsjón-
armann gallerísins en kemur hvorki fram í
fréttatilkynningu né verkaskrá) hvarflar
hugurinn að hernaðarstefnu Bandaríkjanna.
Titill eins grafíkverksins styður þá túlkun:
„boomm!“. Í slíku samhengi birtist olían sem
allsherjarspilliefni og tákn fyrir yfirgang
(karl)mannsins, stórveldisins, her- og iðn-
væðingu og firringu. Ádeilan er þó heldur
ógreinileg.
Ein skýringin á vali Hrafnkels á aðferð og
efnivið, sem er að mestu „fundinn“, er fjár-
hagsleg. Hann vekur athygli á að tæknilegir
miðlar samtímamyndlistar krefjist töluverðra
fjárútláta og raunar er fjármögnun í mörg-
um tilvikum forsenda flókinna og umfangs-
mikilla innsetninga. Sjálfur hefur hann notað
ljósmynda- og tölvutækni til að miðla mynd-
hugsun sinni og hugmyndum. Í ljósi yfirlýs-
ingarinnar um „frelsi í því að losa sig við
tæknina“ í fréttatilkynningu vekur sýningin
áleitnar spurningar um listrænt frelsi.
Úr viðjum tækninnar?
MYNDLIST
Suðsuðvestur
Hrafnkell Sigurðsson
Til 26. nóvember 2006
Opið fim. og fös. kl. 16–18 og um helgar kl. 14–17.
Aðgangur ókeypis.
Athafnasvæði
Athafnasvæði „Innsetningin felur í sér fagurfræðilegar vangaveltur en hugmyndalegar skír-
skotanir virðast að einhverju leyti vera réttlæting á vali hans á „hefðbundinni“ grafíkaðferð.“
Anna Jóa
STÓRLEIKARARNIR Keanu Ree-
ves, Robert Downey Jr., Woody
Harrelson, Winona Ryder og Rory
Cochrane leika í A Scanner Darkly
sem byggist á reynslusögu hins
heimsþekkta vísindaskáldsagnahöf-
undar Philip K. Dick. Í A Scanner
Darkly er sagt frá skuggahliðum eit-
urlyfjaneyslu samtímans. Í kvik-
myndinni er blandað saman ýmissi
tækni, eins og teiknimyndum og
tölvugrafík, sem smám saman breyt-
ast í kvikmyndir, ekki ósvipað og í
Sin City. Í myndinni er dregin upp
áleitin sýn á Bandaríkin eins og höf-
undur sér þau fyrir sér eftir sjö ár. A
Scanner Darkly verður frumsýnd í
kvöld í Háskólabíói og verður ekki
sýnd með íslenskum texta.
Framtíð Myndin segir frá dópneyslu framtíðarinnar í Bandaríkjunum.
Blönduð tækni
Erlendir dómar
Metacritic: 73/100
New York Times: 70/100
Variety: 70/100
Entertainment Weekly: 42/100
Allt skv. Metacritic.
Frumsýning | A Scanner Darkly
Árni Stefánsson viðskiptafræðingur
og lögg. fasteignasali
FASTEIGNASALAN
GIMLI GRENSÁSVEGI 13,SÍMI 570 4800 - FAX 570 4810
Traust þjónusta í 20 ár
www.gimli.is - ww.mbl.is/gimli
BREIÐHOLT - RAÐHÚS Á
EINNI HÆÐ ÓSKAST
Til mín hefur leitað ákveðinn kaupandi, sem
vantar raðhús í Breiðholti.
Óskað er eftir húsi á einni hæð, hús á tveim-
ur hæðum kemur sterklega til greina.
Áhugasamir vinsamlega hafið samband, ég
mun fúslega veita nánari upplýsingar.
Grétar Kjartansson,
sölumaður fasteigna, sími 696 1126.